Είκοσι χρόνια δούλευαν οι πολιτικοί κρατούμενοι για να κατασκευαστεί το περίφημο μαυσωλείο της «Κοιλάδας των Πεσόντων», «Valle de los Caidos» στα ισπανικά, η απεχθής αυτή σφραγίδα στον τόπο και τον χρόνο του Χενεραλίσιμο Φράνκο που αιματοκύλισε την Ισπανία και στη συνέχεια την κυβέρνησε από το 1939 έως το 1975.
«Viva La Muerte», ζήτω ο θάνατος, ήταν το σύνθημα των ορδών των μελανοχιτώνων φασιστών του στρατηγού. Αίμα, θρήνος και ξεριζωμός ήταν ο απολογισμός του Ισπανικού Εμφυλίου. Οι Δημοκρατικοί, όσοι πολέμησαν τη φασιστική λαίλαπα του Φράνκο και των συμμάχων του, Μουσολίνι και Χίτλερ, είτε σκοτώθηκαν στη μάχη, είτε δολοφονήθηκαν από τους εκτελεστές του, είτε σάπισαν στις φυλακές του δικτάτορα. Όσοι απέμειναν, οι λιγότεροι, πέρασαν τα Πυρηναία με κόπο και βρήκαν καταφύγιο στη Γαλλία. Πολλοί κατέληξαν στο Μεξικό, άλλοι στην Αργεντινή. Το κύμα φυγής συνεχίστηκε και κατά τη διάρκεια της στυγνής δικτατορίας. Ισπανοί αντιφασίστες βρέθηκαν να ζουν στο Βελιγράδι ή στην Πράγα στην αρχή με το πρόσχημα των σπουδών και αργότερα διασφαλίζοντας κάποια δουλειά.
Εδώ και πολλά χρόνια άρχισε μία μάχη στην Ισπανία. Οι προοδευτικοί άνθρωποι, όλων των εκδοχών και εκφάνσεων, ζήτησαν την εκταφή της σορού του Φράνκο από εκείνο το επονείδιστο μαυσωλείο της Κοιλάδας των Πεσόντων όπου είναι ενταφιασμένοι μόνον οι φασίστες και τον επανενταφιασμό της σε κάποιο άλλο κοιμητήριο. Η υπόθεση τράβηξε σε μάκρος λόγω έντονης και πολύχρονης δικαστικής διαμάχης. Τελικά, η εκταφή-επανενταφιασμός είχε οριστεί για το 2018, αλλά πραγματοποιήθηκε μόλις σήμερα, την 24η Οκτωβρίου 2019.
Όταν τα στρατεύματα του Φράνκο κατέλαβαν τη Βαρκελώνη, κάποιος δημοσιογράφος απευθύνθηκε στον επικεφαλής της στρατιωτικής δύναμης που ανέλαβε τη διοίκηση της πόλης. Αυτός, με εκείνο το αυτάρεσκο χαμόγελο του στρατιωτικού που ήταν ταυτόχρονα και νικητής, είπε «Όταν ακούω τη λέξη ”Κουλτούρα”, βγάζω πιστόλι». Αυτή ήταν η πάστα των δολοφόνων του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα. Αυτή ήταν η κοψιά εκείνων των νάνων της ιστορίας που η συγκυρία επέτρεψε να κυβερνήσουν την Ισπανία για τόσες δεκαετίες.
H Ισπανία λοιπόν, 80 χρόνια μετά τον τερματισμό του αιματηρού εμφυλίου πολέμου, προετοιμάστηκε να «ενταφιάσει» ένα αλγεινό κομμάτι από το παρελθόν της, μεταφέροντας τη σορό του επί τέσσερις δεκαετίες δικτάτορά της Φρανθίσκο Φράνκο από το επονείδιστο για την ιστορική μνήμη της χώρας μαυσωλείο του στο Μνημείο της Κοιλάδας των Πεσόντων στο κοιμητήριο του Μινγκορούμπιο-Ελ Πάρδο.
Ήταν στις 23 Νοεμβρίου 1975, όταν ο Φράνκο ενταφιάσθηκε στην Κοιλάδα των Πεσόντων με όλες τις τιμές ενός αρχηγού κράτους, παρουσία του βασιλιά Χουάν Κάρλος. Σήμερα, η διαδικασία για την απομάκρυνσή του από το μνημείο πρόκειται να είναι πιο διακριτική και η ταφή του στον οικογενειακό τάφο στο Ελ Πάρδο, δίπλα στη σύζυγό του Κάρμεν Πόλο, θα πραγματοποιηθεί σε στενό οικογενειακό κύκλο.
Η σορός του Ισπανού δικτάτορα θα ενταφιασθεί στο «πάνθεον» του Κοιμητηρίου του Ελ Πάρδο στη Μαδρίτη, έπειτα από μία θρησκευτική λειτουργία, που θα τελεσθεί από τον γιο του πραξικοπηματία Αντόνιο Τεχέρα στις 23 Φεβρουαρίου 1981, Ραμόν Τεχέρα, και τον εφημέριο της Κοιλάδας των Πεσόντων Σαντιάγο Καντέρα.
