Ένας λαός – και ολόκληρος ο δημοκρατικός κόσμος – θρηνούν σήμερα τον ιστορικό ηγέτη της Νότιας Αφρικής. Όμως, η χώρα που οραματίστηκε ο Μαντέλα το 1994 βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με την ανεργία, την βία και την διαφθορά.
Για τους Νοτιοαφρικανούς, ο Μαντέλα συμβόλισε την μετάβαση από το παρελθόν της αποικιοκρατίας και του απαρτχάιντ σε ένα καλύτερο μέλλον, που το είχαν ονειρευτεί γενιές και γενιές. Αγωνίστηκε για αυτό ως ηγέτης του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (ANC) και της ένοπλης πτέρυγας του απελευθερωτικού κινήματος από το 1961 μέχρι την σύλληψή του το 1962. Και έγινε το δημόσιο πρόσωπο της αντίστασης μέσα από την φυλακή.
Ο Μαντέλα στεκόταν πέρα και πάνω από τις διάφορες ομάδες που πολεμούσαν το απαρτχάιντ. Αν και κατείχε επίσημες ηγετικές θέσεις μέσα στο ANC, κατάφερνε να ενώνει τις φράξιες μέσα και έξω από το κόμμα, όταν διχάζονταν για μεγάλα ερωτήματα, όπως για το αν ο κομμουνισμός ήταν ο μόνος δρόμος προς την ελευθερία και για το αν θα έπρεπε να επιτραπεί σε λευκούς να συμμετέχουν στον αγώνα.
Η ικανότητα που είχε να ενώνει τους ανθρώπους, του επέτρεψε να καθοδηγήσει την πιο σημαντική φράξια στις διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση του απαρτχάιντ, μετά την άνευ όρων απελευθέρωσή του από την φυλακή, το 1990. Η ενότητα δεν ήταν μικρό επίτευγμα, ειδικά κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1980, όταν η αύξηση της βίας οδήγησε την σύγκρουση της Νότιας Αφρικής σε αδιέξοδο, όπως συμβαίνει σήμερα στη Συρία. Αλλά τελικά ο αγώνας δικαιώθηκε και ο Μαντέλα έγινε ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος το 1994. Επί προεδρίας του, έδωσε προτεραιότητα στη συμφιλίωση και την οικοδόμηση του κράτους, σε μια εποχή όπου οι κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις ήταν τρομακτικές, αλλά όχι ανυπέρβλητες.
Σχεδόν 20 χρόνια μετά την άφιξη της δημοκρατίας, το όνειρο του 1994 δεν έχει βγει αληθινό. Η διαφθορά έχει διαβρώσει τους πάντες και τα πάντα, και όσοι τολμάνε να της εναντιωθούν φοβούνται για την ζωή τους. Οι επικριτές εντός και εκτός του κυβερνώντος ANC προειδοποιούν ότι το κράτος δικαίου κινδυνεύει. Στο Κέιπ Τάουν, η πολιτική συζήτηση και οι διαμαρτυρίες περιστρέφονται γύρω από τα δημόσια ουρητήρια και την στέγαση – 400.000 κάτοικοι της πόλης χρησιμοποιούν κοινόχρηστες τουαλέτες και το 25% ζουν σε παράγκες.
Το κοινό έγκλημα οργιάζει, και οι ξενοφοβικές επιθέσεις αυξάνονται, καθώς μαύροι Νοτιοαφρικανοί επιτίθενται σε πρόσφυγες και μετανάστες από άλλες περιοχές της ηπείρου. Η ανεργία επιμένει. Ένας στους τέσσερις Νοτιοαφρικανούς δεν έχει δουλειά. Πολλοί άνδρες στα 30 τους δεν έχουν βρει ποτέ σταθερή απασχόληση. Εκείνοι που εργάζονται, και τα συνδικάτα έχουν μπει στην λεγόμενη «εποχή της απεργίας». Πέρυσι, η αστυνομία σκότωσε 34 ανθρακωρύχους σε απεργιακές ταραχές, σε μόλις μία ημέρα. Οι συγκρούσεις που ακολούθησαν θύμιζαν την βαρβαρότητα του απαρτχάϊντ.
Οι πρόσφατες απώλειες στην αξία του εθνικού νομίσματος, του ραντ, σημαίνουν ότι μια χώρα που εξαρτάται από τις εισαγωγές θα πληρώνει περισσότερα για πολλά πράγματα, συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων και της τεχνολογίας. Και το αδύναμο νόμισμα αυξάνει τις πιθανότητες για οδυνηρή άνοδο του πληθωρισμού.
Η Νότια Αφρική του 2013 δεν είναι ένα αποτυχημένο κράτος, αλλά δεν είναι και αυτό που είχαν ονειρευθεί πολλοί από όσους έζησαν την στιγμή της απελευθέρωσης. Ενας διαιρεμένος και αποθαρρυμένος λαός λαχταράει την ελπίδα και την ενότητα που έδινε ο Μαντέλα. Οι Νοτιοαφρικανοί δικαιολογημένα θρηνούν τον θάνατο του ιστορικού ηγέτη τους. Δεν είναι μόνο ένα έθνος που τον ευγνωμονεί για την συμβολή του, τόσο πολύ που τα χαρτονομίσματα του ραντ έχουν την εικόνα του, αλλά και ένας λαός που αναπολεί την υπόσχεση του 1994.
