Το αισχρό και μισάνθρωπο ολίσθημα τού «Big Brother»
Γράφει ο Γιώργος Μιχάλακας
(ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΙΚΗ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ:
Το ακόλουθο πόνημα γράφτηκε -προοριζόμενο να δημοσιευόταν σήμερα-
πριν συμβεί το αποτρόπαιο περιστατικό με το θλιβερό κουτσαβάκι εκ Κρήτης.
Ως εκ τούτου,
θα ακολουθήσει σχετικό άρθρο μου εντός τής ημέρας,
όπου θα τοποθετηθώ
για το μείζονος κοινωνικής σημασίας θέμα που προέκυψε εχθές στο «Big Brother».
Αναμείνατε…)
—————————————————————————————————
Ανέκαθεν,
από την πρώτη στιγμή που ενέσκηψε το ριάλιτι «Big Brother» στην Ελλάδα,
είμαι υπέρμαχός του·
όπως είμαι υπέρμαχος κάθε εκπομπής που ανήκει στη συγκεκριμένη τυπολογία
και αναδεικνύει χαρακτήρες, προσωπικότητες, ταλέντα.
Ανέκαθεν,
από την πρώτη στιγμή που ενέσκηψε το ριάλιτι «Big Brother» στην Ελλάδα,
αντιμάχομαι τον άκρως ύποπτο σνομπισμό και τον στείρο ελιτισμό
που επιδεικνύονται από ένα τμήμα τής Κοινωνίας προς το εν λόγω concept·
δέχομαι -και ενίοτε προσυπογράφω-
τον αφορισμό και την καταδίκη συμπεριφορών,
εναντιώνομαι στην «de facto» και άκριτη απόρριψη.
…
Η ιδέα τού «Big Brother» προήλθε από το μνημειώδες μυθιστόρημα «1984»
που συνέγραψε ο «Προφήτης τής Πολιτικής Σκέψης» Τζορτζ Όργουελ
(ο τίτλος, μάλιστα, αποτελεί σημειολογικό αναριθμητισμό,
καθώς το βιβλίο ολοκληρώθηκε το 1948).
Σε αυτό το πόνημά του,
ο εξέχων Βρετανός διανοούμενος εισάγει την έννοια «Μεγάλος Αδελφός»·
ο «Μεγάλος Αδελφός» δεν είναι άνθρωπος, δεν είναι πρόσωπο,
αλλά ένα ανθρώπινο σύστημα που μέσω τής διαρκούς παρακολούθησης
επιδιώκει να παγιώσει τυραννικό καθεστώς και να εκκολάπτει απρόσωπους πολίτες.
…
Αναμφίβολα, λοιπόν,
όταν η Παρακολούθηση έχει ως αποκλειστική στόχευση
να περιορίσει -εν μέρει ή ακόμη και σε απόλυτο βαθμό- την Ελευθερία,
είναι ασυζητητί καταδικαστέα και φασιστική μέθοδος.
Τι γίνεται, όμως,
όταν αυτό συμβαίνει με τη συναίνεση ενήλικων εμπλεκομένων,
οι οποίοι δέχονται να συμμετάσχουν
έναντι -υλικών (βλέπε: χρήματα) και άϋλων (βλέπε: φήμη)- ανταλλαγμάτων;
Εν κατακλείδι,
μιλάμε για ένα «Κοινωνικό Πείραμα» με αναρίθμητες παραμέτρους
και όχι απλώς για κάτι επιφανειακό.
Τουναντίον,
θα μπορούσαμε βάσει εμπειρίας να συμπεράνουμε
ότι το «Big Brother» ξεμπροστιάζει την Επιφάνεια·
συχνά, δε,
το πράττει εφαρμόζοντας στην πράξη
τον υπέροχα ηθογραφικό στίχο τής Γαλάτειας Καζαντζάκη,
από το ποίημά της με τίτλο «Αμαρτωλό»:
«Εικόνα σου είμαι, Κοινωνία, και σού μοιάζω…»!
