Μια απόφαση-σταθμός εκδόθηκε σήμερα από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ και μάλιστα ομόφωνη, σύμφωνα με την οποία τα ανθρώπινα γονίδια δεν μπορούν να διεκδικηθούν από οποιονδήποτε ως πνευματική ιδιοκτησία και ως εκ τούτου, δεν μπορούν να κατοχυρωθούν με κάποιο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας εν είδει πατέντας.
Το σκεπτικό των δικαστών ήταν εξαιρετικά απλό: «τα ανθρώπινα γονίδια, αποτελούν προϊόντα της φύσης και ως τέτοια, δεν δικαιούται κάποιος να διεκδικήσει την πατρότητά τους».
Η ιστορική αυτή απόφασημ η οποία φυσικά στο μέλλον θα αποτελέσει δεδικασμένο καθώς στην ουσία πρόκειται για μια νομολογία, ελήφθη στο πλαίσιο της προσπάθειας της Myriad Genetics, μιας αμερικανικής φαρμακευτικής εταιρείας που εδρεύει στη Γιούτα να κατοχυρώσει δύο συγκεκριμένα γονίδια τα οποία φέρονται να συνδέονται άμεσα με τον καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών.
.JPG)
Το δικαστήριο ακύρωσε τις εν λόγω πατέντες, αρνούμενο να δεχτεί πως μπορεί οποιοσδήποτε να «κλειδώνει» σε κάποιο προσωπικό συρτάρι τέτοιου τύπου γνώση, μη υποχωρώντας στην απολύτως εκβιαστική στάση της συγκεκριμένης φαρμακευτικής, η οποία επικαλείτο πως μια ενδεχόμενη απαγόρευση όπως αυτή που τελικά έγινε, «θα έθετε σε κίνδυνο τεράστιες επενδύσεις και θεραπείες στην έρευνα των γονιδίων», αφήνοντας να σαφείς υπαινιγμούς πως αν δεν είχαν την αποκλειστικότητα της συγκεκριμένης έρευνας, δεν θα τους συνέφερε οικονομικά να την προχωρήσουν.
Ωστόσο, αναμένεται σύντομα να υπάρξει -και με παρέμβαση του ίδιου του Προέδρου των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα- μια συμβιβαστική λύση, τουλάχιστον όσον αφορά τις ήδη χορηγηθείσες πατέντες και μόνο όσον αφορά στα συνθετικά μόρια, τα γνωστά ως συμπληρωματικό DNA.
To δικαστήριο οδηγήθηκε να αντιμετωπίσει μια κατ’ αρχήν αίτηση για χορήγηση πατέντας, μετά από μήνυση που υπέβαλε η Αμερικανική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών (ACLU) το 2009, που εστιάστηκε στο ερώτημα του κατά πόσον οι εταιρείες έχουν δικαίωμα να κατοχυρώνουν το ανθρώπινο DNA, έστω και σε επίπεδο γνώσης και έρευνας, υποστηρίζοντας πως τα γονίδια προέρχονται από την φύση και δεν μπορούν να «ανήκουν» σε οποιονδήποτε, κάτι που τελικά φάνηκε πως υιοθετήθηκε και από το ίδιο το Ανώτατο Δικαστήριο.
Αξίζει να σημειωθεί πως μέχρι την σημερινή απόφαση και επί τρεις περίπου δεκαετίες, ερευνητικά κέντρα αλλά και φαρμακευτικές κατάφεραν να κατοχυρώσουν ως ευρεσιτεχνίες, χιλιάδες γονίδια, κάτι που μετά από αυτή την νομολογία του δικαστηρίου, όχι μόνο δεν μπορεί να εξακολουθεί να επιτρέπει ανάλογες μελλοντικές προσπάθειες «κατοχύρωσης» αλλά θέτει εν αμφιβόλω και κάθε προηγούμενη.
Παύλος Κιρκασίδης
Με στοιχεία από BBC
