Η κρίση στα έντυπα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, με τα πρόσφατα παραδείγματα από το χώρο των εφημερίδων και των περιοδικών στο μικροσκόπιο, απασχόλησε ιδιαίτερα τους συμμετέχοντες στην ημερίδα «Η κρίση των ελληνικών ΜΜΕ», που συνδιοργάνωσαν χθες το Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Πάντειου Πανεπιστημίου και το Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο αμφιθέατρο «Σάκη Καράγιωργα ΙΙ» του Παντείου.

«Η κρίση έχει χτυπήσει τα έντυπα μέσα, που είναι και τα πιο παλιά, περισσότερο από τα υπόλοιπα. Η κρίση είναι πολύ μεγάλη, δεν μπορούμε να τη συλλάβουμε πια, αλλά υπάρχει η ελπίδα της ανατροπής» επισήμανε η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ρόη Παναγιωτοπούλου.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Ως κρίση προαναγγελθείσα από διεθνή και ελληνικά ΜΜΕ, χαρακτήρισε την κρίση στον Τύπο η δημοσιογράφος, Βάλια Καϊμάκη, η οποία μετέφερε στο κοινό την προσωπική της εμπειρία από την κρίση στην «Ελευθεροτυπία», όπου εργαζόταν.

«Όλοι κλείσαμε τα αυτιά μας στις Κασσάνδρες. Την ίδια ώρα που ο Τύπος και η δημοσιογραφία διέρχονταν μια τεράστια κρίση αξιών σε όλη την Ευρώπη, με την κοινή γνώμη να δηλώνει ότι δεν έχει εμπιστοσύνη σε όσα διαβάζει, ακούει και βλέπει, οι εφημερίδες έμπαιναν στο Χρηματιστήριο και απαξίωναν το περιεχόμενό τους, υποβιβάζοντάς το σε περιτύλιγμα κάθε λογής δώρων: κουπόνια για ταξίδια, καφετιέρες, μουσικά CD, DVD. Οι εφημερίδες έχασαν το στόχο τους. Από λειτούργημα ο Τύπος έγινε επάγγελμα» τόνισε προσθέτοντας:

«Οι εφημερίδες έχασαν το στόχο τους. Αντί να αντιτάξουν σοβαρό περιεχόμενο στην απαξίωσή τους, προώθησαν περιοδικά λαϊφστάιλ και προσφορές. Αντί να αναβαθμίσουν το ρεπορτάζ τους, το περιόρισαν στο χώρο που άφηνε η διαφήμιση».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Σχετικά με το ενδιαφέρον των αναγνωστών για την ενημέρωση μέσω διαδικτύου, η κ. Καϊμάκη παρατήρησε χαρακτηριστικά: «Το διαδίκτυο έριξε και αυτό μια σφαίρα στο χαρτί, πήρε όμως -ανάμεσα στα σκουπίδια- τη σκυτάλη της δημοσιογραφίας με Δ κεφαλαίο».

Το παράδοξο της Θεσσαλονίκης, όπου μία περιφέρεια ενός εκατομμυρίου κατοίκων αδυνατεί να συντηρήσει έστω και μία τοπική εφημερίδα, ανέπτυξε η δημοσιογράφος και υποψήφια διδάκτωρ, Λαμπρινή Παπαδοπούλου.

«Κατά καιρούς στη Θεσσαλονίκη καταγράφηκαν διάφορες εκδοτικές προσπάθειες, στην πλειοψηφία τους όμως ήταν θνησιγενείς, είχαν δηλαδή ημερομηνία λήξης, κι αυτό επειδή συνήθως εξυπηρετούσαν ειδικούς σκοπούς και λειτουργούσαν ως όχημα για τη διαφήμιση τοπικών παραγόντων. Ταυτόχρονα, οι δύο ισχυροί “παίκτες” μέχρι πρότινος, η “Μακεδονία” και ο “Αγγελιοφόρος” έχουν μπει σε έναν δρόμο δίχως γυρισμό. Ο “Αγγελιοφόρος” έκλεισε τον Φεβρουάριο του 2012 σημειώνοντας πτώση πωλήσεων κατά 32% σε σχέση με τα προηγούμενα πέντε χρόνια. Η “Μακεδονία” παράλληλα βρίσκεται σε δυσμενή οικονομική κατάσταση» υπογράμμισε περιγράφοντας την κατάσταση.

Την ίδια ώρα, όπως είπε, στη Μεγάλη Βρετανία υπάρχουν 1.100 περιφερειακές και τοπικές εφημερίδες, ενώ κάθε εβδομάδα περίπου 38 εκατομμύρια αναγνώστες διαβάζουν τον τοπικό Τύπο.

