Σύνταξη-Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Το πολυαναμενόμενο εποπτικό συμβούλιο του Facebook, εξουσιοδοτημένο να ακυρώνει ορισμένες από τις αποφάσεις της Διοίκησης, σχετιζόμενες με το περιεχόμενο της πλατφόρμας, πρόκειται να ξεκινήσει την λειτουργία του τον Οκτώβριο, λίγο πριν τις εκλογές στις ΗΠΑ.
Το συμβούλιο θα είναι σε θέση να εξετάσει εκκλήσεις από χρήστες του Facebook, καθώς και υποθέσεις που αναφέρονται από μέσα από την ίδια την εταιρεία «το αργότερο στα μέσα ή στα τέλη Οκτωβρίου, εκτός εάν προκύψουν ορισμένα σημαντικά τεχνικά ζητήματα», δήλωσε η Julie Owono, ένα από τα 20 αρχικά μέλη της επιτροπής που ορίστηκαν τον Μάιο, σε σχετική της συνέντευξη την Τετάρτη.
«Το εποπτικό συμβούλιο εστιάζει την προσοχή του στις εκλογές και φυσικά γνωρίζει τις ανησυχίες γύρω από αυτές καθώς και τον ρόλο που θα διαδραματίσουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», δήλωσε η Owono, η οποία είναι επίσης εκτελεστική διευθύντρια του οργανισμού ψηφιακών δικαιωμάτων, Internet Sans Frontières. «Όταν ξεκινήσουμε, θα είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε αιτήματα, από όπου και οποιον προέρχονται, εφόσον εμπίπτουν στην εντολή μας», συμπλήρωσε η ίδια.
Η έναρξη λειτουργίας του συμβουλίου συμπίπτει με μια εποχή έντονης κριτικης και πίεσης προς την εταιρεία που έδειχνε να αντιδρά σπασμωδικά και αυταρχικά, μετά την αποκάλυψη πως χρησιμοποιήθηκε από τη Ρωσία για να παρέμβει στις προεδρικές εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ, καθως και του δημοψηφίσματος για το Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι συνέπειες των αποτυχιών του Facebook στην αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους και της υποκίνησης βίας, οι οποίες συνδέονται εδώ και χρόνια με ταραχές σε αρκετές χώρες καθως και την εθνοκάθαρση στη Μιανμάρ, έχουν γίνει ολοένα και πιο εμφανείς στις ΗΠΑ, τους τελευταίους μήνες. Κατά τη διάρκεια ενός καλοκαιριού γεμάτο εμφύλιων αναταραχών στις ΗΠΑ, το Facebook συνδέθηκε αρνητικά με την ανάπτυξη του βίαιου κινήματος Boogaloo και την «έκκληση για όπλα» της πολιτοφυλακής τη νύχτα που δύο διαδηλωτές του Black Lives Matter πυροβολήθηκαν και σκοτώθηκαν στη Kenosha του Wisconsin.
Τα όρια της εντολής του εποπτικού συμβουλίου ήταν ένα βασικό σημείο διαμάχης, από τη στιγμή που ο ανεξάρτητος θεσμός προτάθηκε από τον διευθύνοντα σύμβουλο του Facebook Mark Zuckerberg, το 2018. Οι κανονισμοί του συμβουλίου, αρχικά του επέτρεπαν μόνο την εξέταση προσφυγών από χρήστες που θεωρούσαν πως μεμονωμένα κομμάτια περιεχομένου απομακρύνθηκαν άδικα. Αυτό προκάλεσε έντονη κριτική από εμπειρογνώμονες, συμπεριλαμβανομένης της Evelyn Douek, λέκτορα στη Νομική Σχολή του Harvard και μελετήτριας κανονισμών που διέπουν την ανάρτηση κειμένων στο διαδίκτυο.
