Ανταπόκριση από Στρασβούργο – Νίκος Ρούσσης
Η ελεύθερη έκφραση και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (και του διαδικτύου συμπεριλαμβανομένου) βρίσκονται υπό την απειλή των λαϊκιστών και των κυβερνήσεων, σε 47 ευρωπαϊκές χώρες, διαπιστώνει στην τέταρτη ετήσια έκθεσή του, σχετικά με την κατάσταση της Δημοκρατίας, των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του Κράτους Δικαίου στην Ευρώπη, ο Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης Θόρμπγιον Ζάγκλαντ.
Στην έκθεση χαρακτηρίζεται ως «λαϊκισμός», η αντιπλουραλιστική και αντιδημοκρατική συμπεριφορά, κυβερνήσεων και πολιτικών κομμάτων, ενώ τονίζεται ιδιαίτερα ότι, οι τρεις κυριότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι δημοσιογράφοι είναι, εκτός του λαϊκισμού, η διασπορά ψευδών ή κατασκευασμένων ειδήσεων και οι αδικαιολόγητες παρεμβάσεις στο έργο τους.
Παράλληλα, σε έρευνα του Συμβουλίου της Ευρώπης, που δημοσιεύτηκε το πρωί της Παρασκευής και βασίζεται σε «δείγμα» 940 δημοσιογράφων απ’ όλες τις χώρες-μέλη του Οργανισμού και της Λευκορωσίας, διαπιστώνεται ότι, «σχεδόν το 1/3 των δημοσιογράφων που συμμετείχαν στην έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από τον Απρίλιο έως τον Ιούλιο του 2016, είχε υποστεί σωματική επίθεση».
Διαπιστώνονται ακόμη, αδικαιολόγητες παρεμβάσεις στο έργο τους, εκφοβισμοί, ψυχολογική βία μέσω απειλών και δικαστικών διώξεων αλλά και παρεμβάσεις στη δραστηριότητα τους στα social media.
Βία χωρίς τέλος
Η συνηθέστερη παρέμβαση, που αναφέρθηκε από το 69% των δημοσιογράφων, ήταν η ψυχολογική βία, συμπεριλαμβανομένου του εκφοβισμού, των απειλών, της συκοφαντίας, των απολύσεων και της ταπείνωσης.
Η έρευνα διεξήχθη μέσω ανώνυμου ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου σε πέντε γλώσσες μεταξύ δημοσιογράφων που είναι μέλη πέντε μεγάλων οργανώσεων δημοσιογράφων και ελευθερίας έκφρασης
Η έρευνα διεξήχθη μέσω ανώνυμου ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου σε πέντε γλώσσες μεταξύ δημοσιογράφων που είναι μέλη πέντε μεγάλων οργανώσεων δημοσιογράφων και ελευθερίας έκφρασης
Εκτεθειμένοι
Σχεδόν τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι δεν αισθάνονται προστατευμένα από στοχοθετημένη παρακολούθηση. Την ίδια στιγμή, σχεδόν οι μισοί δήλωσαν ότι θεωρούν πως η ικανότητά τους να προστατεύουν τις πηγές τους διακυβεύεται.
Τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν τη σημαντική επίδραση του φόβου στις παρεμβάσεις που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι στο έργο τους. Ο φόβος να γίνουν θύματα μελλοντικών αδικαιολόγητων παρεμβολών ήταν υψηλός, ιδίως όσον αφορά την ψυχολογική βία (60%), τον ηλεκτρονικό αποκλεισμό (57%), τον εκφοβισμό από άτομα (51%) και τις ομάδες συμφερόντων (45% ).
Μάλιστα, το ένα τρίτο των δημοσιογράφων ανησυχούσε για την ασφάλεια των οικογενειών και των φίλων τους.
Αυτο-λογοκρισία
Η έρευνα διαπίστωσε, επίσης, υψηλά επίπεδα αυτο-λογοκρισίας μεταξύ των δημοσιογράφων.
Το 36% των δημοσιογράφων δήλωσε ότι οι πιέσεις που υπέστησαν τους έκαναν πιο αποφασισμένους να αντισταθούν στη λογοκρισία, είτε από κυβερνητικές δυνάμεις είτε από τρίτουςΈνας στους πέντε από τους ερωτηθέντες δήλωσε ότι ένιωσαν πιέσεις να παρουσιάσουν τις εκθέσεις τους με τρόπους που είναι περισσότερο επιδεκτικοί στους εργοδότες τους. Πολλοί αισθάνθηκαν υποχρεωμένοι να μειώσουν τις αμφιλεγόμενες ιστορίες (31%), να παρακρατούν πληροφορίες (23%) ή να εγκαταλείπουν ιστορίες συνολικά (15%).
Ωστόσο, το 36% των δημοσιογράφων δήλωσε ότι οι πιέσεις που υπέστησαν τους έκαναν πιο αποφασισμένους να αντισταθούν στη λογοκρισία, είτε από κυβερνητικές δυνάμεις είτε από τρίτους.
Η μελέτη ανατέθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης στους εμπειρογνώμονες Marilyn Clark και Anna Grech του Πανεπιστημίου της Μάλτας, που διεξήγαγε την έρευνα με την υποστήριξη της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων, της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων, του Ευρετηρίου για τη Λογοκρισία, των Διεθνών Ειδήσεων Ινστιτούτο Ασφάλειας και Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα.
