Στις 5-6-2014, στην αίθουσα συνεδρίων του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων (ΙΜΔΟ & ΤΔΠ), έλαβε χώρα ημερίδα με τίτλο «Πρόληψη Δασικών Πυρκαγιών 2014». Η ημερίδα αποτελεί μέρος μιας σειράς αντίστοιχων εκδηλώσεων για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών που διοργανώθηκαν από τοπικούς φορείς και με την επιστημονική συμβολή του ΙΜΔΟ & ΤΔΠ σε διάφορες περιοχές της χώρας, στο πλαίσιο του χρηματοδοτούμενου από την Ειδική Γραμματεία Δασών μέσω του Ειδικού Φορέα Δασών του Πράσινου Ταμείου του ΥΠΕΚΑ έργου με τίτλο «Συμβολή στην πρόληψη των δασικών πυρκαγιών κατά το 2012-2014 με τη μεθοδολογία INCA».
Η ημερίδα τελούσε υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και της Ειδικής Γραμματείας Δασών του ΥΠΕΚΑ και είχε ως στόχο να παρουσιαστούν και να συζητηθούν οι ενέργειες που γίνονται για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών κατά την παρούσα αντιπυρική περίοδο, καθώς επίσης να παρουσιαστούν σύγχρονες μέθοδοι, τεχνολογικές εξελίξεις και εργαλεία που μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της πρόληψης. Στην ημερίδα, που ήταν ανοιχτή σε όλους όσοι εμπλέκονται με την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών ή ενδιαφέρονται γι’ αυτήν, συμμετείχαν οι κυριότεροι εμπλεκόμενοι φορείς, εθελοντικοί σύλλογοι, επιστήμονες αλλά και απλοί πολίτες.
Σύντομους χαιρετισμούς απηύθυναν στους παρευρισκόμενους ο Δρ Γεώργιος Καρέτσος, Διευθυντής του ΙΜΔΟ & ΤΔΠ, ο κ. Τρύφων Δασκαλάκης, Διευθυντής Προστασίας της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος της Ειδικής Γραμματείας Δασών του ΥΠΕΚΑ, και η Δρ Κωνσταντίνα Τσαγκάρη, Διευθύντρια της Α΄ Διεύθυνσης της Γενικής Διεύθυνσης Αγροτικής Έρευνας του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού «Δήμητρα», ως εκπρόσωπος της διοίκησης του Οργανισμού.
Τους χαιρετισμούς ακολούθησαν εισηγήσεις από την κ. Ελένη Βλάχου, που εκπροσώπησε τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, την κ. Σοφία Κολλάρου, που εκπροσώπησε την Ειδική Γραμματεία Δασών, και τον Δρ. Αριστοτέλη Παπαδόπουλο, επιπυραγό, που εκπροσώπησε το Πυροσβεστικό Σώμα, οι οποίοι παρουσίασαν το σχεδιασμό, την προετοιμασία και τις δράσεις του φορέα τους για την αντιπυρική περίοδο του 2014.
Επίσης, έγινε εισήγηση από τον κ. Αθανάσιο Εξαρχόπουλο, επικεφαλής της Εθελοντικής Δασοπροστασίας του Δήμου Καισαριανής, ο οποίος παρουσίασε τις δράσεις της εθελοντικής του ομάδας, δίνοντας όμως παράλληλα μια γενικότερη εικόνα της προοπτικής των εθελοντών που ασχολούνται με την πρόληψη αλλά και των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν εξαιτίας της γραφειοκρατίας.
Στο δεύτερο μέρος της ημερίδας, ο Δρ Γαβριήλ Ξανθόπουλος, αναπληρωτής ερευνητής του ΙΜΔΟ & ΤΔΠ στο αντικείμενο των δασικών πυρκαγιών, παρουσίασε το έργο «Συμβολή στην πρόληψη των δασικών πυρκαγιών κατά το 2012-2014 με τη μεθοδολογία INCA».
Αναφέρθηκε στις δράσεις που έγιναν τόσο το 2013 όσο και σε εκείνες που έγιναν και θα γίνουν το 2014, μέχρι το τέλος του Ιουνίου, οπότε λήγει και το πρόγραμμα. Επίσης αναφέρθηκε στον διαδικτυακό τόπο του Ινστιτούτου που είναι αφιερωμένος στην πρόληψη (http://www.fria.gr/prolipsi/), όπου όλοι οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να πληροφορηθούν το πρόγραμμα των ημερίδων, να βρουν ενδιαφέρον ενημερωτικό υλικό για την πρόληψη, καθώς και ηλεκτρονική εφαρμογή για τον υπολογισμό του κινδύνου που μπορεί να διατρέχει η κατοικία του αν είναι κοντά σε δασική βλάστηση. Τέλος, ο Δρ Ξανθόπουλος αναφέρθηκε στα συμπεράσματα από την εμπειρία των δράσεων πρόληψης σε όλη τη χώρα.
Στη συνέχεια, ο Διευθυντής Δασών Κορινθίας κ. Παναγιώτης Καλλίρης, με μια ιδιαίτερα γλαφυρή παρουσίαση, μίλησε για τη σημασία της συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών στη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών και παρουσίασε την εμπειρία του από τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί στην Κορινθία σε αυτή την κατεύθυνση, με ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα κατά τα τελευταία έτη.