Αναζητώντας τα αίτια της κρίσης του Τύπου στη Θεσσαλονίκη, η δημοσιογράφος τόνισε: «Στη Θεσσαλονίκη οι ίδιες οι εφημερίδες είναι αυτές που απέτυχαν να ανταποκριθούν στο ρόλο τους ως διαμορφωτές της τοπικής κοινής γνώμης, αναδεικνύοντας περιφερειακές ειδήσεις και ενισχύοντας το αίσθημα του τοπικού “ανήκειν”», ενώ αναφέρθηκε και στην πτώση της διαφημιστικής δαπάνης, τη μείωση των αγγελιών και των πωλήσεων, την απουσία στήριξης από τους τοπικούς πολιτικούς φορείς και την αδυναμία εκμετάλλευσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Για την κρίση στο χώρο των περιφερειακών εφημερίδων μίλησε, μεταξύ άλλων, ο επίκουρος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Αντώνης Σκαμνάκης. Όπως παρατήρησε, σε όλη την Ελλάδα περισσότερες από 20 επαρχιακές εφημερίδες έκλεισαν ή μετατράπηκαν σε εβδομαδιαίες. Ο ίδιος πρότεινε για την αντιμετώπιση της κρίσης του Τύπου, τη δημιουργία ειδικού προγράμματος ενίσχυσης, κυρίως των έντυπων ΜΜΕ, κατ’Α αναλογία με άλλους κλάδους, προκειμένου να ενισχυθεί η ρευστότητα, κυρίως, των περιφερειακών και των ειδικών ΜΜΕ.

Τη σημερινή κατάσταση στο χώρο των περιοδικών διερεύνησε ο αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μανώλης Χαιρετάκης. Ο κ. Χαιρετάκης παρατήρησε: «Ζούμε την επανεμφάνιση των περιοδικών όχι λαϊφστάιλ, αλλά πολιτικών περιοδικών που ξαναγυρνάνε στο παραδοσιακό μοντέλο δημοσιογραφίας».

Τις αιτίες της κρίσης των Μέσων Ενημέρωσης στην Ελλάδα, αλλά και τις προοπτικές βελτίωσης της υπάρχουσας κατάστασης εξέτασε ο επίκουρος καθηγητής του ΑΠΘ, Γιώργος Τσουρβάκας. Ο ομιλητής υποστήριξε ότι «κάποια από τα προβλήματα των μιντιακών οργανισμών είναι μεμονωμένες περιπτώσεις και αφορούν στην κακή τους διοίκηση, και είναι αποτέλεσμα αποτυχημένου μάνατζμεντ». Ως αίτια της κρίσης των ΜΜΕ επεσήμανε το γεγονός ότι τα περισσότερα ΜΜΕ δεν έχουν αντιληφθεί τις ιδιαιτερότητες των αγαθών που παράγουν, το σκληρό ανταγωνισμό στην αγορά των ΜΜΕ και την αντιμετώπιση των δημοσιογράφων ως βιομηχανικών εργατών. Οι προτάσεις του για αντιμετώπιση της κρίσης αφορούσαν στην ανάπτυξη πολλαπλών επιχειρηματικών μοντέλων για την επιβίωση των Μέσων, τη δημιουργία συνεργασιών μεταξύ των επιχειρήσεων και την εφαρμογή σύγχρονων συστημάτων μάνατζμεντ, με κίνητρα και συνεχή επανεκπαίδευση των εργαζομένων.

Στη διττή προβληματική «Κρίση και ΜΜΕ» και «Κρίση στα ίδια τα ΜΜΕ» επέλεξε να αναφερθεί η λέκτορας του Παντείου, Ιωάννα Βώβου. Όπως σημείωσε, ο ρόλος των Μέσων στην κάλυψη κρίσεων (οικονομικών κρίσεων, πολεμικών συρράξεων, τρομοκρατικών επιθέσεων, κ.α.) αποτελεί ζήτημα δημόσιου διαλόγου, ειδικότερα δε σε μια εποχή που «οι επαγγελματίες της πληροφόρησης αποτελούν μέρος μιας κοινωνίας και όχι απλούς, αποστασιοποιημένους παρατηρητές. Αντιθέτως, αποτελούν μια κατηγορία άμεσα πληγέντων και για πολλούς, μέρος του προβλήματος».

Η ομιλήτρια έθεσε το ερώτημα, πώς μπορούμε να χαράξουμε μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ αληθοφανών αφηγήσεων, πάθους και συναισθήματος από τη μία και ενημέρωσης από την άλλη. «Εδώ έγκειται ένα μείζον ζήτημα παιδείας στο λόγο των Μέσων, αλλά και γενικότερα» τόνισε. Επίσης, ανέλυσε το πώς η κρίση επηρεάζει το περιεχόμενο των Μέσων, βάζοντας στο «μικροσκόπιο» το ζήτημα των επαναλήψεων, «πρακτική που επηρεάζει τη διαμόρφωση μιας αντίληψης της πραγματικότητας και της καθημερινότητας».

Επιμέλεια: Μίτση Σκέντζου

σχόλια αναγνωστών
oδηγός χρήσης