«Μας είπαν ότι επρόκειτο να είναι το ανώτατο δικαστήριο του Facebook, αλλά στη συνέχεια αναπτύχθηκε περισσότερο σαν ένα είδος τοπικού περιφερειακού δικαστηρίου και τώρα μοιάζει σαν ένα δικαστήριο τροχαίων παραβάσεων», δήλωσε η Douek στον Guardian. «Απλώς, οι αρμοδιότητες του περιορίστηκαν σταθερά με την πάροδο του χρόνου», συνέχισε. Οι κρίσιμες περιοχές όπου η συντακτική ομάδα του Facebook ασκεί έλεγχο, περιλαμβάνουν τους αλγόριθμους που διαμορφώνουν το περιεχόμενο που λαμβάνει τη μεγαλύτερη διανομή, αποφάσεις για την κατάργηση ή την αποχώρηση ομάδων Facebook, σελίδων και εκδηλώσεων και αποφάσεις διατήρησης ορισμένων αμφιλεγόμενων κομματιών περιεχομένου.
Το εποπτικό συμβούλιο σκέφτεται να συζητήσει αποφάσεις που σχετίζονται με την διατήρηση αμφιλεγόμενων αναρτήσεων, μόλις ξεκινήσει τη λειτουργία του, είπε η Owono, αλλά μόνο με την προϋπόθεση παραπομπής τους από το Facebook στο συμβούλιο. Συμπλήρωσε, ότι οι τεχνικές δυσκολίες και προκλήσεις που σχετίζονται με ιδιωτικά δεδομένα καθυστέρησαν την έναρξη λειτουργίας ενός συστήματος που δίνει την δυνατότητα στους χρήστες του Facebook να προσφύγουν κατά των αποφάσεων διατήρησης αμφιλεγόμενων κειμένων, αλλά αυτό θα είναι διαθέσιμο «το συντομότερο δυνατό».
Οι αποφάσεις του Facebook να μη κατεβάσει συγκεκριμένο περιεχόμενο, όπως αυτής του Donald Trump, που απειλούσε τους διαδηλωτές της Black Lives Matter, ότι «όταν ξεκινά η λεηλασία ξεκινούν οι πυροβολισμοί», έχουν γίνει τόσο αμφιλεγόμενες, όσο και οι αποφάσεις του να κατεβάσει άλλες αναρτήσεις – όπως για παράδειγμα της εικόνας του «napalm girl” του Βιετνάμ που έγινε με απόφαση του Zuckerberg. Η Owono είπε ότι «απαιτούνται έλεγχοι και ισορροπίες παντού», συμπεριλαμβανομένων όλων των πτυχών του Facebook που δεν περιλαμβάνονται στην εντολή του εποπτικού συμβουλίου και εξέφρασε κάποια αισιοδοξία ότι το ίδρυμα θα έδειχνε ευελιξία ώστε να αλλάξει και να προσαρμοστεί. Η δική της ανησυχία για την «αδράνεια» του Facebook σχετικά με τη ρητορική μίσους και την υποκίνηση βιας, ήταν ένας σημαντικός παράγοντας στην λήψη της απόφασής της να προσχωρήσει στο εποπτικό συμβούλιο, είπε.
«Η απροθυμία αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων, οδηγεί όλο και περισσότερες κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, ιδίως στην Αφρική, να δηλώσουν πως για να
περιορίσουν την υποκίνηση στη βία, πρέπει να διακόψουν εντελώς το Διαδίκτυο», είπε. «Για μένα είναι σημαντικό να είμαι μέλος ενός συμβουλίου που θα μπορούσε όχι μόνο να εκφράσει άποψη εάν οι αποφάσεις του Facebook συμφωνούν ή όχι με τα κοινοτικά πρότυπα και το διεθνές δίκαιο, αλλά και αν η απροθυμία του Facebook να αναλάβει δράση παραβαίνει τα παραπάνω πρότυπα. Ο λόγος είναι οτι θα είμαστε σε θέση να κοιτάξουμε όχι μόνο την κατάργηση περιεχομένου, αλλά και το είδος περιεχομένου που παραμένει αναρτημένο».
