Toυ Κώστα Μπετινάκη
Η αγγλόφωνη έκδοση της Χουριέτ στο διαδίκτυο (hurriyetdailynews) είναι γνωστό ότι απηχεί τις απόψεις του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών. Για να ευλογήσουμε τώρα τα γένια μας. Από τις ιστοσελίδες zougla.gr και styx.gr ήμασταν οι πρώτοι που αναδημοσιεύσαμε από την Χουριέτ τόσο τη μυστική τηλεφωνική συνομιλία Σαμαρά-Νταβούτογλου, όσο και το ταξίδι που πρόκειται να κάνει ο Ευάγγελος Βενιζέλος στην Τουρκία, (που επίσημα ανακοινώθηκε μόλις χτες στην Αθήνα), ενώ όσοι διάβαζαν στo zougla.gr τις δηλώσεις του υπουργού εξωτερικών της Τουρκίας Τσαβούσογλου, το γνώριζαν από την περασμένη Πέμπτη.
Γράφαμε την Πέμπτη 6 Νοεμβρίου: «Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος θα παέι στην Τουρκία «αργότερα μέσα σ΄αυτό τον μήνα». Την είδηση ανακοίνωσε στην Άγκυρα, χτες ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεσλιούτ Τσαβούσογλου στη διάρκεια ενημερωτικής σύσκεψης της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων. Κι εμείς το μάθαμε από την Χουριέτ».
Kαθώς και ότι: Η Χουριέτ γράφει ακόμη πως «ο πρωθυπουργός Σαμαράς επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Τούρκο ομόλογό του Αχμέτ Νταβούτογλου σχετικά με την αυξανόμενη ένταση στην ανατολική Μεσόγειο μετά την αποστολή από την Τουρκία του ερευνητικού σκάφους «Μπαρμπαρός», δύο συνοδευτικά πλοία και μία φρεγάτα στην ΑΟΖ, όπου η ελληνοκυπριακή κυβέρνηση έχει δώσει δικαιώματα εξόρυξης για πετρέλαιο και φυσικό αέριο».
Τα πράγματα –διπλωματικά- έδειξαν πως αρχίζουν να ηρεμούν όταν ανακοινώθηκε ότι θα διεξαχθεί στην Αθήνα η 3η σύνοδος του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ) Ελλάδας –Τουρκίας.
Λίγο μετά που οι Τούρκοι ανακοίνωναν «κανόνες εμπλοκής». Κάτι που σε λίγο προσπάθησαν να δικαιολογήσουν και να μαζέψουν. Πάντως, το Μπαρμπαρός, συνεχίζει να γυροφέρνει στην Κυπριακή ΑΟΖ.
Η εφημερίδα “Τζουμχουριέτ” δημοσιεύει τους κανόνες εμπλοκής της Τουρκίας που δόθηκαν στο Γενικό Επιτελείο Ναυτικού της χώρας και αναφέρει ότι δεν υπάρχει κάποια εντολή για «πλήγμα», δεν υπάρχει δηλαδή η φράση «πυρ».
Υπάρχει μόνο, όπως τονίζει το δημοσίευμα, «η δυνατότητα εγκλωβισμού του ραντάρ όσων πλοίων παρεμποδίζουν τις εργασίες του «Μπαρμπαρόσα» που διεξάγει σεισμογραφικές έρευνες».
Στην ιστοσελίδα μας πάλι αναδημοσιεύσαμε (στις 6 Νοεμβρίου) άρθρο της Μπαρτσίν Γινάντς από την “Hurriyet Daily News”.
Η ίδια απαντά με σημερινό άρθρο της με τίτλο: «Η Ελλάδα πρέπει να στοιχηματίζει στην ημι-δημοκρατική Τουρκία παρά στην δικτατορία της Αιγύπτου».
«Σχεδίαζα να γράψω τη συνέχεια του προηγούμενου άρθρου μου σχετικά με την ελληνο-τουρκική πολιτισμική συνεργασία, που όπως έμαθα (σ.σ. μετά από προσωπικό μου e-mail) μεταφράστηκε και αναδημοσιεύθηκε σε αριθμό ελληνικών ιστοσελίδων. Ωστόσο οι ψυχροί άνεμοι που φύσηξαν πρόσφατα στη Μεσόγειο άλλαξαν το στόχο του σημερινού μου άρθρου.
«Η ανακάλυψη φυσικού αερίου στη Μεσόγειο είχε αυξήσει τις ελπίδες ότι η διπλωματία θα βρει λύση για το κυπριακό πρόβλημα. Δυστυχώς, αποτέλεσε ένα πρόσθετο εμπόδιο στις προσπάθειες διακανονισμού.
