Σύνταξη-επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Οι παίκτες που παίζουν σε αμυντικές θέσεις είναι πιο πιθανό να πάθουν άνοια στη μετέπειτα ζωή τους, σε σύγκριση με άλλες θέσεις στο ποδόσφαιρο, διαπιστώνει νέα έρευνα.
Το 2019, μια μελέτη του καθηγητή Willie Stewart έδειξε ότι πρώην ποδοσφαιριστές είχαν περίπου τρεισήμισι φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από νευροεκφυλιστική νόσο του εγκεφάλου από ότι ο γενικός πληθυσμός.
Η νέα του έρευνα που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό JAMA Neurology, λέει ότι ο κίνδυνος είναι υψηλότερος μεταξύ των αμυντικών παικτών, οι οποίοι έχουν πέντε φορές περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν άνοια από τους μη ποδοσφαιριστές. Αυτό συγκρίνεται με τον τριπλάσιο κίνδυνο για τους επιθετικούς και σχεδόν κανέναν επιπλέον κίνδυνο για τους τερματοφύλακες – σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό, ενώ ο μέσος όρος κινδύνου εμφάνισης εγκεφαλικής νόσου – όπως η άνοια – για όλους τους υπόλοιπους παίκτες βρέθηκε να είναι στο τετραπλάσιο του πληθυσμού.
Η έρευνα του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης, η οποία χρηματοδοτήθηκε από την Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (FA) και την ένωση παικτών της Ένωσης Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών, διαπίστωσε επίσης ότι ο κίνδυνος ήταν τόσο μεγαλύτερος όσο μακρύτερη ήταν η ποδοσφαιρική καριέρα ενός παίκτη.
Παρά τις αλλαγές στην τεχνική του ποδοσφαίρου και τη διαχείριση κρανιοεγκεφαλικών τραυματισμών τα τελευταία χρόνια, δεν υπήρξαν στοιχεία πως ο κίνδυνος νευροεκφυλιστικών παθήσεων άλλαξε για τους ποδοσφαιριστές – των οποίων η καριέρα εκτείνεται από το 1930 έως το τέλος της δεκαετίας του 1990 – σε αυτήν τη μελέτη.
Ο συντάκτης της μελέτης, Dr Stewart, καθηγητής νευροπαθολόγος δήλωσε, ότι ήρθε η ώρα για το ποδόσφαιρο να εξαλείψει τον κίνδυνο της κεφαλιάς, η οποία θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει βραχυπρόθεσμη βλάβη στη λειτουργία του εγκεφάλου.
«Νομίζω ότι οι μπάλες του ποδοσφαίρου θα πρέπει να πωλούνται με την προειδοποίηση για την υγεία λέγοντας ότι η επανειλημμένες κεφαλιές στο ποδόσφαιρο μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένους κινδύνους άνοιας», πρόσθεσε.
«Σε αντίθεση με άλλες κατηγορίες άνοιας και εκφυλιστικών νόσων του εγκεφάλου, όπου δεν έχουμε ιδέα τι τις προκαλεί, γνωρίζουμε τον παράγοντα κινδύνου (με το ποδόσφαιρο) και είναι απολύτως αποτρέψιμος. Μπορούμε να το σταματήσουμε τώρα και για να το κάνουμε πρέπει να περιορίσουμε στο ελάχιστο ή να καταργήσουμε τις περιττές επαφές της μπάλας με το κεφάλι. Είναι οι κεφαλιές απολύτως απαραίτητες για να συνεχιστεί το ποδόσφαιρο; Η, για να το θέσω αλλιώς: είναι απαραίτητη η έκθεση στον κίνδυνο άνοιας που συνοδεύει το ποδόσφαιρο;» ερωτά ο Dr Stewart.
«Δεν έχω δει ακόμη καμία απόδειξη ότι ο χειρισμός της μπάλας με το κεφάλι, κάνει καλό. Το ποδόσφαιρο είναι ένα υπέροχο άθλημα για όλους όσους το παίζουν, υπάρχει λιγότερος κίνδυνος για καρκίνο και καρδιαγγειακά προβλήματα, αλλά υπάρχουν τρομακτικά επίπεδα άνοιας και δεν βλέπω το όφελος, από αυτό», προσθέτει.
Η έρευνα έρχεται μια εβδομάδα αφότου το αγγλικό ποδόσφαιρο ανακοίνωσε τα προτεινόμενα όρια για κεφαλιές μεταξύ επαγγελματιών και ερασιτεχνών παικτών, στην προπόνηση. Ακολουθεί τους προηγούμενους περιορισμούς σε όλο το Ην. Βασίλειο, για κεφαλιές σε ομάδες νέων. Από την επόμενη σεζόν οι επαγγελματίες παίκτες θα περιοριστούν σε 10 κεφαλιές «υψηλής ισχύος», από μακρινές πάσες, κόρνερ ή ελεύθερα χτυπήματα, στις προπονήσεις ενώ στο ερασιτεχνικό παιχνίδι οι παίκτες θα πρέπει να περιορίζονται σε 10 κεφαλιές την εβδομάδα.
