Η Γερμανία και η Γαλλία τίμησαν τα θύματα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου 100 χρόνια μετά την έκρηξή του.
«Η γερμανογαλλική συμφιλίωση θα πρέπει να γίνει πρότυπο για σύγχρονες διενέξεις».
Τελετές μνήμης και στο Βέλγιο
Οι πρόεδροι της Γερμανίας και της Γαλλίας, Γκάουκ και Ολάντ τίμησαν μαζί τους νεκρούς του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου-του Μεγάλου Πολέμου (La Grande Guerre), όπως λέγεται, ακριβώς 100 χρόνια μετά την κήρυξή του στη Γαλλία από το Γερμανικό Ράιχ.
Οι τελετές έγιναν στην Αλσατία, στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη στο Hartmannsweilerkopf, που χτίστηκε το 1932, κοντά στα γερμανογαλλικά σύνορα, ένα τεράστιο νεκροταφείο, όπου είναι θαμμένοι οι σωροί περίπου 30.000 γάλλων και γερμανών στρατιωτών.
Η συμφιλίωση δύο εχθρών
Ήταν μια εικόνα που σίγουρα θα μείνει στην ιστορία, ο θερμός και μακράς διάρκειας εναγκαλισμός του Φρανσουά Ολάντ με τον Γιόαχιμ Γκάουκ, στην κρύπτη του νεκροταφείου «Veil Armand», όπως λέγεται στα γαλλικά, στη γη της Αλσατίας, όπου έχουν εναποτεθεί οι στάχτες 12.000 στρατιωτών Γάλλων και Γερμανών.
Το πένθος είναι κοινό και χέρι με χέρι οι δύο ηγέτες κατέθεσαν κοινό στεφάνι κατά τη διάρκεια της τελετής που ακολούθησε. Μαζί έθεσαν και το θεμέλιο λίθο για ένα κοινό γάλλο-γερμανικό Ιστορικό Μνημείο, στην συμβολική θέση του Hartmannsweilerkopf στα Βόσγια όρη, μια βουνοκορυφή 950 μέτρων που κυριαρχούσε στην αλσατική πεδιάδα και που οι δύο τότε αντίπαλοι στρατοί την εποφθαλμιούσαν.
Για τη βουνοκορυφή αυτή, 30.000 άνδρες έχασαν τη ζωή τους, γι’ αυτό και την ονόμασαν «ανθρωποφάγο». Οι μάχες ανάμεσα στους Γάλλους και Γερμανούς γίνονταν με όλα τα διαθέσιμα τότε μέσα, με κανόνια και τουφέκια, με μπαγιονέτες και δηλητηριώδη αέρια. Σήμερα, 100 χρόνια μετά, η αιματοβαμμένη αυτή γη βρίσκει τους δύο πρώην εχθρούς συμφιλιωμένους παρά το πένθος και τα δεινά, να ηγούνται της ΕΕ.
«Η Ευρώπη πρόδωσε τις αξίες της»
Στην ομιλία τους οι δύο ηγέτες αναφέρθηκαν στην ειρήνη, στην ενωμένη Ευρώπη και στον οικουμενικό συμβολισμό της γαλλογερμανικής συμφιλίωσης.
Ο πρόεδρος Γκάουκ αποκάλεσε δώρο ότι η Γερμανία και η Γαλλία έχουν συνείδηση των μεταξύ τους φιλικών σχέσεων. Επίσης προειδοποίησε για τους κινδύνους του αναδυόμενου εθνικισμού που «ώθησε εμάς τους Γερμανούς δύο φορές σε παγκόσμιους πολέμους». «Η Ευρώπη στην περιοχή της Αλσατίας και του Λότρινγκεν πρόδωσε αυτό που τη συνιστά σε αξίες και σε πολιτισμό» τόνισε ο Γιόαχιμ Γκάουκ. Ο Φρανσουά Ολάντ υπογράμμισε τον κοινό ρόλο που έχουν να διαδραματίσουν οι δύο χώρες και στις σύγχρονες κρίσεις, υπερασπιζόμενες τις δημοκρατικές αρχές και τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπου αυτά καταπατώνται. Αναφέρθηκε στα δικαιώματα των γυναικών στη Νιγηρία, των χριστιανών στο Ιράκ, στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, στον αγώνα κατά των τρομοκρατικών ομάδων στην Αφρική, αλλά και άμεσα στη Μέση Ανατολή για την κατάπαυση πυρός στη Γάζα, όπου η «γάλλο-γερμανική συμφιλίωση θα πρέπει να λειτουργήσει ως παράδειγμα».
Κατόπιν ο γερμανός πρόεδρος πήγε στο Βέλγιο τις επισκέψεις του στο πλαίσιο μνήμης για τα 100 χρόνια από την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου με σταθμούς στη Λιέγη, το Λουβέν και το Μονς.
Βέλγιο, το πρώτο θύμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου
Με αφορμή τις τελετές μνήμης για τα 100 χρόνια από την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο ιστορικός Χέρμπερτ Ρούλαντ μίλησε στη DW για τις απαρχές του πολέμου και τις σχέσεις του Βελγίου με τη Γερμανία.