(ξέρω ότι κάποιες και κάποιοι από εσάς ανατρέξατε ήδη στο «YouTube»
και έχετε βάλει κι ακούτε «Το Αμαρτωλό» τής Πάολα)
…
Μετά το αποπροσανατολιστικό χωρατό, επανέρχομαι…
Η πλέον δύσκολη ισορροπία που πρέπει να τηρείται στο «Big Brother»
είναι η «Ουδετερότητα τής Παραγωγής».
Πόσο εφικτό, όμως, είναι να επιτευχθεί κάτι τέτοιο..;
Πόσο εφικτό είναι,
όταν στη διαδικασία και στη διεκπεραίωση
εμπλέκονται άνθρωποι, υποκειμενικότητες,
καθώς και ο αυταπόδεικτος στόχος για υψηλή τηλεθέαση..;
Εδώ ακριβώς υπάρχει ένα εξαιρετικά κομβικό σημείο·
υπάρχει αυτή η συγκλονιστικά λεπτή διαχωριστική γραμμή,
η οποία επιτρέπει μεν στην παραγωγή τού συγκεκριμένου ριάλιτι
να προβάλλει ήθη (και αήθειες),
αλλά να μην τα υϊοθετεί η ίδια
(πόσω μάλλον, όταν μιλάμε για υϊοθέτηση αήθειας).
Σε τούτον τον κρίσιμο τομέα, λοιπόν,
οι συντελεστές τού φετινού «Big Brother» απέτυχαν παταγωδώς,
προβαίνοντας σε μία απαράδεκτη ενέργεια.
Σάς παραθέτω αμέσως τι συνέβη,
ώστε να κάνουμε στη συνέχεια τη δέουσα ανάλυση…
…
Οι συμμετέχουσες και οι συμμετέχοντες εκλήθησαν στο «Δωμάτιο Επικοινωνίας»,
προκειμένου να συμμετείχαν σε μία ιδιότυπη καταγραφή δημοφιλίας και αντιδημοφιλίας.
Κάθε άτομο έπρεπε να επιλέξει ανάμεσα στα πρόσωπα με τα οποία συγκατοικεί
και να απένεμε -σύμφωνα με τα δικά του γούστα- πέντε διαφορετικά εικονίδια·
εικονίδια που έχουν πιστοποιηθεί στη Διαδικτυακή Χρήση.
Τα τρία «emoticons» ήταν αποδεκτά·
η «Καρδιά», το «Like», το «Dislike».
Στο τέταρτο υπήρχε πρόβλημα,
καθώς χρησιμοποιούταν το «φίδι» ως χαρακτηρισμός για τον ύπουλο άνθρωπο
(αν μη τι άλλο,
όσοι είμαστε φιλόζωοι θα πρέπει να ανθιστάμεθα
προς την καθεστηκυΐα αντίληψη που χρησιμοποιεί τα ζώα ως «ύβρεις»·
μιλάμε για μεσαιωνική και βάρβαρη νοοτροπία
που πρέπει -εν ευθέτω χρόνω- να εξαλειφθεί).
Εκεί όμως που το πράγμα έγινε τρισχειρότερο, αισχρό, μισάνθρωπο,
ήταν στο πέμπτο εικονίδιο:
«Εμετός».
…
Αποκρουστικό.
Αποτρόπαιο.
Άνθρωποι καλούνταν
-και μάλιστα, μετά από ελάχιστες ημέρες συγκατοίκησης-
να χαρακτηρίσουν -εμμέσως πλην σαφώς- έναν άλλον άνθρωπο ως «εμετό».
Μάλιστα, η ερώτηση επακριβώς ήταν «Πού δίνεις τον εμετό σου;».