Ο Stewart επέκρινε αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές λέγοντας ότι βασίζονται σε «μη επιστημονικές εικασίες» και ανέφερε τη Σκωτσέζικη Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία, η οποία περίμενε την τελευταία μελέτη FIELD (Football’s Influence on Lifelong Health and Dementia Risk) πριν ανακοινώσει τις οδηγίες της σχετικά με τις κεφαλιές. Πρόσθεσε ότι: «Δεν υπάρχει καμία βάση για να πούμε ότι 10 κεφαλιές ενός συγκεκριμένου επιπέδου θα κάνουν απαραίτητα μεγάλη διαφορά στον κίνδυνο. Η FA βάσισε τις συστάσεις της στην ανάλυση αγώνων, υπολόγισε ποιες μπορεί να είναι οι δυνάμεις που ενεργούν και στη συνέχεια τις χρησιμοποίησε για να καθοδηγήσει τις προπονήσεις. «Είναι σαν να στέκεται κανείς στην άκρη του αυτοκινητόδρομου, να μαντεύει τις ταχύτητες των αυτοκινήτων και στη συνέχεια να μιλά για μέτρα οδικής κυκλοφορίας σε μια πόλη – δεν είναι απόλυτα σχετικό. Για να εκτιμήσουμε εάν 10 κρούσεις κεφαλής υψηλής δύναμης μπορεί να κάνουν τη διαφορά, πρέπει να περιμένουμε 30 έως 40 χρόνια», καταλήγει.
Η FA δήλωσε ότι «καλωσορίζει» τη νέα έρευνα και είπε ότι οι νέες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κεφαλιές, υποστηρίζονται από έρευνα και τεχνογνωσία του παιχνιδιού. Η έρευνα, η οποία εξέτασε τα δεδομένα αρχείων υγείας για περίπου 8.000 Σκωτσέζους πρώην επαγγελματίες ποδοσφαιριστές και τα αντιστοίχισε με αυτά από 23.000 άνδρες από το γενικό πληθυσμό, έθεσε το ποδόσφαιρο στην πρώτη γραμμή της έρευνας για την άνοια, στον αθλητισμό.
Ο Stewart εκτιμά ότι αυτό είναι ένα «παγκόσμιο ζήτημα» και κρίνει ότι ήρθε η ώρα, το παιχνίδι να αλλάξει μορφή. «Ίσως, οι επαγγελματίες με όλη την υποστήριξη και την ιατρική γνώση των κινδύνων να συνεχίσουν να παίζουν ποδόσφαιρο με πλήρεις επαφές. Αλλά, ίσως σε επίπεδο κοινότητας και νεολαίας, μπορούμε να αρχίσουμε να μιλάμε για ένα παιχνίδι χωρίς κεφαλιές. Θα περιμένουμε άλλα 30 έως 40 χρόνια; Η, θα πούμε ότι τα στοιχεία είναι αρκετά ισχυρά και πρέπει να εξετάσουμε την περίπτωση να παίζεται το άθλημα χωρίς περιττά χτυπήματα στο κεφάλι; Νομίζω ότι έχουμε ξεπεράσει κατά πολύ αυτό το σημείο», ολοκληρώνει ο Stewart.
Η έρευνα για τραυματισμούς κεφαλής στο ποδόσφαιρο και το ράγκμπι, σε παίκτες υψηλών κατηγοριών, διευρύνθηκε εν μέσω ανησυχιών για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες στην υγεία των παικτών – στην σκιά των πρόσφατων θανάτων των ποδοσφαιρικών θρύλων της Αγγλίας, Jack Charlton και Nobbie Stiles οι οποίοι είχαν διαγνωστεί με άνοια. Η συζήτηση έχει ενταθεί μετά από μια μακροχρόνια εκστρατεία της Dawn Astle, της οποίας ο πατέρας Jeff (πρώην ποδοσφαιριστής) πέθανε με άνοια μετά από καριέρα που περιλάμβανε πολυάριθμες κεφαλιές.
Πρόσφατη έρευνα από την δημοσιογράφο του Sky Sports news Martha Kelner, έδειξε ότι οι μισοί παίκτες της ομάδας Burnley, που κατέκτησε τον τίτλο του πρωταθλήματος πρώτης κατηγορίας στην Αγγλία την περίοδο 1959/60, πέθαναν ή πάσχουν από άνοια. Ο καθηγητής Willie Stewart είναι ένας από τους κορυφαίους ειδικούς σε αυτόν τον τομέα και το 2017 του ανατέθηκε από την FA και την Ένωση Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών, να διεξαγάγει έρευνα για την υγεία του εγκεφάλου μεταξύ των παικτών. Δύο χρόνια αργότερα η ομάδα του δημοσίευσε προκαταρκτικά ευρήματα σχετικά με τον αυξημένο κίνδυνο άνοιας μεταξύ πρώην επαγγελματιών ποδοσφαιριστών.
Αυτή η τελευταία μελέτη προχωρά πολύ περισσότερο στον εντοπισμό των αμυντικών παικτών, καθώς και εκείνων με τις πιο μακροχρόνιες καριέρες, ως αυτών που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο άνοιας μεταξύ των παικτών, με το συμπέρασμα να είναι ότι οι κεφαλιές είναι ένας βασικός παράγοντας.
Ο καθηγητής Stewart είναι κατηγορηματικός ότι χρειάζεται δράση τώρα, προκειμένου να προστατευθεί η υγεία των σημερινών παικτών. Από έναν ειδικό του μεγέθους του και μια ερευνητική ομάδα που χρηματοδοτήθηκε από τις ποδοσφαιρικές αρχές της Αγγλίας, αυτό ισοδυναμεί με ένα σημαντικό και ηχηρό μήνυμα για το παιχνίδι.
Πηγή: BBC, Sky Sports
