Θλιβερό ρεκόρ καμένων εκτάσεων στην Ευρώπη

Τα ατελείωτα κύματα καύσωνα και η σφοδρή ξηρασία, φαινόμενα που έχουν αρχίσει και επιδεινώνονται χρόνο με τον χρόνο λόγω της κλιματικής αλλαγής, αποτελούν ένα τρομακτικά πρόσφορο «έδαφος» για την εκδήλωση πυρκαγιών φέτος, «γονατίζοντας» την Ευρώπη που ζει έναν πύρινο εφιάλτη σε διάφορα μέτωπα.

Ενώ η περίοδος αιχμής των πυρκαγιών δεν έχει ακόμη τελειώσει, ο προσωρινός απολογισμός τους αυξάνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία μετράει τις πληγές με ανησυχία, καθώς ήδη περισσότερα από 6.600.000 στρέμματα έχουν καεί από τον Ιανουάριο. Πρόκειται για αριθμό ρεκόρ γι’ αυτή τη χρονική περίοδο, από το 2006 που υπάρχουν τα πρώτα δορυφορικά δεδομένα.

Από την 1η Ιανουαρίου, οι πυρκαγιές έχουν καταστρέψει 6.627.760 στρέμματα δασών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τα στοιχεία του ευρωπαϊκού συστήματος ενημέρωσης για τις δασικές πυρκαγιές (EFFIS) που επικαιροποιήθηκαν την Κυριακή 14 Αυγούστου. Το EFFIS εκπονεί συγκριτικές στατιστικές από το 2006 χάρη στις δορυφορικές εικόνες του ευρωπαϊκού προγράμματος Copernicus.

Η Γαλλία είχε γνωρίσει χειρότερες χρονιές στα χρόνια του 1970, πριν υπάρξουν τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Όμως η χρονιά 2022 είναι η χειρότερη εδώ και 16 χρόνια, σύμφωνα με αυτούς τους αριθμούς, σε μεγάλο μέρος εξαιτίας δύο μεγάλων διαδοχικών πυρκαγιών στο νομό Ζιρόντ, στη νοτιοδυτική Γαλλία, όπου Γερμανοί, Πολωνοί και Αυστριακοί πυροσβέστες έφτασαν για ενισχύσεις αυτή την εβδομάδα.

Η κατάσταση είναι επίσης σοβαρή στην κεντρική Ευρώπη: οι πυροσβέστες χρειάστηκαν περισσότερο από δέκα ημέρες τον Ιούλιο για να θέσουν υπό έλεγχο τη μεγαλύτερη πυρκαγιά στην πρόσφατη ιστορία της Σλοβενίας, βοηθούμενοι από έναν πληθυσμό που είχε κινητοποιηθεί σε σημείο που η κυβέρνηση αναγκάστηκε να ζητήσει από τους κατοίκους να σταματήσουν να κάνουν δώρα στους πυροσβέστες.

Καθώς όμως δεν διαθέτει ειδικά πυροσβεστικά αεροπλάνα, η Σλοβενία αναγκάστηκε να ζητήσει βοήθεια από την Κροατία, η οποία έστειλε ένα αεροπλάνο, πριν το ανακαλέσει για να σβήσει τις δικές της πυρκαγιές. Η σλοβενική κυβέρνηση εξετάζει πλέον την αγορά των πρώτων της πυροσβεστικών αεροπλάνων.

Πολύ «θεαματική» επίσης ήταν η πυρκαγιά που εκδηλώθηκε την περασμένη εβδομάδα στο Βερολίνο, στη Γερμανία, ξεκινώντας από μια αποθήκη πυρομαχικών της αστυνομίας μέσα σε ένα δάσος εν μέσω ξηρασίας, και η οποία τέθηκε γρήγορα υπό έλεγχο. Ενώ μέχρι τώρα δεν είχε τέτοιες πυρκαγιές, η γερμανική πρωτεύουσα απειλείται σήμερα όλο και περισσότερο εξαιτίας των μεγάλων δενδρόφυτων εκτάσεων που διαθέτει.

Όμως η ζώνη που επλήγη περισσότερο από τις πυρκαγιές είναι η Ιβηρική χερσόνησος. Η Ισπανία, στην οποία επικρατεί ξηρασία μετά τα φετινά κύματα καύσωνα, είδε 2.462.780 στρέμματα να καταστρέφονται από πυρκαγιές, ιδιαίτερα στη βορειοδυτική Γαλικία. Η κατάσταση έχει πάντως βελτιωθεί με την πτώση των θερμοκρασιών.

Η Πορτογαλία δίνει επίσης μάχη εδώ και περισσότερο από μία εβδομάδα εναντίον μιας πυρκαγιάς στην ορεινή περιφέρεια της Σέρα ντα Εστρέλα, η κορυφή της οποίας φτάνει περίπου τα 2.000 μέτρα.

Αύξηση στην κεντρική Ευρώπη

Σε όρους καμένων εκτάσεων, μετά την Ισπανία έρχονται η Ρουμανία (1.505.280 στρέμματα), η Πορτογαλία (752.770 στρέμματα) και η Γαλλία (612.890 στρέμματα).

Μόνο κατά τη θερινή περίοδο, «το 2022 είναι ήδη μια χρονιά ρεκόρ», λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Χεσούς Σαν-Μιγκέλ, συντονιστής του EFFIS. Το προηγούμενο ρεκόρ για την Ευρώπη χρονολογούνταν από το 2017, όταν 4.209.130 στρέμματα είχαν καεί μέχρι τις 13 Αυγούστου και 9.880.870 στρέμματα μέσα σε έναν χρόνο.

«Ελπίζω ότι δεν θα έχουμε φέτος τον Οκτώβριο που είχαμε εκείνη τη χρονιά», συνεχίζει· 4.000.000 στρέμματα είχαν καεί τότε σε όλη την Ευρώπη μέσα σε έναν μήνα.

Η ασυνήθιστη ξηρασία που επικρατεί στην Ευρώπη, σε συνδυασμό με τα κύματα καύσωνα, διευκολύνει το ξέσπασμα πυρκαγιών. Τα προαναφερόμενα φαινόμενα αποδίδονται κυρίως στην κλιματική αλλαγή.

«Αυτές οι συνθήκες ακραίας ξηρασίας παρατηρούνταν συχνότερα στις χώρες που βρέχονται από τη Μεσόγειο, όμως τώρα παρατηρήθηκαν στην κεντρική Ευρώπη», που μέχρι στιγμής είχε αποφύγει αυτά τα μετεωρολογικά φαινόμενα, προσθέτει ο Χεσούς Σαν-Μιγκέλ.

Για παράδειγμα, η Τσεχική Δημοκρατία είδε φωτιά να κατακαίει περισσότερα από 10.000 στρέμματα, έκταση μικρή σε σχέση με άλλες χώρες, όμως 158 φορές μεγαλύτερη από το μέσο όρο της περιόδου 2006-2021, όταν οι πυρκαγιές ήταν αμελητέες.

Στην κεντρική Ευρώπη, οι καμένες επιφάνειες εξακολουθούν συνεπώς να είναι περιορισμένες σε σχέση με τα εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα στην Ισπανία, τη Γαλλία ή την Πορτογαλία. Εκτός από τις φωτιές στην Κροατία, σημειώθηκαν μόνο τρεις πυρκαγιές στη Σλοβενία και πέντε στην Αυστρία.

Όμως η συνεχιζόμενη άνοδος της θερμοκρασίας σε όλη την Ευρώπη αναμένεται ότι θα ενισχύσει την τάση.