Σύνταξη – Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Το μοντέλο που εξετάστηκε δείχνει ότι αν συνεχίσουμε στην τρέχουσα τροχιά, η παγκόσμια θέρμανση θα οδηγήσει σε έναν χείμαρρο εξαφανίσεων φυτών και ζώων.
Η Γη θα μπορούσε να χάσει περισσότερο από το ένα δέκατο των φυτικών και ζωικών ειδών της μέχρι το τέλος του αιώνα λόγω των σύγχρονων τάσεων, σύμφωνα με νέα έρευνα που έρχεται καθώς σχεδόν 3.000 επιστήμονες ζητούν άμεση δράση από τις κυβερνήσεις, τις τελευταίες μέρες των διαπραγματεύσεων στο Cop15, προκειμένου να σταματήσει η καταστροφή της φύσης.
Η κλιματική κρίση θα οδηγήσει σε έναν επιταχυνόμενο ρυθμό εξαφανίσεων πολλών ειδών τις επόμενες δεκαετίες, καθώς τα αρπακτικά χάνουν τη λεία τους, τα παράσιτα χάνουν τους ξενιστές τους και η άνοδος της θερμοκρασίας σπάει τον ιστό της ζωής της Γης, σύμφωνα με τους ερευνητές, οι οποίοι προειδοποιούν για τον κίνδυνο συν-εξαφανίσεων σε μια εργασία που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Science Advances.
Από τους μικροσκοπικούς βατράχους των φύλλων μέχρι τους γιγαντιαίους καρχαρίες, ο κίνδυνος εξαφάνισης φυτών και ζώων, συνήθως παρακολουθείται στην κόκκινη λίστα της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) – όπου οι επιστήμονες δημοσίευσαν την ανάλυσή τους για την απειλή που αντιμετωπίζουν περισσότερα από 150.388 είδη, διαπιστώνοντας ότι περισσότερα από 42.000 θα μπορούσαν να εξαφανιστούν, κυρίως λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Η νέα έρευνα χρησιμοποίησε έναν υπερυπολογιστή για να μοντελοποιήσει μια συνθετική Γη με εικονικά είδη προκειμένου να κατανοήσει την επίδραση που θα μπορούσε να έχει η παγκόσμια θέρμανση και η αλλαγή χρήσης της γης στον ιστό της ζωής. Οι ερευνητές λένε ότι το 6% των φυτών και των ζώων θα εξαφανιστεί μέχρι το 2050 στο μεσαίο σενάριο συγκράτησης των εκπομπών – προς το οποίο φαίνεται να οδεύει ο πλανήτης – και το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί στο 13% μέχρι το τέλος του αιώνα. Στο χειρότερο σενάριο παγκόσμιας θέρμανσης, εκτιμάται ότι το 27% των φυτών και των ζώων θα μπορούσε να εξαφανιστεί μέχρι το 2100.
«Εποικήσαμε έναν εικονικό κόσμο και χαρτογραφήσαμε την προκύπτουσα μοίρα χιλιάδων ειδών σε όλο τον κόσμο, προκειμένου να προσδιορίσουμε την πιθανότητα εμφάνισης σημείων μη επιστροφής, στον πραγματικό κόσμο», λέει ο Δρ. Giovanni Strona, συν-συγγραφέας επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι.
«Αυτή η μελέτη είναι μοναδική γιατί λαμβάνει υπόψη και τη δευτερεύουσα επίδραση στη βιοποικιλότητα, εκτιμώντας την επίδραση της εξαφάνισης ειδών στους τοπικούς ιστούς τροφής πέρα από τις άμεσες επιπτώσεις. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι οι αλληλεπιδράσεις και διασυνδέσεις στους ιστούς τροφής επιδεινώνουν την απώλεια βιοποικιλότητας», προσθέτει ο συν-συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής Corey Bradshaw του Πανεπιστημίου Flinders της Αυστραλίας.
Συμπληρώνει πως: «Σκεφτείτε ένα είδος αρπακτικού που χάνει τη λεία του λόγω της κλιματικής αλλαγής. Η απώλεια του θηραματικού είδους είναι μια «πρωταρχική εξαφάνιση» επειδή υπέκυψε άμεσα σε μια διαταραχή. Όμως χωρίς τροφή, θα εξαφανιστεί και το αρπακτικό που εξαρτάται από το θήραμα (συν-εξαφάνιση). Ή, φανταστείτε ένα παράσιτο να χάνει τον ξενιστή του λόγω της αποψίλωσης των δασών ή ένα ανθοφόρο φυτό που χάνει τους επικονιαστές του λόγω της υψηλής του θερμοκρασίας. Κάθε είδος εξαρτάται με κάποιο τρόπο από άλλα», συνεχίζει.
