Σύνταξη – Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Καθώς οι αντάρτες Χούτι συνεχίζουν να προκαλούν όλεθρο στην Ερυθρά Θάλασσα, η Κίνα έστειλε πρόσφατα έναν διπλωμάτη στις κύριες χώρες που εμπλέκονται στην κρίση σε μια προσπάθεια να «αποκαταστήσει την ασφάλεια και τη σταθερότητα» στην περιοχή. Ωστόσο, αναλυτές λένε ότι η διπλωματική αποστολή είναι απίθανο να επιτύχει κάποια σταθερή πρόοδο στην επίλυση της κρίσης λόγω της συνεχιζόμενης απροθυμίας του Πεκίνου να παρέμβει περαιτέρω και να απειλήσει την ουδέτερη θέση του στη σύγκρουση Ισραήλ – Γάζας.
Τον περασμένο μήνα, ο Wang Di, γενικός διευθυντής του τμήματος υποθέσεων Δυτικής Ασίας και Βόρειας Αφρικής του υπουργείου Εξωτερικών, έγινε ο πρώτος Κινέζος διπλωμάτης (από τότε που άρχισε η κρίση) που επισκέπτεται τη Σαουδική Αραβία και το Ομάν, καθώς συναντήθηκε με αξιωματούχους των δυο χωρων και της Υεμένης.
Σε όλες του τις συναντήσεις είχε παρόμοιο μήνυμα. Στην πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας, Ριάντ, ο Wang είπε στον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών της Υεμένης Mansour Ali Saeed Bajash ότι η Κίνα αποδίδει μεγάλη σημασία στη «διατήρηση της ασφάλειας και της σταθερότητας στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας», προσθέτοντας ότι το Πεκίνο υποστηρίζει τη «νόμιμη κυβέρνηση» της Υεμένης, αλλά θα επιδιώξει μόνο μια «πολιτική διευθέτηση» με τους αντικυβερνητικούς μαχητές Χούτι.
Ενώ ήταν εκεί, έκανε την ίδια επισήμανση στους αξιωματούχους της Σαουδικής Αραβίας – ότι το Πεκίνο είναι πρόθυμο να συνεργαστεί με τη χώρα για να «αποκαταστήσει την ασφάλεια και τη σταθερότητα» στην Ερυθρά Θάλασσα. Ο Wang τόνισε επίσης την έκκληση της Κίνας για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα κατά τη διάρκεια της περιοδείας του, λέγοντας στους αξιωματούχους του Ομάν ότι το Πεκίνο πιστεύει πως η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα είναι μια «εμφανης εκδήλωση της διάχυσης της συγκρουσης στη Γάζα».
Από τον Νοέμβριο, οι αντάρτες μαχητές Χούτι, που υποστηρίζονται από το Ιράν, έχουν πραγματοποιήσει επιθέσεις με drones και πυραύλους στις ναυτιλιακές γραμμές της Ερυθράς Θάλασσας ως απάντηση στον πόλεμο του Ισραήλ εναντίον της Χαμάς στη Γάζα, καταστρέφοντας τη ζωτική γραμμή εμπορίου που συνδέει την Ευρώπη και την Ασία.
Ο Liu Xinlu, διευθυντής της σχολής Αραβικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Ξένων Σπουδών του Πεκίνου, ανέφερε ότι η επίσκεψη του Wang έδειξε ότι η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα είναι «στενά συνδεδεμένη» με τα συμφέροντα της Κίνας.
«Αν και οι Χούτι της Υεμένης δεν έχουν εξαπολύσει επιθέσεις σε κινεζικά πλοία και έχουν δώσει ναυτιλιακές εγκαταστάσεις σε (κινέζικο) προσωπικό και επιχειρήσεις, ο διάδρομος της Ερυθράς Θάλασσας σχετίζεται με την παγκόσμια ναυτιλία, επομένως η μεταφορά πόρων και εμπορευμάτων, πετρελαίου και φυσικού αερίου εξακολουθεί να έχει σχετικά μεγάλο αντίκτυπο (στην Κίνα)», πρόσθεσε ο Liu.
Η Σαουδική Αραβία και το Ομάν είναι βασικοί παίκτες στην κρίση των Χούτι. Το Ριάντ ηγείται ενός συνασπισμού κατά των Χούτι από το 2015. Ο μακροχρόνιος πόλεμος έχει προκαλέσει ανθρωπιστικές κρίσεις στην Υεμένη, αλλά με τη μεσολάβηση του Ομάν, τα δύο μέρη ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός πέρυσι.