«Είναι δύσκολο να πιστέψω ότι η Ελληνοκυπριακή ηγεσία δεν περίμενε αντίδραση από την Άγκυρα.Πράγματι η Τουρκία έστειλε το «Barbaros Hayrettin Pasa» για σεισμογραφικές έρευνες στην περιοχή που οι Ελληνοκύπριοι έχουν ανακηρύξει ΑΟΖ και αμφισβητείται από την Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους. Έπειτα ο κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης ανακοίνωσε ότι δεν θα παραστεί στις ειρηνευτικές συνομιλίες.
«Δεν θα μου προκαλούσε έκπληξη αν αρκετοί από τους Τούρκους που λαμβάνουν αποφάσεις είναι πεπεισμένοι ότι οι έρευνες εντοπισμού είχαν την έγκριση του Αναστασιάδη, ειδικά τη δεδομένη χρονική στιγμή, για να προκληθεί η αντίδραση της Άγκυρας, που θα του έδινε το άλλοθι για να αποχωρήσει από τις διαπραγματεύσεις, για τις οποίες, όπως πιστεύουν οι Τούρκοι, δεν έδειχνε ιδιαίτερο ενθουσιασμό εξαρχής»συνεχίζει στο άρθρο της η Γινάντς.
«Την ώρα που τρίτοι παίκτες όπως ο αντιπρόσωπος του γγ του ΟΗΕ, προσπαθούσαν να βρουν τρόπο να τερματιστεί το αδιέξοδο, οι ηγέτες της Ελλάδας, της Κύπρου και της Αιγύπτου συναντήθηκαν στο Κάιρο προκειμένου να δεσμευθούν σε μεγαλύτερη συνεργασία στον τομέα της ενέργειας στη Μέση Ανατολή.
«Η Άγκυρα απέφυγε να κάνει οποιοδήποτε επίσημο σχόλιο για τη διάσκεψη αυτή, αλλά άφησε να δημοσιοποιηθεί ανακοίνωση του αρχηγού του πολεμικού ναυτικού της ότι υπάρχουν κανόνες εμπλοκής στη Μεσόγειο.Τώρα μαθαίνουμε ότι την τριμερή σύνοδο θα ακολουθήσει άλλη μία νέα τριμερής συνάντηση μεταξύ της ελληνικής Κύπρου, της Ελλάδας και του Ισραήλ. Η ημερομηνία δεν έχει ακόμη καθορισθεί, αλλά ο Αναστασιάδης θα πάει στο Ισραήλ. στις 2 Δεκεμβρίου. Αφού είχε προηγηθεί επίσκεψη του Ισραηλινού υπουργού Εξωτερικών AvigdorLiebermanστη Λευκωσία την περασμένη εβδομάδα. Ο οποίος επέκρινε την Τουρκία ότι παραβιάζει την ελληνοκυπριακή ΑΟΖ.
Η εικόνα που παρουσιάζεται είναι κάπως έτσι: Από τη μια βρίσκεται η Τουρκία, της οποίας η διεθνής εικόνα δεν είναι ακριβώς λαμπρή, και από την άλλη μία συμμαχία του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της ελληνικής Κύπρου, κάθε μία από τις οποίες έχουν, τουλάχιστον αυτή τη στιγμή, πολύ εχθρικές σχέσεις με τη Τουρκία
Επειδή έχω επανειλημμένα στο παρελθόν επικρίνει με δριμύτητα την τουρκική εξωτερική πολιτική, μπορείτε να νομίσετε ότι θα μιλήσω για το πόσο η λανθασμένη κυβερνητική πολιτική έχει οδηγήσει την Τουρκία σε παρόμοια κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο.
(…) Μπορώ να καταλάβω τις μάταιες προσπάθειες της ελληνικής Κύπρου να σχηματίσει μία συμμαχία με την Αίγυπτο και το Ισραήλ μέχρι κάποιο σημείο, αλλά η Ελλάδα; Η ένταση στο Αιγαίο ποτέ δεν εξυπηρέτησε την Αθήνα. Η περασμένη δεκαετία είναι ομολογία στο πόσο έχει ωφεληθεί η Ελλάδα στις σχέσεις συνεργασίας με την Τουρκία.
Ας υποθέσουμε ότι η πολιτική της Τουρκίας στο συγκεκριμένο ζήτημα είναι εντελώς λάθος. Ακόμη και έτσι, είναι η σωστή πορεία για την Ελλάδα να ποζάρει δίπλα σε έναν ηγέτη πραξικοπήματος μόνο για να υποστηρίξει τους Ελληνοκύπριους; Σοβαρά η ελληνική κυβέρνηση πιστεύει ότι μία συμμαχία με το Ισραήλ και την Αίγυπτο θα φοβίσει και θα αποτρέψει τη Τουρκία; Δεν θα μπορούσε η Ελλάδα να μας εκπλήξει λειτουργώντας ως ένας σιωπηλός μεσολαβητής ώστε να αποτραπεί η ένταση;
Η Ελλάδα μπορεί να επωφεληθεί περισσότερο συνεργαζόμενη με μία ημι – δημοκρατία όπως η Τουρκία παρά με μία δικτατορία όπως η Αίγυπτος, ή με το Ισραήλ, που απομονώνεται όλο και περισσότερο από την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Είμαι ακόμη αισιόδοξη πως η Ελληνο-τουρκική συμφιλίωση θα φανεί πιο δυνατή, απέναντι σ΄ ένα νέο κύμα έντασης».