Πρόκειται για σοβαρότατο ολίσθημα·
σε πανελλήνια μετάδοση, σε εκπομπή υψηλής τηλεθέασης,
προήχθη και νομιμοποιήθηκε αυτή η θλιβερή γκετοποίηση.
Είναι τέτοιας βαρύτητας η παρεκτροπή,
που αρνούμαι ρητά να παρακάμψω την Κυριολεξία και να μπω στη Μεταφορά.
Ναι,
αναμφίβολα υπάρχουν άτομα που μάς προκαλούν απέχθεια
(διότι περί αυτού μιλάμε),
ναι,
κι εγώ ως πολίτης και τηλεθεατής
απορρίπτω μετά βδελυγμίας τα φασίδια και ρατσίδια
που έχουν τρουπώσει στο εν λόγω ριάλιτι
και μάς διατυμπανίζουν τα σκουριασμένα «ιδανικά» τους,
αλλά είναι ανεπίτρεπτο να χρησιμοποιείται
-πόσω μάλλον, σε «Ψυχολογικό Παιχνίδι»-
ο προσδιορισμός «Εμετός».
Δεν είναι μόνο ο στυγνός ρατσισμός που εκπέμπεται,
δεν είναι μόνο το μήνυμα αναλγησίας και οξύτατης πόλωσης που διαδίδεται,
αλλά υπάρχει και μία ακόμη εξόχως σημαντική παράμετρος:
Η Δημόσια Αισθητική.
…
Η Νεοελληνική Κοινωνία είναι «Υβρίδιο Αστικότητας».
Ο Νεοέλληνας αστικοποιήθηκε με απολύτως βίαιο, ανώμαλο, ψυχαναγκαστικό τρόπο
και γι’ αυτό παραμένει «Μικροαστός».
Όσες προσπάθειες κι αν καταβάλλει
για να παραστήσει ότι έχει αλλάξει επίπεδο,
πέφτουν στο κενό·
τα αγαπημένα του αστεία και οι προσφιλείς κοινωνικές συμπεριφορές του,
αποτελούν ένα αηδιαστικό «μενού»
στο οποίο περιλαμβάνονται οι «εξαερισμοί» των ηλικιωμένων,
οι θόρυβοι που παράγονται από τη στοματική οδό
(συνήθως μετά την κατανάλωση αναψυκτικού με ανθρακικό)
και λοιπές απωθητικές εκδηλώσεις τού ανθρώπινου οργανισμού.
Ο Νεοέλληνας που ανοίγει το παράθυρο τού πανάκριβου αυτοκινήτου του
και εκτοξεύει τα σκουπίδια του στον δρόμο,
αυτός ο αστικοποιημένος πρώην κτηνοβάτης,
δεν ενοχλείται από εμετικούς ήχους, εικόνες, εικονοπλασίες·
αντιθέτως,
όλα ετούτα αποτελούν κομμάτια τής προσωπικής κουλτούρας του και τής διασκέδασής του.
…
Ε όχι λοιπόν…
Όσο κι αν η «Δημόσια Αισθητική» δεν είναι Σταθερά, αλλά Μεταβλητή,
οφείλουμε να μη δεχόμαστε
ότι η μοναδική κατεύθυνση αυτής τής μεταβλητής είναι προς τα κάτω.
Αντιστεκόμαστε και εναντιωνόμαστε στο τμήμα τής κοινωνίας
-όσο πολυάριθμο κι αν είναι-
που θεωρεί ως φυσιολογική εκδήλωση κοινωνικότητας
τη φράση «Πού δίνεις τον εμετό σου;»
και απαντάει με απόλυτη φυσικότητα
«Δίνω τον εμετό μου σε αυτόν τον άνθρωπο».
Αντιστεκόμαστε στον Μισανθρωπισμό και στην Αισθητική τού Μίσους.
ΤΕΛΟΣ.
Γιώργος Μιχάλακας
Αλήτης -αλλά όχι ρουφιάνος- Δημοσιογράφος
