Λιγότερο από έναν μήνα μετά την υπογραφή της αμφιλεγόμενης συμφωνίας μεταξύ της Ρώμης και των Τιράνων, οι πρώτοι παράτυποι μετανάστες που συνελήφθησαν στα ιταλικά ύδατα έφτασαν σήμερα, Τετάρτη 16 Οκτωβρίου, στην Αλβανία.
Το πλοίο Libra του ιταλικού Πολεμικού Ναυτικού έφτασε στο λιμάνι Σενγκίν στη βόρεια Αλβανία λίγο πριν τις 08:00, με επιβαίνοντες 16 άνδρες από την Αίγυπτο και το Μπανγκλαντές. Το ταξίδι τους διήρκεσε περισσότερες από 36 ώρες.
Περίπου 15 άνθρωποι τους περίμεναν, σύμφωνα με δημοσιογράφους του AFP, παρά την απαγόρευση εισόδου στο λιμάνι.
Με την αποβίβασή τους, οι 16 άνδρες καταγράφηκαν στο πρώτο κέντρο υποδοχής μεταναστών που δημιούργησε η Ιταλία στην Αλβανία στο λιμάνι Σενγκίν, το οποίο αποτελείται από προκατασκευασμένα κτήρια, περιτριγυρισμένα από ψηλό φράκτη και φυλάσσεται από τις ιταλικές Αρχές. Στη συνέχεια μεταφέρθηκαν 20 χιλιόμετρα πιο μακριά, στο κλειστό κέντρο μεταναστών στο Τζάντερ.
Εκεί εγκαταστάθηκαν σε προκατασκευασμένα κτήρια 12 τετραγωνικών μέτρων – τα οποία επίσης είναι περιτριγυρισμένα από ψηλούς τοίχους και ελέγχονται από κάμερες και μέλη των ιταλικών δυνάμεων της τάξης – και θα καταθέσουν το αίτημά τους για την παροχή ασύλου. Αν το αίτημά τους απορριφθεί, θα παραμείνουν στο κέντρο μέχρι να απελαθούν στις χώρες καταγωγής τους.
Αυτή η μεταφορά εκτός συνόρων της διαδικασίας για την παροχή ασύλου, που εφαρμόζεται πρώτη φορά στην Ευρώπη, κατέστη δυνατή μετά την υπογραφή τον Νοέμβριο του 2023 μιας αμφιλεγόμενης συμφωνίας μεταξύ της Ακροδεξιάς κυβέρνησης της Ιταλίας, υπό τη Τζόρτζια Μελόνι, και του Αλβανού πρωθυπουργού, Έντι Ράμα.
Η συμφωνία αφορά αποκλειστικά ενήλικες άνδρες που συνελήφθησαν από το ιταλικό Πολεμικό Ναυτικό ή το λιμενικό στην ιταλική ζώνη έρευνας και διάσωσης στα διεθνή ύδατα.
Η διαδικασία προβλέπει έναν πρώτο έλεγχο σε πολεμικό πλοίο, προτού οι μετανάστες μεταφερθούν στο Σενγκίν για να ταυτοποιηθούν και στη συνέχεια σε παλιά στρατιωτική βάση στο Τζάντερ.
Αυτά τα κέντρα μεταναστών αναμένεται να έχουν δυνατότητα υποδοχής 1.000 ατόμων αρχικά και στη συνέχεια έως και 3.000. Η συμφωνία είναι διάρκειας πέντε ετών και το κόστος της διαδικασίας εκτιμάται για την Ιταλία στα 160 εκατ. ευρώ ετησίως.
Την Τρίτη, 15 Οκτωβρίου, η Ιταλίδα πρωθυπουργός χαιρέτισε μια «θαρραλέα συμφωνία» και δήλωσε «περήφανη που η Ιταλία έγινε από αυτή την άποψη παράδειγμα προς μίμηση». Μάλιστα η Μελόνι αναφέρθηκε στο ενδιαφέρον των κυβερνήσεων της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Σουηδίας και της Βρετανίας για την ιταλική πολιτική διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών.
Τη συμφωνία έχουν επικρίνει πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καταγγέλλοντας την παραβίαση των διεθνών κανόνων.
«Η συμφωνία Ιταλίας – Αλβανίας παραβιάζει το διεθνές δίκαιο της θάλασσας και κινδυνεύει να πλήξει ακόμη περισσότερο τα θεμελιώδη δικαιώματα των προσφύγων», τόνισε την Τρίτη η ΜΚΟ SOS Humanity.
Εκτίμησε επίσης ότι «η Ιταλία κρατά ντε φάκτο στο αλβανικό έδαφος πρόσωπα που αναζητούν προστασία, χωρίς να εξετάζεται δικαστικά η υπόθεσή τους, κάτι που είναι βαθιά απάνθρωπο και παραβιάζει τα θεμελιώδη δικαιώματά τους (…) Αυτή η συμφωνία αποτελεί νέα στρατηγική ενός κράτους μέλους της ΕΕ να μεταφέρει εκτός των συνόρων του τη διαχείριση των μεταναστών και με αυτό τον τρόπο να απαλλαγεί από τις ευθύνες του σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα των προσφύγων».
Στις αρχές της εβδομάδας, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είχε αναφέρει σε επιστολή της προς κράτη μέλη της ΕΕ μια αμφιλεγόμενη πρόταση για μεταφορά μεταναστών σε κέντρα υποδοχής σε τρίτες χώρες, «κόμβους επαναπατρισμού», ζητώντας να πάρουν «μαθήματα» από τη συμφωνία Ιταλίας – Αλβανίας.
