Σταδιακή άρση των κεφαλαιακών ελέγχων που επιβλήθηκαν μετά την κατάρρευση των τραπεζών της το 2008 αναμένεται να προτείνει σήμερα η Ισλανδία, σε μια προσπάθεια να σηματοδοτήσει το τέλος της κρίσης.
Μια τέτοια κίνηση, που ίσως περιλάβει την επιβολή φόρου σε κεφάλαια που μεταφέρονται εκτός χώρας, αναμένεται να προκαλέσει επικρίσεις από ξένους πιστωτές που έχουν περιουσιακά στοιχεία «παγιδευμένα» στις τράπεζες που κατέρρευσαν.
Πριν από επτά χρόνια, η χώρα επέβαλε ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων μετά την κατάρρευση των τριών μεγαλύτερων τραπεζών της — Glitnir, Landsbanki και Kaupthing – υπό το βάρος των χρεών τους.
Το διακύβευμα, εκτός από την εύθραυστη ανάκαμψη της χώρας, είναι δισεκατομμύρια δολάρια ξένων επενδύσεων και χρέους που ανακτήθηκαν από τις τράπεζες και τα οποία παραμένουν «παγωμένα» στην Ισλανδία.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της κυβέρνησης τον Μάρτιο, τα ανακτηθέντα κεφάλαια, τα οποία οι πιστωτές των χρεοκοπημένων τραπεζών έχουν στα χέρια τους και ενδεχομένως θέλουν να επαναπατρίσουν, ανέρχονται περίπου σε 500 δισ. ισλανδικές κορώνες (3,75 δισ. δολάρια), περίπου το ένα τέταρτο του ΑΕΠ της χώρας.
Παράλληλα, μπλοκαρισμένα παραμένουν και κεφάλαια ίσα με το 15% του ΑΕΠ της χώρας που επένδυσαν ξένοι σε ισλανδικά περιουσιακά στοιχεία και τίτλους, όπως κρατικά ομόλογα.
Η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα έχουν υποστηρίξει ότι οι κεφαλαιακοί έλεγχοι πρέπει να αρθούν με τέτοιο τρόπο, που να μην προκαλέσουν μαζική εκροή επενδύσεων, καθώς κάτι τέτοιο θα οδηγούσε το εθνικό νόμισμα σε κατάρρευση και την ισλανδική οικονομία σε αποσταθεροποίηση.
Προκειμένου να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, οι πολιτικοί έχουν μιλήσει για το ενδεχόμενο επιβολής φόρου «σταθερότητας» ή «εξόδου» έως 40% για τα χρήματα που μεταφέρονται εκτός Ισλανδίας από τους πιστωτές των χρεοκοπημένων τραπεζών.
Οι ίδιοι οι πιστωτές εναντιώνονται σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο και μια πιθανή αντιπαράθεση ίσως λάβει διαστάσεις νομικής διαμάχης που θα μπορούσε να διαρκέσει χρόνια και να καθυστερήσει την επιστροφή της Ισλανδίας στις διεθνείς οικονομικές προδιαγραφές.
Για την Ισλανδία, ωστόσο, η άρση των κεφαλαιακών ελέγχων θα συμβολίζει την αποκατάστασή της μετά την κατάρρευση. Θα βοηθήσει ακόμη την αξιολόγηση της πιστοληπτικής της ικανότητας και στη μείωση του κόστους δανεισμού, ενώ θα ανοίξει τον δρόμο προς την ανάπτυξη και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης για τους 330.000 κατοίκους της.