Το Πεκίνο φέρεται επίσης να προέτρεψε την Τεχεράνη να χαλιναγωγήσει την ανταρτική ομάδα. Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Κινέζος υφυπουργός Εξωτερικών Ma Zhaoxu είπε στον Ιρανό ομόλογό του Ali Bagheri ότι το Πεκίνο χρειάζεται «ασφάλεια ναυσιπλοΐας στα ύδατα της Ερυθράς Θάλασσας». Ο Liu συμπληρωσε ότι η επίσκεψη του Wang επιβεβαίωσε τη θέση του Πεκίνου για την κρίση της Ερυθράς Θάλασσας, που αποτελεί «μια διάχυση του πολέμου της Γάζας» και τόνισε περαιτέρω ότι «το παλαιστινιο – ισραηλινό ζήτημα βρίσκεται στο επίκεντρο του προβλήματος της Μέσης Ανατολής».
«Στην πραγματικότητα, η διπλωματική επίσκεψη του Wang αφορά την προώθηση του στόχου του Πεκίνου για πολιτική λύση στο παλαιστινιο – ισραηλινό ζήτημα, που είναι η επίτευξη εκεχειρίας (στη Γάζα) μέσω διπλωματικής μεσολάβησης και πολιτικών προσεγγίσεων», είπε.
Ωστόσο, ο Yin Gang, ερευνητής στην Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών, εκτίμησε πως δεδομένου ότι ο Wang δεν θεωρούνταν ανώτερος αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών, η κίνηση ήταν περισσότερο «επίσκεψη ρουτίνας», υπογραμμίζοντας την απροθυμία του Πεκίνου να εμπλακεί περισσότερο στην κρίση.
Σημείωσε επίσης ότι καθώς οι μαχητές Χούτι έδωσαν το πράσινο φως στα κινεζικά και ρωσικά πλοία για χρήση του εμπορικού διαδρόμου, το Πεκίνο έπρεπε να διατηρήσει μια ισορροπημένη προσέγγιση, ώστε να μην κατηγορηθεί για «συνωμοσία με τους Χούτι και το Ιράν». Το Πεκίνο υποστηρίζει εδώ και καιρό την εξόριστη νόμιμη κυβέρνηση της Υεμένης, αλλά υποστήριξε επίσης μια ειρηνική επίλυση της κρίσης στην Υεμένη, αποφεύγοντας μια σκληρή στάση απέναντι στους μαχητές Χούτι.
Στο διπλωματικό επίπεδο, καθως η επιρροή της στη Μέση Ανατολή αυξανεται, η Κίνα επιδίωξε να παίξει το ρόλο του ειρηνοποιού στη σύγκρουση της Υεμένης. Πέρυσι, ο Shao Zheng, επιτετραμμένος της κινεζικής πρεσβείας στην Υεμένη, προώθησε την ιδέα της Κίνας ως μεσολαβητή, αφού μεσολάβησε σε μια αναπάντεχη ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας.
Ωστόσο, όσον αφορά την Ερυθρά Θάλασσα, ο Yin εκτιμησε οτι: «Η Κίνα δεν έχει καμία δυνατότητα ούτε κίνητρο να εμπλακεί περαιτέρω».
Πρόσθεσε ότι το Πεκίνο θα συνεχίσει την ανεξάρτητη στρατηγική του, η οποία σημαίνει ότι θα κρατήσει αποστάσεις από οποιεσδήποτε προσεγγίσεις από την Τεχεράνη ή τους Χούτι, ή ακόμα και από την Ουάσιγκτον.
«Εκτός και αν διακυβευτούν ζωτικά συμφέροντα της Κίνας, όπως σε μια εκτεταμένη επίθεση σε κινεζικά μεταφορικά μέσα, η Κίνα θα διατηρήσει μια στάση χαμηλού προφίλ», κατεληξε ο Yin.
Η Ουάσιγκτον ώθησε έντονα την Κίνα να εμπλακεί στις διαπραγματεύσεις τους τελευταίους μήνες, με τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Jake Sullivan και τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Anthony Blinken να ασκούν πίεση στο Πεκίνο. Ο Liu πάντως προέβλεψε ότι ενδέχεται να είναι καθ’ οδόν υψηλού επιπέδου διπλωματικές προσπάθειες που σχετίζονται με τον πόλεμο της Γάζας και τα ζητήματα της Ερυθράς Θάλασσας, με το Πεκίνο να ψάχνει ακόμα να βρει πολιτικές λύσεις στη σύγκρουση Παλαιστίνης – Ισραήλ.
