Προβληματική και ελλειμματική κρίνουν οι Κύπριοι πολίτες την κυπριακή Δημοκρατία. Όσον αφορά στους πολιτικούς και τα κόμματα η εμπιστοσύνη των πολιτών είναι πενιχρή. Ο μόνος θεσμός που εμπιστεύονται σε μεγάλο βαθμό οι πολίτες είναι η οικογένεια. Αυτά είναι μερικά από τα βασικότερα ευρήματα έρευνας που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Δημοκρατίας που έχει καθιερωθεί από τα Ηνωμένα Έθνη η 15η Σεπτεμβρίου.
Οι περισσότεροι δίνουν στην κυπριακή Δημοκρατία βαθμολογία «βάσης», μέτρια (πέντε από τα δέκα) και με παρόμοιο τρόπο, τοποθετώντας τις διάφορες χώρες του κόσμου σε έναν άξονα δημοκρατικότητας, την κατατάσσουν περίπου στο μέσο (στη 76η θέση, από τις 167 χώρες).
Αρκετοί είναι εκείνοι που βλέπουν την κυπριακή Δημοκρατία ως ένα «ημι-δημοκρατικό» πολιτικό σύστημα, ή ακόμα ως μια «ψευδο-δημοκρατία», μια «δημοκρατία μπανάνας». Λίγοι μόνο την θεωρούν ως μια ώριμη, επιτυχημένη δημοκρατία.
Ειδικότερα, οι Ελληνοκύπριοι στη μεγάλη τους πλειοψηφία (90%) αποδέχονται τη δημοκρατία ως «προτιμότερη από άλλες μορφές διακυβέρνησης», ποσοστό σχεδόν ίδιο με εκείνο που κατέγραψε η περσινή έρευνα (92%). Στην ερώτηση όμως, αν «στην κυπριακή Δημοκρατία λειτουργούν καλά οι δημοκρατικοί θεσμοί» (Βουλή, κόμματα, αντιπολίτευση, Κυβέρνηση, δικαστήρια), οι απαντήσεις διαφοροποιούνται δραματικά, αφού η μεγάλη πλειοψηφία (66%) αξιολογεί αρνητικά τους θεσμούς μας.
Στην ερώτηση, αν «στην Κύπρο δεν χρειαζόμαστε περισσότερη δημοκρατία, αλλά έναν ισχυρό ηγέτη / Πρόεδρο, που να μπορεί να παρακάμπτει τη Βουλή», 57% των πολιτών διαφωνούν (40% από αυτούς, πολύ έντονα).
Την πιο χαμηλή εμπιστοσύνη απολαμβάνουν τα πολιτικά κόμματα (βαθμός 1,7 από τα 5) και οι πολιτικοί (1,79 από τα 5). Ελαφρώς πιο ψηλά είναι τα ποσοστά της Αντιπολίτευσης (2 στα 5), της Βουλής των Αντιπροσώπων (2,06 στα 5) και της Κυβέρνησης (2,13 στα 5). Σε κάπως καλύτερη μοίρα βρίσκονται τα ΜΜΕ (2,6), τα δικαστήρια (2,7) και η Εισαγγελία (2,75). Ακόμα καλύτερη είναι η θέση των ιερωμένων (2,82) και των εκπαιδευτικών (3,26), με κάποια πτώση όμως, σε σχέση με τα ευρήματα της περσινής χρονιάς.
Στην αξιολόγηση των πολιτών για τα κόμματα κυριαρχεί η αντίληψη (81%) ότι τα κόμματα ενδιαφέρονται περισσότερο για τα δικά τους συμφέροντα, αντί για το καλό του τόπου, καθώς και την αντίληψη της μεγάλης πλειοψηφίας (85%) ότι δεν υπάρχει ικανοποιητική διαφάνεια όσον αφορά στη χρηματοδότησή τους (από πού παίρνουν εισφορές και πόσα).