Ερωτηθείσα, εάν συμφώνησε με την απόφαση του Facebook να μην κατεβάσει την ανάρτηση του Trump: «ληστεία-πυροβολισμοί», η Owono έδειξε ενοχλημένη και σημείωσε, ότι το συμβούλιο εκείνη την εποχή ήταν στα πρώτα του στάδια. Όταν ζητήθηκε από την Owono η προσωπική της άποψη για το θέμα, παρέπεμψε την ερώτηση στον εκπρόσωπο δημοσίων σχέσεων που, με την σειρά του παρέπεμψε σε μια νωρίτερη δήλωση που εξέδωσε το εποπτικό συμβούλιο εκείνη την εποχή, στην οποία σημείωνε πως το συμβούλιο είχε σημαντική δουλειά να κάνει προτού μπορέσει να αρχίσει να εξετάζει περιπτώσεις. Αυτή η εργασία περιελάμβανε τη διασφάλιση ότι όλα τα μέλη του εποπτικού συμβουλίου θα έχουν πλήρη γνώση των κοινοτικών προτύπων του Facebook και του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και την τεχνική κατάρτιση που θα τους επιτρέπει να λαμβάνουν και να εξετάζουν τις προσφυγές, δήλωσε η Owono.
Το συγκεκριμένο εργαλείο κατασκευάστηκε από τεχνικούς του Facebook, με σημαντική συμβολή από μέλη του εποπτικού συμβουλίου, σύμφωνα με άτομο εξοικειωμένο με το θέμα. Μια λεπτομέρεια που ζητήθηκε από τα μέλη του εποπτικού συμβουλίου ήταν να μορφοποιήσουν τις δηλώσεις προσφυγής που υπέβαλαν οι χρήστες, με αριθμούς γραμμής, έτσι ώστε να μοιάζουν με τις νομικές αρχειοθετήσεις. Κατά την έναρξη λειτουργίας του, το σύστημα θα είναι διαθέσιμο σε 18 γλώσσες.
Η Owono είπε ότι ήθελε να διασφαλίσει πως το έργο και οι αποφάσεις του εποπτικού συμβουλίου θα αντικατοπτρίζουν τόσο την ποικιλομορφία των χρηστών του Facebook όσο και την «ποικιλομορφία του αντίκτυπου του Facebook καθως και του τόπου που αφορούν οι επιπτώσεις του», σημειώνοντας ότι η μεγάλη πλειοψηφία των χρηστών του Facebook βρίσκονται πλέον εκτός των ΗΠΑ.
«Θα υπάρξουν πολλές άλλες εκλογές στο τέλος του 2020, στις οποίες θα εξεταστεί λεπτομερώς ο ρόλος των πλατφορμών – κάτι που θα πρέπει να είναι ο κανόνας», δήλωσε η Owono, συμπεριλαμβανομένων των γενικών εκλογών στη Μιανμάρ στις 8 Νοεμβρίου. «Εάν λάβουμε αιτήματα που σχετίζονται με αυτές τις εκλογές, θα δώσουμε επίσης την ίδια προσοχή και θα λάβουμε τις αποφάσεις που μας ζητούνται διεξοδικά και σύμφωνα με τις αρχές του διεθνούς δικαίου».
Φαίνεται πως η έντονη κριτική που δέχτηκε ο Zuckerberg τα τελευταία χρόνια, σχετικά με τον αυταρχικό τρόπο λήψης αποφάσεων που αφορούν τον τρόπο λειτουργίας του Facebook, που θεωρήθηκε πως υποσκάπτουν την ίδια την έννοια της δημοκρατίας, φέρνουν τις πρώτες σημαντικές αλλαγές. Το αν αυτές θα είναι αποτελεσματικές ή αν το Facebook «αλλάζει για να μην αλλάξει», θα το δείξει ο χρόνος.
Πηγή: The Guradian