Η Κίνα δεν είναι η μόνη που προσπαθεί να διατηρήσει μια εύθραυστη ισορροπία στην κρίση της Ερυθράς Θάλασσας. Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, και οι δύο παραδοσιακά σύμμαχοι των ΗΠΑ, δεν έχουν ενταχθεί στις περιπολίες κατά των Χούτι, αλλά ούτε έχουν υποστηρίξει δημόσια τις επιθέσεις των μαχητών στο Ισραήλ. Η Αίγυπτος παρέμεινε επίσης, σε μεγάλο βαθμό, σιωπηλή.
«Η θέση της Κίνας είναι κυρίως η αποστασιοποίηση από τις δυτικές χώρες. Κινέζοι διπλωμάτες σχολίασαν προσεκτικά τα γεγονότα, αλλά σύμφωνα με τη θέση του Πεκίνου, η αυξηση των επιθέσεων είναι συνέπεια του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα», δήλωσε ο Jean-Loup Samaan, ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης. «Επειδή το Πεκίνο απεικονίζει τις ΗΠΑ ως την κύρια αιτία πίσω από την περιφερειακή αστάθεια στη Μέση Ανατολή, βλέπει την επιχείρηση Prosperity Guardian και τις αεροπορικές επιδρομές κατά των Χούτι ως στοιχεία που συμβάλλουν στην κλιμάκωση», είπε.
Η Prosperity Guardian είναι μια στρατιωτική επιχείρηση υπό την ηγεσία των ΗΠΑ που σχηματίστηκε τον Δεκέμβριο του 2023 για να απαντήσει στις επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα. Η Κίνα, εν τω μεταξύ, δεν έχει ανακοινώσει καμία ανάπτυξη δύναμης για να βοηθήσει στη διαφύλαξη των ναυτιλιακών οδών, παρά το γεγονός ότι έχει ισχυρή στρατιωτική παρουσία στην περιοχή.
Η θαλάσσια οδος στο επίκεντρο της κρίσης είναι η εστία της πρώτης υπερπόντιας ναυτικής βάσης της Κίνας – στο Τζιμπουτί. Το λιμάνι στο Κέρας της Αφρικής άνοιξε το 2017 ακριβως απέναντι από τη δυτική ακτή της Υεμένης που ελέγχεται από τους Χούτι. Στις 21 Φεβρουαρίου, η Κίνα έστειλε τον 46ο στόλο του κινεζικού ναυτικού PLA για να εξασφαλίσει τον Κόλπο του Άντεν και τα ύδατα ανοιχτά της Σομαλίας, που συνδέουν την Ερυθρά Θάλασσα και την Αραβική Θάλασσα, σε αντικατάσταση του 45ου στόλου.
Χωρίς να αναφέρει την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα, το Πολεμικό Ναυτικό PLA ανακοίνωσε ότι ο 46ος στόλος περιλαμβάνει ένα αντιτορπιλικό κατευθυνόμενων πυραύλων, μια φρεγάτα πυραύλων και ένα σκάφος συνολικής αναπλήρωσης. Η δύναμη περιλαμβάνει περισσότερους από 700 αξιωματικούς και στρατιώτες, δεκάδες μέλη προσωπικού των ειδικών δυνάμεων και δύο ελικόπτερα. Παρά το γεγονός ότι η Κίνα δεν συμμετεχει στις επιχειρήσεις υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στην περιοχή, ο Yin ανέφερε ότι η έντονη παρουσία του 46ου στόλου έστειλε ένα σαφές μήνυμα στο Ιράν και τους μαχητές Χούτι ότι η Κίνα θα προστατεύσει την ασφάλεια των πλοίων εκεί.
Το υπουργείο Άμυνας της Κίνας, ωστόσο, αρνήθηκε ότι ο στόλος που απεστάλη σχετίζεται με την κρίση της Ερυθράς Θάλασσας, αποκαλώντας την κίνηση «επιχείρηση τακτικής συνοδείας»
«Το γεγονός ότι ο κινεζικός ναυτικός στόλος πήγε στον Κόλπο του Άντεν και στα ύδατα της Σομαλίας για να πραγματοποιήσει τακτικές επιχειρήσεις συνοδείας δεν έχει καμία σχέση με την τρέχουσα περιφερειακή κατάσταση», δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Zhang Xiaogang, αναφερόμενος στην κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα.
Πηγή: South China Morning Post
