Όπως εκατομμύρια Βενεζουελανοί, πριν από 20 χρόνια αγκάλιασαν με ενθουσιασμό την μπολιβαριανή επανάσταση. Σήμερα καταγγέλλουν το σαμποτάζ του σχεδίου του «κομαντάντε» Ούγκο Τσάβες από τον διάδοχό του, τον Νικολάς Μαδούρο.
Είναι διαφωνούντες του τσαβισμού ή πρώην υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι και θεωρούν «μη θεμιτή» την εξουσία του σημερινού αρχηγού του κράτους, ωστόσο δεν υποστηρίζουν όλοι τον ηγέτη της αντιπολίτευσης Χουάν Γκουαϊδό, ο οποίος αυτοανακηρύχθηκε προσωρινός πρόεδρος της Βενεζουέλας.
Με την ευκαιρία της σημερινής εικοστής επετείου από την άνοδο του Ούγκο Τσάβες (1999-2013) στην εξουσία, τέσσερις εξ αυτών καταθέτουν τη μαρτυρία τους.
«Η αναδιανομή της τούρτας»
Πρώην υπουργός Εμπορίου και πρώην πρεσβευτής, ο Γκουστάβο Μάρκες παρατηρεί κατάπληκτος τη σημερινή κατάσταση: ένας Νικολάς Μαδούρο «γατζωμένος στην εξουσία και με αμφισβητούμενη νομιμότητα» και ένας Χουάν Γκουαϊδό ο οποίος δημιουργεί ένα «παράλληλο κράτος» με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών.
Είναι οι «δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος», εκτιμά. Ο Γκουαϊδό, από τη μια πλευρά, έχει βγει από ένα «σενάριο» της Ουάσινγκτον που έχει στόχο τον έλεγχο των μεγαλύτερων πετρελαϊκών αποθεμάτων του πλανήτη. Ο Μαδούρο, από την άλλη, είναι ένας πρόεδρος που έχει την υποστήριξη του στρατού, αλλά «γυρνάει την πλάτη στην πραγματικότητα».
Η αντιπολίτευση, προειδοποιεί, «θέτει σε κίνδυνο τη ζωή εκατομμυρίων» ανθρώπων με τη στρατηγική της.
«Είτε μέσω της διαπραγμάτευσης είτε μέσω του πολέμου (…), θα υπάρξει μια αναδιανομή της τούρτας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και η Κίνα επιδιώκουν να έχουν το μερίδιό τους», υπογραμμίζει ο 72χρονος πρώην υπουργός.
Ο Γκουστάβο Μάρκες εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι όλα αυτά τα χρόνια η Βενεζουέλα βασίσθηκε μόνο στα πετρελαϊκά έσοδα (αποτελούν το 96% των συνολικών εσόδων της χώρας), με αποτέλεσμα να είναι «λιγότερο ακριβό να εισάγεις από το να παράγεις». Εκφράζει επίσης τη λύπη του για τις υπερβολές των ελέγχων που δυναμίτισαν την οικονομία.
«Αντιγράψαμε το αποτυχημένο κρατικιστικό κουβανικό μοντέλο», εκτιμά.
Ο Μαδούρο «με την πλάτη στον τοίχο»
Η Λουίσα Ορτέγα πλήρωσε ακριβά τη ρήξη της με την παράταξη του Μαδούρο. Παύθηκε από τα καθήκοντα της γενικής εισαγγελέα αφού κατήγγειλε μια ρήξη με τη δημοκρατία καθώς και την καταστολή των διαδηλώσεων του 2017 που στοίχισε τη ζωή σε 125 ανθρώπους. Υποχρεώθηκε να διαφύγει στην Κολομβία.
Χαρακτηρίζει τον Γκουαϊδό «θαρραλέο». «Στοιχηματίζω στον Χουάν Γκουαϊδό (…), η επιτυχία του είναι επιτυχία όλων των Βενεζουελανών. Βάλαμε τον Μαδούρο με την πλάτη στον τοίχο», λέει εκφράζοντας την ικανοποίησή της.
«Δεν μετανιώνω (που υποστήριξα τον Τσάβες), όμως ζήτησα συγγνώμη για τα λάθη που έκανα (…), κυρίως για το ότι δεν είπα ορισμένα πράγματα την κατάλληλη στιγμή», εξομολογείται.
Η Ορτέγα, 61 ετών, διαβεβαιώνει πως το αρχικό πρόγραμμα του Τσάβες ήταν «ουμανιστικό», όμως παρασύρθηκε από τη διαφθορά πριν ο Μαδούρο «επιταχύνει» την «καταστροφή» του.
Η κληρονομιά του τσαβισμού αποτελείται συνεπώς από «φτώχεια, καταπίεση, εξορία, τραγωδία», καταγγέλλει.
«Η επανάσταση απέτυχε»
«Εμείς οι Βενεζουελανοί βρισκόμαστε πάνω» σε δύο τρένα που κινούνται με μεγάλη ταχύτητα προς το σημείο όπου θα συγκρουσθούν, προειδοποιεί ο Έκτορ Ναβάρο, ο οποίος επί Τσάβες κατείχε τέσσερα χαρτοφυλάκια.
Μολονότι θεωρεί πως η κυβέρνηση του Μαδούρο είναι ετοιμοθάνατη, «το ζήτημα είναι να μάθουμε αν πρόκειται για μια τελική φάση, αν βρίσκεται στο σημείο να παραδώσει τη χώρα στα χέρια» ξένων συμφερόντων ή αν «η πολιτική θριαμβεύει και ο λαός είναι αυτός που τελικά αποφασίζει».
Στα 69 του, εκτιμά πως «αυτή η επανάσταση απέτυχε», παρασύροντας μαζί της την λατινοαμερικανική αριστερά.
Διεφθαρμένη «ελίτ»
«Παλεύουμε ανάμεσα σε μια διέξοδο με διαπραγμάτευση και τον πόλεμο», διαβεβαιώνει η πρώην υπουργός Οικονομίας Όλι Μιγιάν.
Αυτή η 52χρονη καθηγήτρια πανεπιστημίου υποστηρίζει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος υπέρ ή κατά της πραγματοποίησης νέων εκλογών.
Σύμφωνα με την ίδια, το ναυάγιο του σχεδίου του Τσάβες οφείλεται σε ένα όραμα του σοσιαλισμού στο οποίο το κράτος ελέγχει τα πάντα, σε μια «εξτρεμιστική αντιπολίτευση» η οποία ουδέποτε αναγνώρισε τον «κομαντάντε» και στη ριζοσπαστικοποίηση (της εξουσίας) μετά το πραξικόπημα του 2002.
Πιστεύει πως η πετρελαϊκή άνθηση (2004-2014) και «η έλλειψη αυτοκριτικής» ευνόησαν την εμφάνιση μιας «ελίτ στην εξουσία που περιβάλλει τον Μαδούρο και αποτελεί μέρος αυτού του συστήματος διαφθοράς».
