Για τον… μεθεπόμενο σκόπελο της 20ής Ιουλίου προειδοποιεί ο Hugo Dixon, αρθρογράφος μεταξύ άλλων του Reuters, των «Financial Times» και του «Economist», εξετάζοντας τι μπορεί να γίνει με το ελληνικό ομόλογο αξίας 3,5 δισ. ευρώ που κατέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το οποίο η Αθήνα πρέπει να αποπληρώσει έως αυτή την ημερομηνία.
Η αποτυχία της να το πράξει, προειδοποιεί ο δημοσιογράφος, θα μπορούσε να προκαλέσει τη χρεοκοπία ολόκληρου του τραπεζικού συστήματος της χώρας.
«… Η μη πληρωμή της ΕΚΤ από την Ελλάδα θα μπορούσε να αποδειχτεί πολύ πιο σοβαρό ζήτημα από τη μη πληρωμή του ΔΝΤ στις 30 Ιουνίου. (…) Η κεντρική τράπεζα θα έπρεπε να συμπεράνει ότι η κυβέρνηση πτώχευσε. Αυτό αποτελεί πρόβλημα γιατί οι τράπεζες έχουν χρησιμοποιήσει τίτλους εγγυημένους από το κράτος ως εγγυήσεις για τις ενέσεις έκτακτης ρευστότητας. Τότε είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς η ΕΚΤ θα μπορούσε να αποφύγει να ζητήσει από τις τράπεζες να επιστρέψουν τουλάχιστον μέρος της ρευστότητας, και από τη στιγμή που δεν θα μπορούσαν θα κηρύσσονταν πτωχευμένες.
»Ένα αφερέγγυο τραπεζικό σύστημα είναι συνολικά πιο σοβαρό ζήτημα από τους ελέγχους κεφαλαίων με τους οποίους ήδη ζει η Ελλάδα. Αν οι τράπεζες δεν ανακεφαλαιοποιούνταν, θα έπρεπε να ρευστοποιηθούν. Ο κόσμος δεν θα μπορούσε ούτε καν να μεταφέρει χρήματα ηλεκτρονικά από τον έναν λογαριασμό στον άλλον, όπως μπορεί σήμερα. Η χώρα δεν θα είχε άλλο σύστημα πληρωμών πέρα από τα μετρητά.
»Το πρόβλημα είναι ότι η Αθήνα δεν θα είχε χρήματα για να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες, εκτός κι αν επανέφερε τη δραχμή. Αλλά το όλο νόημα του να ψηφίσει κανείς ναι στο δημοψήφισμα θα ήταν να αποφύγει αυτό το αποτέλεσμα. Ο μόνος τρόπος να επανέλθουν οι τράπεζες σε καθεστώς φερεγγυότητας θα ήταν το κούρεμα των καταθετών – μετατρέποντας με το ζόρι μέρος των αποταμιεύσεών τους σε κεφάλαιο. Θα φαινόταν ακραία προδοσία αν ο λαός μόλις είχε δώσει την έγκρισή του στην Ευρώπη.
»Πώς λοιπόν θα μπορούσε να αποσοβηθεί ο κίνδυνος;
»Η απλούστερη επιλογή θα ήταν οι χώρες της ευρωζώνης να δώσουν στην Αθήνα χρήματα για να πληρώσει την ΕΚΤ. Ωστόσο, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα το κάνουν, εκτός αν η κυβέρνηση υπέγραφε νέο πρόγραμμα διάσωσης. Το εμπόδιο εδώ είναι πως θα χρειάζονταν πιθανώς νέες εκλογές, για να βγάλουν μια κυβέρνηση με την οποία οι πιστωτές θα μπορούσαν να κάνουν μπίζνες. Αυτές θα γίνονταν το νωρίτερο τέλη Ιουλίου – μετά τη διορία της 20ής Ιουλίου. Υπάρχουν όμως άλλες επιλογές.
»Μια επιλογή θα ήταν να εγκρίνει η ΕΚΤ ακόμη περισσότερη παροχή ρευστότητας προς τις τράπεζες και ταυτόχρονα να τις αφήσει να χρησιμοποιήσουν αυτά τα λεφτά για να αγοράσουν περισσότερα έντοκα γραμμάτια του δημοσίου από την κυβέρνηση. Τότε η Αθήνα θα μπορούσε να πληρώσει την ΕΚΤ.
»Το πρόβλημα με ένα τέτοιο γαϊτανάκι χρημάτων είναι ότι ενδεχομένως αντίκειται στη συνθήκη της ΕΕ, που απαγορεύει την άμεση χρηματοδότηση κυβερνήσεων από την ΕΚΤ. Αν η Ελλάδα βρισκόταν στο σημείο κλεισίματος συμφωνίας με τους πιστωτές της, η ΕΚΤ μπορεί να την έβγαζε καθαρή. Αλλά σύμφωνα με αυτό το σενάριο, και πάλι δεν είναι ξεκάθαρο αν η κυβέρνηση που θα προέκυπτε από τις εκλογές θα ήταν συνεργάσιμη με τους πιστωτές ή επιθετική απέναντί τους.