Και καλό είναι να μάθετε πως όταν οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας ελληνικής Κύπρου και Αιγύπτου προετοίμαζαν στη Λευκωσία τη διάσκεψη του Καΐρου, οι Έλληνες παρακολουθούσαν φεστιβάλ τουρκικού κινηματογράφου στην Αθήνα.
Την ώρα που οι αρχηγοί του ναυτικού των δύο χωρών εξέδιδαν ανακοινώσεις για εμπλοκή στη Μεσόγειο, Τούρκοι μαραθωνοδρόμοι έτρεχαν στην Αθήνα.
Επιπροσθέτως, ο Τούρκος υπουργός Οικονομίας και ο Έλληνας υπουργός Ανάπτυξης θα παρακολουθήσουν ένα επιχειρηματικό φόρουμ αυτή την εβδομάδα στη Σμύρνη. Και καθώς το Ισραήλ ετοιμάζεται να υποδεχθεί τον αναστασιάδη στις 2 Δεκεμβρίου, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου πρόκειται να επισκεφθεί την Αθήνα στις 4 Δεκεμβρίου.
Πολύ πιο αιχμηρό, αλλά απηχώντας πάντα τις απόψεις του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, το άρθρο: Αίγυπτος, Ελλάδα, Έλληνο-κύπριοι
Οι ηγέτες της Ελλάδα και οι Έλληνες Κύπριοι πήγαν μαζί στις 8 Νοεμβρίου στο Κάιρο να συναντήσουν ισχυρό άνδρα της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι για τριμερή σύνοδο κορυφής και να συζητήσουν τρόπους για την εμβάθυνση της τριμερούς συνεργασίας με την καλύτερη αξιοποίηση του φυσικού πλούτου της Μεσογείου.
Εκτός από την ευγενική ρητορική του Έλληνα Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, ο Ελληνο-Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, υποσχόμενος στον αλ-Σίσι ότι στις χώρες -μέλη της ΕΕ θα δράσει ως “πρεσβευτής” για την Αίγυπτο στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής λέσχης των δημοκρατιών.
Στο επίκεντρο της τριμερούς Συνόδου Κορυφής ήταν ο μεσογειακός πλούτος υδρογονανθράκων και η άρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει την κυριαρχία της Κύπρου ως τη μόνη νόμιμη κυβέρνηση στο νησί.
Υπήρξαν ισχυρισμοί πριν από τη Σύνοδο Κορυφής ότι αν και δεν είναι προς το καλύτερο συμφέρον της Αιγύπτου, ο αλ-Σίσι θα μπορούσε να υπογράψει μια συμφωνία με Σαμαρά για ναυτικά σύνορα ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αίγυπτο, σε μια ρεβανσιστική απάντηση στις συνεχείς τουρκικές επικρίσεις για την πραξικοπηματική κυβέρνηση στο Κάιρο. Μια παρόμοια συμφωνία θα κλειδώσει την Τουρκία σε μια στενή περιοχή κατά μήκος της ακτογραμμής της και θα μετατρέψει τη Μεσόγειο σε μια ως επί το πλείστον ελληνική λίμνη.
Επιπλέον, δεδομένου ότι η μέση γραμμή που έχουν η Αίγυπτος και η Τουρκία στη Μεσόγειο είναι πολύ περισσότερο προς όφελος του Καΐρου, αν υπογραφεί συμφωνία με την Ελλάδα πριν προχωρήσει σε παρόμοια κίνηση, θα ισοδυναμούσε με την παράδοση μιας σημαντικής περιοχή στην Ελλάδα σε μια περιοχή που πιστεύεται ότι υπάρχουν πλούσια αποθέματα υδρογονανθράκων.
Ακόμα, μοιάζει πολύ με την Τουρκία να γνέφει προς ΗΠΑ σχετικά με τα ανταλλάγματα για την ενταξιακή επιστροφή της Ελλάδα στο ΝΑΤΟ πως ήταν κάποιες κενές υποσχέσεις, και όλων των ειδών τις παραδοξότητες να είναι δυνατές σε πραξικοπηματικές κυβερνήσεις.
