«Θα προσπαθήσουν άραγε τα Σκόπια να υψώσουν εμπόδια στον Greek – Turkish Stream;» αναρωτιέται με άρθρο του ο Αλεξάντρ Κούρντιν, επικεφαλής της διεύθυνσης στρατηγικών μελετών στον τομέα της ενέργειας, του Κέντρου αναλύσεων της ρωσικής κυβέρνησης.
Μια από τις βασικές κατευθύνσεις της πολιτικής της ηγεσίας της ΠΓΔΜ, αποτελεί εδώ και αρκετά χρόνια η ένταξη στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Από το 2005, η χώρα απέκτησε το καθεστώς της υπό ένταξη στην ΕΕ χώρας, ενώ το 2009 οι πολίτες της ΠΓΔΜ απέκτησαν το δικαίωμα της εισόδου άνευ θεωρήσεως στις χώρες της Συνθήκης Σένγκεν. Το τελευταίο διάστημα, όμως, η πρόοδος προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση σταμάτησε και η έναρξη των επίσημων συνομιλιών για την ένταξη στην ΕΕ αναβάλλεται διαρκώς εδώ και κάποια χρόνια.
Η ΕΕ αποτελεί μια δελεαστική προοπτική για όλες τις οικονομίες της Ανατολικής Ευρώπης, παρά τα αμφιλεγόμενα αποτελέσματα μερικών από τις χώρες που έχουν ήδη ενταχθεί σ’ αυτή.
Η ΕΕ «μαγνητίζει» ακόμη περισσότερο την ΠΓΔΜ, η οποία ουδεμία άλλη εναλλακτική επιλογή Οργανισμού διαθέτει, όπου θα μπορούσε να προσχωρήσει.
Διγλωσσία
Στην ρητορική της ηγεσίας της ΠΓΔΜ, δεν γίνεται λόγος για απόρριψη της συμμετοχής στο πρόγραμμα του αγωγού, αλλά για το ότι δεν προτίθεται, λόγω του συγκεκριμένου προγράμματος, να προσθέσει στον κατάλογο των σχέσεών της με την ΕΕ ένα ακόμη πρόβλημα.
Ιδιαίτερα μάλιστα τη στιγμή που ηγέτιδες χώρες της ΕΕ δεν έχουν προβάλλει ξεκάθαρα την επιθυμία να δουν στους κόλπους της την ΠΓΔΜ. Και η χώρα αυτή, όπως και η Σερβία, δεν βρίσκονται σε καλύτερη θέση από τη Βουλγαρία, η οποία είναι ήδη μέλος της ΕΕ.
Επιπλέον, η ΠΓΔΜ δεν εξαρτάται ιδιαίτερα από το ρωσικό φυσικό αέριο. Παρόλο που η Gazprom αποτελεί το μοναδικό προμηθευτή της σε φυσικό αέριο, το οποίο φτάνει σε αυτή μέσω ενός μικρού αγωγού από το έδαφος της Βουλγαρίας.
Όμως, το μερίδιο του αερίου στη συνολική κατανάλωση ενέργειας, καθώς και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, είναι μόνο 5% περίπου. Ο εθνικός ενεργειακός τομέας είναι προσανατολισμένος κυρίως στον άνθρακα και παρά την αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου τα τελευταία χρόνια, οι αρχές της χώρας δεν αντιμετωπίζουν κάποια έντονη ανάγκη για μεγαλύτερες προμήθειες.
Πιο επιτακτική είναι η ανάγκη προσέλκυσης επενδύσεων και εσόδων για τη διαμετακόμιση του φυσικού αερίου έναντι μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων, καθώς και η δημιουργία θέσεων εργασίας, γι’ αυτό και η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ βρίσκεται ενώπιον δύσκολης επιλογής.
Ανάλογη είναι και η θέση της Σερβίας, της επόμενης χώρας που βρίσκεται στη διαδρομή του αγωγού, αλλά και της Αλβανίας, η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει την εναλλακτική λύση αντί της ΠΓΔΜ, παρότι τα Τίρανα έχουν τις δικές τους ιδιαιτερότητες που χρήζουν ξεχωριστής ανάλυσης.
Θολό τοπίο με Ελλάδα – Σκόπια
Η πιθανότητα άρνησης συμμετοχής από τα Σκόπια στον επίμαχο αγωγό είναι υπαρκτή, όσο με την Ελλάδα τα πράγματα δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρα.
Εν τω μεταξύ, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Turkish Stream (Νότια Ρωσία, Τουρκία, Ελλάδα, Σκόπια, Σερβία) διαφέρει σημαντικά από τον South Stream (από Νότια Ρωσία στη Βουλγαρία), και η διαφορά αυτή δεν αφορά μόνο στη διαδρομή, αλλά και την οργάνωση, ακόμη και την «ιδεολογική» παράμετρο του έργου.
Η προετοιμασία του South Stream είχε ξεκινήσει πριν την έγκριση του Γ΄ ενεργειακού πακέτου της ΕΕ και το πρόγραμμα εκείνο ήταν ευθύς εξαρχής αντίθετο με το Γ΄ ενεργειακό πακέτο.
Ο Turkish Stream ξεκινά υπό διαφορετικές συνθήκες, τώρα δηλαδή είναι κατανοητό ότι η Gazprom θα υποχρεωθεί να λάβει υπόψη το Γ΄ ενεργειακό πακέτο, αλλά ταυτόχρονα η ΕΕ δεν θα πρέπει να υπολογίζει ότι η Gazprom θα κατασκευάσει η ίδια με δικές τις δαπάνες όλες τις απαιτούμενες υποδομές.
Πλέον δεν είναι απαραίτητο η κατασκευή της συνέχειας του Turkish Stream μετά τα σύνορα της Τουρκίας να αντιβαίνει στο Γ΄ ενεργειακό πακέτο. Υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις ώστε οι σχεδιαζόμενες υποδομές να συμμορφώνονται με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, προκειμένου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι ηγεσίες των βαλκανικών χωρών να μην έχουν λόγους ν’ απορρίψουν το σχέδιο.
Η Gazprom ενδιαφέρεται γι’ αυτό, επειδή η νότια διαδρομή εξαγωγών προς την Ευρώπη -με οποιαδήποτε μορφή- κρίνεται αναγκαία για την ίδια, ώστε να εγκαταλειφθεί η μεταφορά μέσω της Ουκρανίας.
Πηγή: RBTH
Σύνταξη: Κ. Μπετινάκης
