«Βόμβα στα θεμέλια της κοινωνικής συνοχής» χαρακτήρισε ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ (Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος) κ. Γιώργος Καββαθάς το γεγονός ότι 1 στα 4 νοικοκυριά δηλώνει αδυναμία κάλυψης των υποχρεώσεών του.
Όπως σημείωσε κατά τη διάρκεια της παρουσίασης των συμπερασμάτων της έρευνας του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, παρά τα σημάδια βελτίωσης των μακροοικονομικών δεικτών, πάνω από το 70% των νέων αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να μεταναστεύσει, 1 στα 2 νοικοκυριά στηρίζεται οικονομικά από τη σύνταξη και σχεδόν 1 στα 2 νοικοκυριά ανέβαλε ή καθυστέρησε να λάβει ιατρικές συμβουλές και θεραπείες λόγω οικονομικής αδυναμίας.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την εταιρεία MARC AE σε πανελλαδικό δείγμα 1.006 νοικοκυριών, το χρονικό διάστημα 15-21 Νοεμβρίου.
Διεύρυνση της ανισότητας υπέρ των ανώτερων εισοδηματικών κλιμακίων
· Πάνω από 1 στα 3 νοικοκυριά (34,2%) δηλώνει ότι διαβιώνει με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 10.000 ευρώ.
· Το 62,4% των νοικοκυριών παρουσίασε μείωση των εισοδημάτων το 2017 σε σχέση με το 2016, ενώ ποσοστό 35,6% από 22,2% το 2016 δήλωσε σταθεροποίηση της εισοδηματικής του κατάστασης.
· Διεύρυνση της ανισότητας υπέρ των ανώτερων εισοδηματικών κλιμακίων (στην κατηγορία άνω των 30.000 ευρώ παρουσιάζεται αύξηση στο 14,1% του πληθυσμού). Μόνο το 3,1% του πληθυσμού καταφέρνει να αποταμιεύσει.
· Το 14,6% των νοικοκυριών δήλωσε πως τα εισοδήματά του δεν επαρκούν για να καλύψει ούτε τις βασικές του ανάγκες.
· Στο ενδεχόμενο μιας έκτακτης ανάγκης πληρωμής 500 ευρώ, το 16,3% ανέφερε πως δεν θα μπορούσε να την πραγματοποιήσει, ενώ το 52,2% θα κάλυπτε αυτήν τη δαπάνη με μεγάλη δυσκολία.
· Πάνω από 6 στα 10 νοικοκυριά (61,1%) αναγκάζονται να κάνουν περικοπές για να εξασφαλίσουν τα αναγκαία για την επιβίωσή τους.
Οι προσδοκίες των νοικοκυριών για το νέο έτος παραμένουν αρνητικές, καθώς το 63,6% για το 2017- 73,5% για το 2016- αναμένει επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης.
· Η σύνταξη παραμένει η κυριότερη πηγή εισοδήματος για περισσότερα από τα μισά νοικοκυριά, παρά τις επί μέρους περικοπές. Χωρίς τις κοινωνικές μεταβιβάσεις, ο δείκτης φτώχειας θα ανερχόταν στο 52,9% του πληθυσμού.
· Τα νοικοκυριά που δηλώνουν εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα ως κύρια πηγή εισοδήματος παραμένουν σε πολύ χαμηλά ποσοστά (5,9%).
Σε ρύθμιση ένα στα δύο νοικοκυριά
– Το 19,6% των νοικοκυριών έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία, ενώ το 55,6% αυτών των οφειλετών έχει υπαχθεί σε κάποιου είδους ρύθμιση.
– Τα τελευταία χρόνια, περισσότερα από 185.000 νοικοκυριά έχουν υποστεί δέσμευση/ ή κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων, ενώ σύμφωνα με την ΑΑΔΕ αναμένεται να ληφθούν μέτρα αναγκαστικής είσπραξης για πάνω από 1 εκατ. οφειλέτες.