Για την Τουρκία, εκείνο που θα ήταν σημαντικό είναι να χάσει μια τεράστια περιοχή στη Μεσόγειο, αλλά περισσότερο από αυτό θα γινόταν ακόμη πιο δύσκολο για την Τουρκία να αμφισβητήσει τον ελληνικό ισχυρισμό ότι το μικρό νησί του Καστελόριζου (Meis) – σε απόσταση αναπνοής από το τουρκική παραλιακή πόλη του Kas – έχει υφαλοκρηπίδα και αποκλειστικά δικαιώματα οικονομικής ζώνης στην εν λόγω περιοχή, ενώ η τεράστια χερσόνησο της Ανατολίας δεν έχει.
Προφανώς, αυτά τα ζητήματα δεν θα σήμαιναν πολλά πριν από 100 χρόνια. Στο σημερινό κόσμο, ωστόσο, δεν είναι μόνο η υπεράκτια τεχνολογία που αναπτύχθηκε τόσο ώστε αυτοί οι πόροι να αντλούνται, αλλά κάθε σταγόνα πετρελαίου και φυσικού αερίου έχει καταστεί πολύτιμη. Έτσι, οι δυνητικοί πόροι του Καστελόριζου (Meis), καθώς και τα πιθανά τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου στα ανοικτά της Κύπρου ή τα μεγάλα ενδεχόμενα αποθέματα πετρελαίου στην περιοχή μεταξύ Κύπρου και η Αίγυπτου, προσφέρουν τεράστιες δυνατότητες τόσο για τη συνεργασία όσο και την αντιπαράθεση. Η περιοχή στα ανοικτά του Καστελόριζου (Meis) είναι ένα από εκείνα τα επίμαχα ζητήματα όπωςκαι τα υπεράκτια πλούτη υδρογονανθράκων της Κύπρου και τη μονομερή ελληνι-κυπριακή αξίωση πάνω τους, ενώ οι Τουρκοκύπριοι είναι εταίροι στο πλαίσιο του συνταγματικού συστήματος το 1960.
Ως εκ τούτου, αυτά τα θέματα πρέπει να επιλύονται με συζητήσεις που αφορούν όλα τα συνδεδεμένα μέρη, ώστε κρίσεις και αντιπαραθέσεις θα πρέπει να αποφεύγονται. Αν οι Έλληνο-Κύπριοι αρχίζουν έρευνες ή δυνατότητες γεώτρησης στις επίμαχες περιοχές, θα δεν είναι φυσιολογικό για τους Τουρκοκύπριους να κάνουν παρόμοιες κινήσεις μέσω των δυνατοτήτων που προσφέρονται από την Τουρκία με την αποστολή ερευνητικών σκαφών. Απλώς δεν είναι σοβαρό να ισχυρίζονται ότι ήταν περίεργο για τους Τουρκοκύπριους να αντιδράσουν ή για την Τουρκία να αποστείλει ερευνητικά πλοία, επειδή όταν τα έσοδα αρχίζουν να έρχονται από τις υπεράκτιες δυνατότητες – και αν το κυπριακό πρόβλημα επιλυθεί – τότε στους Τουρκοκύπριους θα πρέπει να προσφερθεί το μερίδιό τους.
Αν η Τουρκία, η Λιβύη ή οποιαδήποτε άλλη χώρα στις ακτές της λεκάνης της Μεσογείου ενδεχομένως επηρεαστούν από μια ελληνο-αιγυπτιακή διμερή ή ελληνο-κύπρο-αιγυπτιακή τριμερή συμφωνία για ναυτικά όρια ή τα όρια των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών, είναι αφύσικο να περιμένουμε παρόμοιες συμφωνίες πως θα πρέπει να γίνονται σε συνέδρια που θα συμμετείχαν όλες τις ενδιαφερόμενες χώρες;
Η Ελλάδα και οι Έλληνο-κύπριοι μπορούν φυσικά να παίξουν το ρόλο του πρεσβευτή για την Αίγυπτο και τον ηγέτη του πραξικοπήματος αλ-Σίσι στην ευρωπαϊκή λέσχη των δημοκρατιών. Μετά από όλα, όταν η οικονομία, το εμπόριο και τα κέρδη είναι το ζητούμενο, όλα γίνονται δυνατά, εύλογα και αποδεκτά.
Σε μια εποχή που η Τουρκική ρητορική υποστηρίζει πως «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες” έχει αντικατασταθεί από την πραγματικότητα του «δεν υπάρχουν φίλοι στην περιοχή”, χάρη στις μεγάλες εμμονές, ίσως κάποιος θα ρωτήσει: δεν ήταν το Ισραήλ και ο Βενιαμίν “Μπίμπι” Νετανιάχου που έλειπαν στην συγκέντρωση των “φίλων της Τουρκίας ” στο Κάιρο;
