Την ένταση και τα επεισόδια κατά τη διενέργεια του δημοψηφίσματος της Κυριακής, για την ανεξαρτησία της Καταλονίας, έρχεται να αντικαταστήσει η πολιτική διαδικασία, με τις τοποθετήσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων να επαναπροσδιορίζουν το πεδίο σύγκρουσης Μαδρίτης – Βαρκελώνης.
Έπειτα από σιωπή αρκετών εβδομάδων η Κομισιόν έλαβε χθες ξεκάθαρη θέση για το δημοψήφισμα που διεξήχθη στην Καταλονία. Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Μαργαρίτης Σχοινάς ξεκαθάρισε ότι «σύμφωνα με το ισπανικό Σύνταγμα, το δημοψήφισμα της Κυριακής στην Καταλονία δεν ήταν νόμιμο».
Η θέση αυτή λειτουργεί ουσιαστικά ως μία προειδοποίηση προς την καταλανική ηγεσία, ότι οποιαδήποτε μονομερής κίνηση από πλευράς της, δεν θα γίνει δεκτή από την ευρωπαϊκή οικογένεια και ότι η νομιμότητα στην Ισπανία ορίζεται σαφώς από το Σύνταγμα, του οποίου την τήρηση υπηρετεί η κεντρική εξουσία της χώρας.
«Για την Επιτροπή και για τον πρόεδρο Γιούνκερ, όπως έχει ειπωθεί επανειλημμένως, πρόκειται για εσωτερικό ζήτημα της Ισπανίας και πρέπει να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο της συνταγματικής τάξης στην Ισπανία» είπε ο κ. Σχοινάς και πρόσθεσε: «Επαναλαμβάνουμε ότι νομικά η θέση αυτής της Επιτροπής αλλά και των προκατόχων της είναι ότι, εάν ένα δημοψήφισμα που έχει οργανωθεί σύμφωνα με το ισπανικό Σύνταγμα κατέληγε σε κάποια εδαφική αποχώρηση, τα εδάφη αυτά θα βρίσκονταν εκτός Ε.Ε.».
Έπειτα από σιωπή αρκετών εβδομάδων η Κομισιόν έλαβε χθες ξεκάθαρη θέση για το δημοψήφισμα που διεξήχθη στην Καταλονία. Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Μαργαρίτης Σχοινάς ξεκαθάρισε ότι «σύμφωνα με το ισπανικό Σύνταγμα, το δημοψήφισμα της Κυριακής στην Καταλονία δεν ήταν νόμιμο».Απευθυνόμενος προς τη Μαδρίτη, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν τόνισε πως η Επιτροπή έχει εμπιστοσύνη στον Ισπανό πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι. Παρ’ όλα αυτά κάλεσε την κεντρική ισπανική κυβέρνηση «να περάσει πολύ γρήγορα από την αντιπαράθεση στο διάλογο» λέγοντας πως «η βία δεν μπορεί ποτέ να αποτελέσει ένα πολιτικό εργαλείο».
Στην ανάγκη έναρξης διαλόγου έδωσε έμφαση και ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, καλώντας τις δύο πλευρές να ξεκινήσουν άμεσα συζητήσεις.
Ο Γκάμπριελ κάλεσε και τις δύο πλευρές «να παραμείνουν ήρεμες» και να εργαστούν προς μία μόνιμη πολιτική λύση που να σέβεται το κράτος δικαίου, το οποίο, σύμφωνα με τον Γερμανό υπουργό, είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες που ενώνουν τα κράτη-μέλη της Ε.Ε..
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο πρόεδρος των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών Μάρτιν Σουλτς, ο οποίος απηύθυνε έκκληση για διάλογο μεταξύ ισπανικής και καταλανικής κυβέρνησης. Από τη μεριά του, ο πρωθυπουργός του Βελγίου Σαρλ Μισέλ δήλωσε ότι «η βία δεν αποτελεί απάντηση». Την ίδια στιγμή οι Ευρωπαίοι Πράσινοι προτείνουν να αναλάβει διαμεσολαβητικό ρόλο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του αρμοδίου Επιτρόπου Φραντς Τίμερμανς.
Σε δηλώσεις του στη γερμανική εφημερίδα «Frankfurter Rundschau» ο χριστιανοδημοκράτης ευρωβουλευτής Έλμαρ Μπροκ, αφού τόνισε ότι το δημοψήφισμα είναι παράνομο, προσφέρθηκε να διαμεσολαβήσει για την αποκλιμάκωση της κρίσης στην Ισπανία. Επεσήμανε, ωστόσο, ότι δεν μπορεί να ταχθεί υπέρ μιας ανεξάρτητης Καταλονίας, διότι «τίθεται σε κίνδυνο η ίδια η Ευρώπη».