Κατόπιν, ο δημοσιογράφος κ. Γιώργος Κεραμιτζόγλου παρουσίασε τις εθελοντικές περιβαλλοντικές δράσεις του ΣΚΑΪ, με έμφαση σε εκείνες που αφορούν την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών και τη μεταπυρική αποκατάσταση. Ειδικά όσον αφορά τις αναδασώσεις, περιέγραψε τις δυσκολίες που αντιμετωπίστηκαν κατά τα προηγούμενα έτη από βανδαλισμούς και κλοπές υποδομών όπως λάστιχα και δεξαμενές για πότισμα των αναδασώσεων. Επίσης, κατέθεσε την άποψη ότι, ακόμη και αν οι εθελοντικές προσπάθειες αναδασώσεων δεν στέφονται πάντα από αποτυχία, υπάρχει πάντα το θετικό πρόσημο από την ευαισθητοποίηση και τη συμμετοχή του κόσμου.
Το επόμενο μέρος της ημερίδας αφιερώθηκε στην τεχνολογική διάσταση της πρόληψης. Συγκεκριμένα, ο Δρ Οδυσσέας Σέκκας παρουσίασε εκ μέρους του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και της εταιρείας Mobics ΕΠΕ το σύστημα πυρανίχνευσης / πυροπροστασίας ΜΕΛΕΑΓΡΟΣ. Ο κ. Ιωάννης Σπανός παρουσίασε εκ μέρους της εταιρείας TERRA NOVA ΕΠΕ το ολοκληρωμένο σύστημα ανάλυσης δασικών πυρκαγιών που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και άλλους εταίρους στο πλαίσιο του έργου LIFE «ΚΑΛΧΑΣ».
Στη συνέχεια η κ. Βασιλική Βαρελά παρουσίασε εκ μέρους της εταιρείας ALGOSYSTEMS AE τη διαδικτυακή υπηρεσία FLIRE*-G.FMIS, που έχει αναπτυχθεί για την υποστήριξη ως προς την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών αλλά και των δευτερογενών επιπτώσεών τους (πλημμύρες) κυρίως για τις ανάγκες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Η τελευταία παρουσίαση έγινε από τον κ. Θέμο Χαιρεκάκη που παρουσίασε εκ μέρους του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών το πρόγραμμα BEYOND, που αφορά την αξιοποίηση δορυφορικών εικόνων για τον εντοπισμό νέων δασικών πυρκαγιών και τη χαρτογράφηση παλαιότερων. Επίσης, εξήγησε ότι μεγάλο μέρος των υπηρεσιών του προγράμματος είναι διαθέσιμο στο κοινό από τον δικτυακό τόπο του Αστεροσκοπείου και τόνισε τη σημασία του για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών.
Τις παρουσιάσεις ακολούθησε συζήτηση τόσο όσον αφορά τα τεχνικά θέματα και την καλύτερη αξιοποίηση των συστημάτων που παρουσιάστηκαν όσο και την ανάγκη συνεργασίας όλων για να επιτευχθούν ουσιαστικά αποτελέσματα στον τομέα της πρόληψης.
Από τις θέσεις που κατατέθηκαν έγινε σαφές ότι οι κρατικοί φορείς έχουν σήμερα πολύ καλύτερη οργάνωση σε σχέση με αποφάσεις και πρωτόκολλα συνεργασίας σε θέματα πρόληψης και κινητοποίησης για τις πυρκαγιές σε σύγκριση με το παρελθόν. Όμως, η ενθάρρυνση της συμμετοχής των πολιτών, η αφαίρεση γραφειοκρατικών εμποδίων και η απλούστευση διαδικασιών παραμένουν ζητούμενα.
Υπάρχει σημαντικό κενό στο τι γνωρίζουν οι πολίτες για τις πυρκαγιές, για το πώς ξεκινούν αυτές και για το πόσο εύκολο είναι να γίνει ο καθένας εμπρηστής από αμέλεια. Επίσης, δεν γνωρίζουν για την ανάγκη να κάνουν τις κατοικίες τους που βρίσκονται κοντά σε δασική βλάστηση ασφαλέστερες για να μην καταστραφούν σε περίπτωση πυρκαγιάς, ούτε πώς πρέπει να αντιδράσουν οι ίσοι.
Τονίστηκε μάλιστα ο σημαντικός ρόλος που μπορούν και πρέπει να παίξουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στη διάδοση των μηνυμάτων πρόληψης και στη διάχυση της πληροφορίας.
Τέλος, όσον αφορά τα τεχνολογικά συστήματα που παρουσιάστηκαν αναγνωρίστηκε η σημασία τους και η δυνατότητα συμβολής τους, καθώς μάλιστα προέρχονται από Έλληνες επιστήμονες, όμως επισημάνθηκε η αποτυχία μέχρι σήμερα αξιοποίησης αυτών και άλλων παρόμοιων συστημάτων στην πράξη εξαιτίας έλλειψης ξεκάθαρης πολιτικής καθορισμού αναγκών, ορισμού προδιαγραφών και εξασφάλισης πόρων για την εγκατάσταση και μακροχρόνια χρήση τους (ανάγκη προσωπικού και συντήρησης).
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
Τέρμα Αλκμάνος, 11528 ΑΘΗΝΑ – Τηλ.: 210 7784850, Fax: 210 7784602, http://www.fria.gr
Επιμέλεια: Σωτήρης Σκουλούδης