»Το πλεονέκτημα ενός τέτοιου σχεδίου είναι ότι η ΕΚΤ δεν θα κατηγορούνταν ότι χρηματοδοτεί την κυβέρνηση, γιατί θα βρισκόταν ενώπιον τετελεσμένου γεγονότος. Το μειονέκτημα είναι ότι θα έμοιαζε με πτώχευση, οπότε είναι ασαφές αν η ΕΚΤ θα μπορούσε να αποφύγει να πυροδοτήσει την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος.
»Ευτυχώς, υπάρχει τουλάχιστον άλλη μια επιλογή. Αυτή είναι να γίνει αντιληπτό ότι η ΕΚΤ δεν αγόρασε αυτά τα ομόλογα από την Αθήνα στην ονομαστική τους αξία. Τα απέκτησε στην αγορά με έκπτωση. Δεν υπάρχει νομικός λόγος για να μην τα πουλήσει με έκπτωση.
»Αν ο αγοραστής συμφωνούσε τότε με την Αθήνα να προσθέσει περίοδο χάριτος στα ομόλογα, αυτό δεν θα συνιστούσε πτώχευση, γιατί δεν θα ήταν μονομερής ενέργεια. Ένα άλλο σχέδιο με το ίδιο αποτέλεσμα θα προέβλεπε ο νέος ιδιοκτήτης να ανταλλάξει τα ομόλογα με έντοκα γραμμάτια του δημοσίου σύντομης λήξης, τα οποία θα εξέδιδε η Ελλάδα.
»Ποιος θα ήταν ο αγοραστής; Ίσως η αμερικανική κυβέρνηση, αν ήθελε να βοηθήσει. Ή ένα αμοιβαίο κεφάλαιο υψηλού κινδύνου (hedge fund) ή ένα κρατικό επενδυτικό ταμείο (sovereign wealth fund) που θα ήταν έτοιμο να το διακινδυνέψει. Σε τελική ανάλυση, αν μια νέα συνεργάσιμη κυβέρνηση σχηματιζόταν τις επόμενες εβδομάδες, θα υπήρχε μεγάλη πιθανότητα κερδοφορίας, καθώς το ομόλογο θα εξαργυρωνόταν στην πλήρη ονομαστική του αξία.
»Μια δυσκολία αυτού του σχεδίου είναι ότι η ΕΚΤ μπορεί να είχε ζημία από τη συναλλαγή, αν η έκπτωση στην οποία θα πουλούσε τα ομόλογα ήταν μεγαλύτερη από εκείνη με την οποία τα αγόρασε. Παρότι δεν υπάρχει νομικός λόγος να μην υφίσταται ζημιές από τις συναλλαγές της στις αγορές, μπορεί να μη φαίνεται ωραίο.
»Αλλά και γι’ αυτό υπάρχουν λύσεις. Το ομόλογο του Ιουλίου δεν είναι το μόνο που έχει αγοράσει η ΕΚΤ. Απέκτησε κι άλλα, από τα οποία αποκόμισε καλά κέρδη. Επιπλέον, 1,9 δισ. ευρώ από αυτά υποτίθεται ότι έπρεπε να επιστραφούν στην Ελλάδα ως μέρος του τελευταίου προγράμματος διάσωσης. Από τη στιγμή που έληξε, τα κέρδη, που έχουν σταλεί στις εθνικές αρχές, θα μπορούσαν να επιστραφούν στην ΕΚΤ. Αυτό λογικά θα κάλυπτε οποιεσδήποτε ζημιές από το ομόλογο του Ιουλίου.
»Εναλλακτικά, η ΕΚΤ θα μπορούσε να λάβει υπόψη ένα άλλο ομόλογο που πρέπει να εξαργυρωθεί τον Αύγουστο. Τα κέρδη που περιμένει από αυτό θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν τις ζημιές από το ομόλογο του Ιουλίου. Αντίθετα, αν δεν έκανε τίποτα για να βοηθήσει την Ελλάδα να απενεργοποιήσει αυτή την ωρολογιακή βόμβα, η Αθήνα θα χρεοκοπούσε και η ΕΚΤ θα έχανε πολλά λεφτά και από τα δύο ομόλογα.
»Η πώληση του ομολόγου του Ιουλίου, λοιπόν, θα ήταν μια καλή ιδέα για όλους – και αποκλείει το εφιαλτικό σενάριο οι Έλληνες να ψηφίσουν ναι την Κυριακή μόνο και μόνο για να διαπιστώσουν ότι οι εγχώριοι καταθέτες και πάλι θα το πληρώσουν ακριβά».
Πηγή: Breaking Views
Επιμέλεια: Βάννα Μπρούσαλη