Ο αρχηγός των Φιλελευθέρων στο Ευρωκοινοβούλιο, Γκι Φερχόφστατ, υπογράμμισε από την πλευρά του πως δεν θα ήθελε να αναμειχθεί στα εσωτερικά της Ισπανίας, αλλά καταδίκασε την άσκηση βίας ως «εντελώς απαράδεκτη».
Ο βουλευτής των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών Τζο Λάινεν κάλεσε τον Ισπανό Πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι και τον Καταλανό Πρωθυπουργό Κάρλες Πουτζεμόντ «μετά το χάος του δημοψηφίσματος να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».
Οι δυο μεγάλες κοινοβουλευτικές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου, οι Συντηρητικοί και οι Σοσιαλιστές, ζήτησαν το θέμα να τεθεί προς συζήτηση στην ημερήσια διάταξη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Καταλονία έχει ποσοστό εξαγωγών προς την ΕΕ ύψους 60% και το αντίστοιχο ποσοστό εισαγωγών από τις χώρες της Ένωσης ανέρχεται στο 70%. Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι η εξάρτηση της ισπανικής επαρχίας από την Ευρώπη είναι ισχυρή και όπως συνέβη και στην περίπτωση του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, η πίεση της οικονομίας καθώς και το ζήτημα του νομίσματος – ευρώ ή αντίστοιχου τοπικού, στην περίπτωση της αυτονόμησης – θέτει κρίσιμα ζητήματα προς διερεύνηση στην καταλανική πλευρά.
Το πρόσφατο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας το 2014, διεξήχθη κάτω από διαφορετικές βέβαια προϋποθέσεις και αυτό γιατί η κεντρική κυβέρνηση στο Λονδίνο είχε συναινέσει στη διεξαγωγή του.
Σε κάθε περίπτωση η ΕΕ έχει ξεκαθαρίσει πως σε περίπτωση ανεξαρτητοποίησης, η Καταλονία δεν θα είναι πλέον μέλος της και ότι θα πρέπει να καταθέσει σχετική αίτηση ένταξης. Μάλιστα θεωρείται εξαιρετικά απίθανο κάποιο άλλο κράτος μέλος της Ένωσης να την αναγνωρίσει ως αυθύπαρκτο κράτος.
Με αποπομπή της καταλανικής ηγεσίας απειλεί η Μαδρίτη
Η Μαδρίτη διά του πρωθυπουργού της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι το δημοψήφισμα δεν διεξήχθη ποτέ.
«Η Δημοκρατία επικράτησε και το Σύνταγμα έγινε σεβαστό», επεσήμανε ο Ραχόι, προσθέτοντας πως η κυβέρνησή του δεν αποδέχεται τη νομιμότητα της ψηφοφορίας. Για να καταλήξει: «Δεν διεξήχθη δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία».
Ο Ισπανός πρωθυπουργός, είχε διαδοχικές συναντήσεις στη Μαδρίτη με τους ηγέτες των Σοσιαλιστών και των Ciudadanos, κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση μειοψηφίας του Ισπανού πρωθυπουργού και στη διάρκεια της καταλανικής κρίσης, τάσσονταν εναντίον του δημοψηφίσματος.
Ο ηγέτης των Σοσιαλιστών, Πέδρο Σάντσεζ, ζήτησε να ξεκινήσει άμεσα διάλογος με τον Πουτζεμόν για την υπέρβαση της συνταγματικής κρίσης. Παράλληλα, επέκρινε την αστυνομική βία στην Καταλονία και κατέστησε σαφές ότι θα ζητήσει τον καταλογισμό ευθυνών στους κόλπους της ισπανικής κυβέρνησης.
Στον αντίποδα, ο ηγέτης των Ciudadanos, Άλμπερτ Ριβέρα, ζήτησε από την κυβέρνηση να ενεργοποιήσει το άρθρο 155 του ισπανικού συντάγματος, που της επιτρέπει να καταλύσει τις τοπικές αρχές της Καταλονίας, ώστε να προλάβει το ενδεχόμενο μονομερούς ανακήρυξης της ανεξαρτησίας, μέχρι την Πέμπτη.
Αντίστοιχη τοποθέτηση είχε και υπουργός Δικαιοσύνης Ραφαέλ Καταλά, ο οποίος δεν απέκλεισε να προσφύγει η κυβέρνησή του στο άρθρο 155 του Συντάγματος, ενώ χαρακτήρισε «υποδειγματική» τη στάση της αστυνομίας. Από την πλευρά του, ο υπ. Εσωτερικών Χουάν Ιγνάθιο Θόιδο χαιρέτισε τον «επαγγελματισμό» της αστυνομίας και εξέφρασε λύπη για «τους τραυματίες και των δύο πλευρών», επιρρίπτοντας τις ευθύνες για όσα διαδραματίστηκαν αποκλειστικά στην κυβέρνηση της Καταλωνίας. Δήλωσε, επίσης, ότι οι αστυνομικές ενισχύσεις που έχουν σταλεί στην περιοχή θα παραμείνουν «όσο διάστημα χρειαστεί».