– Το 31,1% (από 27,3% τον Δεκέμβριο 2016) των νοικοκυριών με δανειακές υποχρεώσεις έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τις τράπεζες (αφορά περίπου 450.000 νοικοκυριά). Πολύ έντονο εκδηλώνεται το πρόβλημα στα φτωχότερα και μονομελή νοικοκυριά (με ποσοστά άνω του 40%).
– 1 στα 4 νοικοκυριά εκτιμά ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις φορολογικές υποχρεώσεις και το 14,8% με ιδιόκτητο ακίνητο δηλώνει ότι αδυνατεί να πληρώσει τους φόρους για τα ακίνητα που διαθέτει (ΕΝΦΙΑ).
– Tο 20,2% των ιδιοκτητών είναι διπλά υπόχρεοι για το ακίνητό τους: παράλληλα με την καταβολή ΕΝΦΙΑ πρέπει να καταβάλουν και τις δόσεις του στεγαστικού δανείου.
– Το 32,2 % εκτιμά ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις δανειακές του υποχρεώσεις.
– 1 στα 5 (21%) νοικοκυριά που διαμένουν σε ιδιόκτητο σπίτι έχει στεγαστικό δάνειο, ενώ το 35,8% εξ αυτών των οφειλετών έχει καθυστερημένες οφειλές.
– 1 στα 5 (18,6%) νοικοκυριά εκφράζει φόβο για απώλεια της κατοικίας του εξαιτίας των συσσωρευμένων υποχρεώσεων που ήδη έχει και επιπρόσθετων επιβαρύνσεων που προκύπτουν.
– Η δυνατότητα ανταπόκρισης των νοικοκυριών στις φορολογικές τους υποχρεώσεις παρουσιάζει σημάδια βελτίωσης, καθώς σε σχέση με το 2016 καταγράφεται μείωση 9 ποσοστιαίων μονάδων των νοικοκυριών που δηλώνουν ότι δεν θα καταφέρουν να ανταποκριθούν στις φορολογικές τους υποχρεώσεις (25% το 2017, από 34% στην έρευνα του 2016).
Κατανάλωση
– Μεγάλο τμήμα του πληθυσμού προχώρησε σε περικοπές στις δαπάνες ένδυσης- υπόδησης (61,3%), στις εξόδους (48,3%), στα είδη διατροφής (40,2%) και στα οικιακά είδη (40,1%).
– Διευρύνεται ο αριθμός των νοικοκυριών που δήλωσε ότι αύξησε την ιδιωτική δαπάνη του για την υγειονομική και φαρμακευτική περίθαλψη (4η συνεχή χρονιά) και τη θέρμανση.
– Το 47,8% των νοικοκυριών δήλωσε ότι ανέβαλε ή καθυστέρησε να λάβει ιατρικές συμβουλές και θεραπείες λόγω οικονομικής αδυναμίας. Πάνω από 1 στα 3 νοικοκυριά έχει καθυστερήσει να επισκευάσει οικιακή ηλεκτρική συσκευή και να κάνει service στο αυτοκίνητο. Παράλληλα, πάνω από 1 στα 4 νοικοκυριά καθυστερεί να εξοφλήσει τα κοινόχρηστα.
Τι λένε οι Έλληνες για το κοινωνικό μέρισμα
– Το 37,2% υποστηρίζει ότι το κοινωνικό πλεόνασμα έπρεπε να διανεμηθεί σε αυτές τις κατηγορίες πολιτών. Παράλληλα, το 33,0% θεωρεί δίκαιη μια αναλογική μείωση του ΕΝΦΙΑ, ενώ το 9,6% αξιολογεί πιο σημαντική την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τους ιδιώτες.
– Στο σκέλος της αξιολόγησης της φορολογικής πολιτικής, φαίνεται να αποτελεί ευρύ αίτημα της κοινωνίας ότι για να λειτουργήσουν αποδοτικά οι φόροι («να πιάσουν τόπο») θα πρέπει να τεθούν προτεραιότητες από την κυβέρνηση στον τομέα υγείας (73,2%), την εκπαίδευση (45,8%) και την τόνωση της απασχόλησης και των επενδύσεων (40,0%).