Αρχικά, η κυβέρνηση είχε ανακοινώσει πως δεν επρόκειτο να επιτρέψει τιμές και σημαίες πάνω στο φέρετρο, ωστόσο εν τέλει αποφάσισε πως η οικογένειά του έχει το δικαίωμα να τιμήσει όπως θέλει τον πρώην δικτάτορα μέσα στο Κοιμητήριο, δεδομένου ότι το μαυσωλείο αυτό αποτελεί οικογενειακό τάφο, παρότι βρίσκεται και ανήκει σε δημόσιο χώρο. Ως εκ τούτου, μπορούν οι οικείοι του να τελέσουν ιδιωτική λειτουργία.
Η κυβέρνηση είχε προτείνει στην οικογένεια Φράνκο να της πωλήσει το νέο μαυσωλείο, όμως αυτή δεν δέχθηκε. Οι Αρχές επεσήμαναν πως η οικογένεια θα έχει την ευθύνη για το κόστος της συντήρησης του νέου τάφου του Φράνκο στο Ελ Πάρδο, όπου υπάρχει και ο τάφος της συζύγου του Κάρμεν Πόλο. Η οικογένεια θα έχει την ευθύνη συντήρησης και των δύο τάφων, ενώ το κράτος θα έχει τη διοικητική μέριμνα του μαυσωλείου για τα επόμενα 44 χρόνια και θα εγγυάται την ασφάλειά του.
Η κυβέρνηση ενημέρωσε πως η ανακατασκευή του τάφου που θα υποδεχθεί τη σορό του Φράνκο στοίχισε 39.811,79 ευρώ, λογαριασμός που ήταν ο υψηλότερος στο συνολικό κόστος της εκταφής και μεταφοράς της από την Κοιλάδα των Πεσόντων στο Ελ Πάρδο, που είναι 63.061,40 ευρώ. Το να σκεπασθεί το έδαφος στο μαυσωλείο της Κοιλάδας θα στοιχίσει 4.932,92 ευρώ και μόνο η εκταφή έχει κοστολογηθεί 11.000 ευρώ.
Η ισπανική κυβέρνηση ενημέρωσε επίσης πως το κιβούρι του Φράνκο θα μεταφερθεί από τον ναό της Κοιλάδας των Πεσόντων στους ώμους των εγγονών του δικτάτορα, μέχρι το ελικόπτερο που θα μεταφέρει τη σορό στο Ελ Πάρδο. Η ταφόπλακα που σκεπάζει τον τάφο του Φράνκο στην Κοιλάδα έχει βάρος 1.500 κιλά και θα ανασηκωθεί με ένα ειδικό υδραυλικό σύστημα. Ο εγγονός του Κριστόβαλ θα βρίσκεται εκεί για να ελέγξει ώστε να μην υπάρχουν παράνομες αποτυπώσεις της σκηνής από κάμερες, ενώ στο ελικόπτερο θα επιβιβασθεί για να συνοδεύσει το φέρετρο ο άλλος εγγονός του Φρανθίσκο Φράνκο. Το φέρετρο δεν θα καλύπτεται από σημαία, όπως είχε ζητήσει η οικογένεια, τουλάχιστον έως την είσοδό του στο μαυσωλείο, όπου οι οικείοι του έχουν το δικαίωμα να τελέσουν τη λειτουργία όπως θέλουν. Στη νέα ταφή θα παραστούν 22 συγγενείς του Φράνκο, όπως και η υπουργός Δικαιοσύνης Μαρία Ντολόρες Ντελγάδο, ως μάρτυρας εκ μέρους του Βασιλείου της Ισπανίας.
Ο ΟΗΕ είχε καλέσει επανειλημμένως την Ισπανία να παρέμβει για την κατάργηση αυτού του επονείδιστου για την ιστορική μνήμη της χώρας Μνημείου στην Κοιλάδα των Πεσόντων, ένα μισαλλόδοξο επινίκιο μίας στυγνής δικτατορίας και ταπείνωσης των ηττημένων και χιλιάδων θυμάτων της 43χρονης θηριωδίας της. Μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, που επέτρεπε τη μεταφορά της σορού, ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ισπανίας επεσήμανε το πρωτόγνωρο του γεγονότος, η σορός του Φράνκο να βρίσκεται θαμμένη δίπλα στα, άγνωστα ακόμη πολλά από αυτά, θύματά του. «Κλείνουμε ένα σκοτεινό κεφάλαιο της ιστορίας μας. Κανένας εχθρός της δημοκρατίας δεν αξίζει να έχει ένα λατρευτικό μνημείο. Είναι μία μεγάλη νίκη για την ισπανική δημοκρατία»… Μία νίκη που άργησε 44 χρόνια.
Με πληροφορίες από το ΑΠΕ