Σύγχυση στο στρατόπεδο των αποσχιστών
Την ώρα που ο Ισπανός πρωθυπουργός δήλωνε ευτυχής, διότι η αστυνομία υπερασπίστηκε το κεντρικό κράτος προκαλώντας σοβαρό πρόβλημα στη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, η τοπική κυβέρνηση της Καταλονίας μέσω του προέδρου Κάρλες Πουτζεμόντ, αντέτεινε πως η Καταλονία κέρδισε το δικαίωμα να συγκροτήσει ένα ανεξάρτητο κράτος.
Παρά όμως την δέσμευσή του πριν από το δημοψήφισμα, ότι η ανεξαρτησία της περιφέρειας θα κηρυχθεί μέχρι την Τρίτη, ο κ. Πουτζεμόντ δήλωσε ότι δεν σκοπεύει να διακηρύξει αμέσως την αυτονόμηση της περιοχής, γιατί η κυβέρνησή του «δεν επιθυμεί μια τραυματική ρήξη, αλλά μια νέα κατανόηση με το ισπανικό κράτος».
Σύμφωνα με τις καταλανικές αρχές, στο δημοψήφισμα κατάφεραν να ψηφίσουν 2,26 εκατ. Καταλανοί επί εκλογικού σώματος 5,34 εκατομμυρίων, ενώ υπολογίζεται ότι άλλοι 750.000 είτε δεν κατάφεραν να ψηφίσουν λόγω της αστυνομικής επέμβασης είτε δεν κατεγράφησαν, καθώς αστυνομικοί κατάσχεσαν τις κάλπες.
Σύμφωνα με τις καταλανικές αρχές, στο δημοψήφισμα κατάφεραν να ψηφίσουν 2,26 εκατ. Καταλανοί επί εκλογικού σώματος 5,34 εκατομμυρίων, ενώ υπολογίζεται ότι άλλοι 750.000 είτε δεν κατάφεραν να ψηφίσουν λόγω της αστυνομικής επέμβασης είτε δεν κατεγράφησαν, καθώς αστυνομικοί κατάσχεσαν τις κάλπες.Ο πρόεδρος της Καταλανικής κυβέρνησης ζήτησε τη μεσολάβηση της Ε.Ε. ώστε να αποκατασταθεί ο διάλογος με τη Μαδρίτη, τονίζοντας ότι μετά τα όσα συνέβησαν την Κυριακή, «η Ευρώπη δεν μπορεί να συνεχίσει να κάνει τα στραβά μάτια». Ο Καταλανός ηγέτης δεν παρέλειψε, βέβαια, να αξιώσει από την κυβέρνηση Ραχόι να αποσύρει τους 10.000 αστυνομικούς που είχε στείλει η Μαδρίτη, για να ακυρώσει το δημοψήφισμα, ενώ ανακοίνωσε ότι η τοπική κυβέρνηση συγκρότησε εξεταστική επιτροπή για τις βίαιες επεμβάσεις της αστυνομίας και της Guardia Civil στα εκλογικά κέντρα. Σύμφωνα με τις καταλανικές αρχές, περίπου 900 πολίτες τραυματίστηκαν και διακομίστηκαν σε νοσοκομεία κατά τη διάρκεια της επεισοδιακής ψηφοφορίας.
Εν τω μεταξύ σήμερα στην Καταλονία έχει κηρυχθεί γενική απεργία σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την αστυνομική επέμβαση. Στην απεργία συμμετέχουν όλα τα συνδικάτα της περιοχής και σειρά κοινωνικών οργανώσεων, ακόμη και το ποδοσφαιρικό σωματείο της Μπαρτσελόνα.
Αρκετές χιλιάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν έξω από το Αρχηγείο της Ισπανικής Αστυνομίας στη Βαρκελώνη, φωνάζοντας συνθήματα υπέρ της ανεξαρτησίας, αποκαλώντας τις αστυνομικές δυνάμεις «δυνάμεις κατοχής» και απαιτώντας από αυτές να αποχωρήσουν από την Καταλονία.
Μάλιστα η δημοτική αστυνομία της πόλης ότι περίπου 15.000 διαδηλωτές σταμάτησαν την κυκλοφορία, πολλοί φορώντας τη σημαία της Καταλονίας (μπλε, κίτρινη και κόκκινη), φωνάζοντας: «Οι δρόμοι θα είναι πάντα δικοί μας».
