Του Κώστα Ιερίδη
Νομοθετική ρύθμιση ζητά η Πανελλήνια Ένωση Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) προκειμένου να αρθεί το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκονται χιλιάδες ιδιοκτήτες για την κυριότητα των οποίων το Δημόσιο εγείρει ενστάσεις. Συγκεκριμένα, πολύ μεγάλος αριθμός ιδιοκτητών σε όλη την Ελλάδα παραλαμβάνει ειδοποιητήρια από τη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας, σύμφωνα με τα οποία το Δημόσιο εγείρει ενστάσεις επί της κυριότητας των ιδιοκτησιών τους.
Πώς προέκυψε το πρόβλημα
Εκτάσεις που έχουν ανοικοδομηθεί και βρίσκονται εντός σχεδίου, στην «καρδιά» των μεγάλων αστικών κέντρων ήταν χαρακτηρισμένες στο μακρινό παρελθόν ως δασικές και δημόσιες. Οι εκτάσεις αυτές αποχαρακτηρίστηκαν ως δασικές, αλλά παρέμειναν χαρακτηρισμένες ως δημόσιες. Κατά τη φάση δήλωσης των δικαιωμάτων τους οι πολίτες κατέθεσαν τα αντίστοιχα συμβόλαια και τίτλους αγοράς ακινήτων τους στα αρμόδια κτηματολογικά γραφεία. Με τον τρόπο αυτό αποτυπώθηκαν τα δικαιώματα των πολιτών και ο τρόπος που τα απέκτησαν σε βάθος χρόνου.
Διάφορες εκτάσεις αν και παραχωρήθηκαν από το δημόσιο σε ιδιώτες και επετράπη η μεταβίβασή τους σε τρίτους, «στα χαρτιά» διατήρησαν το δημόσιο χαρακτήρα τουςΩστόσο, πολλά από αυτά τα δικαιώματα αποκτήθηκαν το 1920 και εντεύθεν με παραχωρητήρια του ελληνικού δημοσίου και του υπουργείου Γεωργίας και άλλα από αυτά ήταν πρώην δασικές εκτάσεις που αποχαρακτηρίστηκαν. Ορισμένα από αυτά τα αγροτεμάχια τότε αποχαρακτηρίστηκαν από δασικά, ενώ δεν αποχαρακτηρίστηκαν από δημόσια. Ως αποτέλεσμα, αν και παραχωρήθηκαν από το δημόσιο σε ιδιώτες και επετράπη η μεταβίβασή τους σε τρίτους, «στα χαρτιά» ο δημόσιος χαρακτήρας τους διατηρήθηκε. Έτσι, παρότι στο πλαίσιο των δηλώσεων στο κτηματολόγιο οι ιδιοκτήτες δηλώνουν τα δικαιώματά τους επί των ακινήτων και από την άλλη να εμφανίζεται το δημόσιο να υποβάλλει δικαιώματα κυριότητας στα ίδια ακίνητα.
Και στη στιγμή που στο πλαίσιο των δηλώσεων στο κτηματολόγιο οι τωρινοί ιδιοκτήτες δηλώνουν τα δικαιώματά τους επί των ακινήτων, ταυτόχρονα εμφανίζεται το δημόσιο να υποβάλλει δικαιώματα κυριότητας στα ίδια ακίνητα. Και αυτό παρότι από την έρευνα των τίτλων ιδιοκτησίας, δεν προέκυψε ότι το δημόσιο διατηρεί δικαιώματα επί των συγκεκριμένων ιδιοκτησιών, επειδή η πολιτεία στα δικά της βιβλία διατηρεί καταχωρημένα ως δημόσιες τις συγκεκριμένες ιδιοκτησίες.
Σύμφωνα με όσα αναφέρουν νομικοί κύκλοι, κατά την αρχική διαδικασία κτηματογράφησης πρυτάνευσε η λογική και στο πλαίσιο αυτό τα δικαιώματα του Δημοσίου απορρίφθηκαν. Σύμφωνα με όσα αναφέρουν νομικοί κύκλοι, κατά την αρχική διαδικασία κτηματογράφησης πρυτάνευσε η λογική και στο πλαίσιο αυτό τα δικαιώματα του Δημοσίου απορρίφθηκαν. Έτσι, δικαιώθηκαν οι ιδιώτες ιδιοκτήτες που όλα αυτά τα χρόνια αγόραζαν και πουλούσαν ύστερα με την «άδεια» του ελληνικού δημοσίου που τους έχει παραχωρήσει προς ιδιοκτησία, χρήση και εκμετάλλευση τα συγκεκριμένα ακίνητα.
Πλέον, η διαδικασία βρίσκεται στο στάδιο των ενστάσεων. Το ελληνικό δημόσιο, δηλαδή, αφού απώλεσε, σε πρώτη φάση, τα δικαιώματα που προέβαλε προς το Κτηματολόγιο, υπέβαλε ενστάσεις, όπως προβλέπεται. Την ορθότητα των ενστάσεων αυτών αξιολογεί η αρμόδια επιτροπή που συστήνει το κτηματολόγιο. Η επιτροπή αυτή, δηλαδή, συνεδριάζει, εξετάζει το περιεχόμενο της ένστασης και εκδίδει αμετάκλητη απόφαση σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ιδιοκτησιών (που αφορά η ένσταση). Εν συνεχεία, αναρτώνται οι πίνακες των εγγεγραμμένων δικαιωμάτων των πολιτών επί ακινήτων, η οποία, σε αυτή τη φάση, μπορεί να αμφισβητηθεί παρά μόνο δικαστικά.
Τι πρέπει να κάνουν οι ιδιοκτήτες
Οι ιδιοκτήτες παραλαμβάνουν τα ειδοποιητήρια όταν το δημόσιο υποβάλει προς το κτηματολόγιο τις ενστάσεις. Για να υπερασπίσουν τη θέση τους θα πρέπει να προσλάβουν δικηγόρο ο οποίος θα παραστεί στην επιτροπή ενστάσεων. Ωστόσο, για να μάθουν πότε θα συνεδριάσει η επιτροπή ενστάσεων, θα πρέπει να επισκέπτονται καθημερινά τα οικεία κτηματολογικά γραφεία για να ενημερωθούν πότε εκδικάζεται η ένσταση του δημοσίου σε βάρος του ακινήτου τους. Ειδάλλως, η υπόθεση θα εκδικαστεί ερήμην τους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ιδιοκτησία εάν η ένσταση γίνει δεκτή.
Το παρήγορο είναι ότι η συντριπτική πλειονότητα των αποφάσεων των επιτροπών δεν δικαιώνουν το δημόσιο, σύμφωνα με νομικούς κύκλους. Οι κρατικοί λειτουργοί όμως, υποχρεούνται να καταθέτουν ενστάσεις, καθώς διαφορετικά θα βρεθούν αντιμέτωποι με το αδίκημα της απιστίας, επειδή δεν προάσπισαν τα συμφέροντα του δημοσίου.