Ήταν 4 Αυγούστου του 1914 όταν ο γερμανικός στρατός του Β΄ Ράιχ εισέβαλε στο Βέλγιο. Η εισβολή σηματοδότησε την εμπλοκή της ουδέτερης μέχρι τότε χώρας στην αιματοχυσία και στα δεινά του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Χτες, στη Λιέγη αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων που χώρισε ο πόλεμος τίμησαν μαζί τη μνήμη των πεσόντων υπενθυμίζοντας το ανεκτίμητο αγαθό της ειρήνης που διασφαλίζει στους Ευρωπαίους η ΕΕ.
«Προετοιμασμένοι για τον πόλεμο»
Αλλά, για να γυρίσουμε τον τρόχο της ιστορίας σε εκείνη την 4η Αυγούστου του 1914, πόσο ξαφνικά ήρθε ο πόλεμος για τους κατοίκους τους Βελγίου;
«Όχι και τόσο ξαφνικά», λέει ο γερμανικής καταγωγής Χέρμπερτ Ρούλαντ, ιστορικός – ερευνητής στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της γερμανικής κοινότητας του Βελγίου, σε συνέντευξη προς την DW.
«Όταν έγινε η δολοφονία του διαδόχου του αυστριακού θρόνου στο Σεράγεβο στις 28 Ιουνίου, οι κάτοικοι της Κεντρικής Ευρώπης νόμισαν ότι επρόκειτο για μια κρίση στα Βαλκάνια, με την οποία δεν θα είχαν κάποια σχέση. Έτσι, όσοι μπορούσαν πήγαν διακοπές. Αλλά όταν ήρθε το αυστριακό τελεσίγραφο στη Σερβία, στη συνέχεια η κήρυξη του πολέμου στη Σερβία και η ενεργοποίηση της Αντάντ, έγινε σαφές ότι ο πόλεμος δεν θα περιοριζόταν μόνο στις χώρες των Βαλκανίων αλλά θα έφτανε και στην Κεντρική Ευρώπη.
Πριν ακόμη από τη γερμανική επιστράτευση, Βέλγιο και Ολλανδία κάλεσαν σε επιστράτευση στις 31 Ιουλίου. Στις 2 Αυγούστου οι Γερμανοί κάλεσαν τη βελγική κυβέρνηση να δώσει την άδεια να εισβάλουν οι γερμανικές δυνάμεις στη χώρα. Φυσικά απορρίφθηκε και έτσι ήδη στις 23 Αυγούστου ήταν σαφές στον καθένα ότι επίκειται πόλεμος. Στα σύνορα ετοιμάστηκαν όλα τα φρούρια γύρω από τη Λιέγη, κόπηκαν δένδρα, γκρεμίστηκαν σπίτια και χτίστηκαν τείχη. Οι δρόμοι που οδηγούσαν στο σύνορα καταστράφηκαν.
Από τις 2 Αυγούστου σταμάτησαν να περνούν από τα σύνορα τα τρένα προς την άλλη πλευρά. Τα τρόφιμα ήταν ήδη λιγοστά. Ζώα και άλογα επιτάχθηκαν, ήταν σε όλους σαφές ότι κάτι γίνεται».
«Θαύμα η συμφιλίωση Γερμανίας – Βελγίου»
Στη Γερμανία, επειδή δεν ήταν το θέατρο του πολέμου, γράφτηκαν λιγοστά για τη σφοδρότητα του πολέμου, για τα δεινά του άμαχου πληθυσμού, για τις αιματοχυσίες, τα εγκλήματα πολέμου και κατά της ανθρωπότητας, όπως λέγεται σήμερα. Πώς άλλαξαν όμως τα επόμενα χρόνια γερμανικής κατοχής την άποψη των Βέλγων για τη Γερμανία; «Ολοκληρωτικά», απαντά ο βέλγος ιστορικός. «Πριν από το 1914 δεν υπήρχαν σύνορα. Οι άνθρωποι πήγαιναν όπου έβρισκαν εργασία. Η έναρξη του πολέμου σηματοδότησε μεγάλη τομή.
Τις πρώτες εβδομάδες σκοτώθηκαν στο Άαχεν και στη Λιέγη 950 πολίτες, σπίτια κάηκαν. Όλα αυτά επιβαρύνουν ακόμη και σήμερα τις σχέσεις Γερμανίας – Βελγίου, ιδιαίτερα στο γαλλόφωνο Νότο. Πολλοί Βέλγοι πιστεύουν ότι ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος ήταν χειρότερος από το δεύτερο».
Ο Χέρμπερτ Ρούλαντ συμφωνεί με την άποψη του γερμανού προέδρου Γιόαχιμ Γκάουκ, ότι μετά τα όσα συνέβησαν στον πρώτο, αλλά και στο δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο είναι θαύμα η συμφιλίωση της Γερμανίας με το Βέλγιο.
«Το πρώτο διάστημα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν δύσκολο για τους κατοίκους του Έουπεν και του Μαλμεντί. Σε ολόκληρο το Βέλγιο ένας στους 60 πέρασε από δικαστήριο ως συνεργάτης των ναζί, στο γερμανόφωνο χώρο ένας στους τρεις με τέσσερις. Ο καθένας που φορούσε γερμανική στολή φυλακίστηκε. Τα σύνορα με τη Γερμανία ήταν στην αρχή κλειστά, αλλά οι γερμανοβελγικές σχέσεις σταθεροποιήθηκαν σε εξαιρετικά σύντομο διάστημα».
Πηγή: Deutsche Welle