Χρησιμοποιώντας εκατοντάδες εικονικά μοντέλα Γης που κατοικούνται από περισσότερα από 33.000 είδη, οι επιστήμονες εξέτασαν με ποιο τρόπο άλλαξαν οι σχέσεις μεταξύ των εικονικών φυτών και των ζώων λόγω εμφάνισης διαφορετικών παραγόντων απώλειας βιοποικιλότητας. Τα εικονικά είδη μπόρεσαν να αποικίσουν ξανά νέες περιοχές του πλανήτη και να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες συνθήκες του μοντέλου, λένε οι ερευνητές, οι οποίοι όμως διαπίστωσαν ότι η κλιματική αλλαγή θα ήταν η κύρια κινητήρια δύναμη των εξαφανίσεων.
Η έρευνα έρχεται στο προσκήνιο καθώς οι συνομιλίες στο μεγαλύτερο συνέδριο για τη βιοποικιλότητα της τελευταίας δεκαετίας φτάνουν σε κρίσιμο σημείο στο Μόντρεαλ. Περισσότεροι από 100 υπουργοί περιβάλλοντος από όλο τον κόσμο συζητούν τους στόχους αυτής της δεκαετίας για την προστασία της βιοποικιλότητας της Γης. Στην διάρκεια της πρώτης μεγάλης χιονοθύελλας της πόλης, διεξήχθησαν συζητήσεις μέχρι αργά το βράδυ το Σαββατοκύριακο καθώς οι υπουργοί επιδιώκουν να επιλύσουν τις διαφορές μεταξύ του παγκόσμιου Βορρά και του Νότου σχετικά με τη χρηματοδότηση νέων σχεδίων στόχων διατήρησης, για την προστασία του 30% της Γης και την αποκατάσταση μιας περιοχής του μεγέθους της Κίνας.
Σε μια ανοιχτή επιστολή, περισσότεροι από 2.700 επιστήμονες ζήτησαν από τις κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν την υπερκατανάλωση των πόρων της Γης στο τελικό κείμενο και να αρχίσουν να αντιστρέφουν την απώλεια βιοποικιλότητας, έως το 2030.
«Τα μέλη του Cop15 πρέπει να δεσμευτούν ότι θα σταματήσουν και θα αρχίσουν να αναστρέφουν την απώλεια βιοποικιλότητας έως το 2030, για να μας βάλουν σε μια πορεία ανάκαμψης όπου τα οικοσυστήματα μπορούν να παρέχουν τις λειτουργίες που χρειάζονται οι άνθρωποι. Υπάρχει ηθική υποχρέωση να το κάνουμε. Επιπλέον, έχει επιστημονικό νόημα και είναι εφικτό αν ενεργήσουμε τώρα και ενεργήσουμε αποφασιστικά. Το οφείλουμε στους εαυτούς μας και στις μελλοντικές γενιές – δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο», αναφέρει η επιστολή, που υπογράφεται από κορυφαίους ερευνητές.
Επίσης, τονίζει πως η δράση για την απώλεια βιοποικιλότητας στη συμφωνία Cop15, γνωστή ως παγκόσμιο πλαίσιο βιοποικιλότητας, πρέπει να περιλαμβάνει γεωργικό μετασχηματισμό και προειδοποιεί ότι μια καθυστέρηση ουσιαστικής δράσης για την καταστροφή της φύσης θα επιδεινώσει την ανθρώπινη φτώχεια και ανισότητα.
«Δεν θα πετύχουμε χωρίς να καταβάλουμε τόση προσπάθεια όση χρειάζεται για τους σκοπούς και τους στόχους που σχετίζονται με τους θεμελιώδεις παράγοντες της καταστροφής των οικοσυστημάτων και της απώλειας βιοποικιλότητας – συμπεριλαμβανομένου του να κάνουμε τις αλυσίδες εφοδιασμού μας ανθεκτικές και βιώσιμες», αναφέρει η επιστολή.
«Αυτό απαιτεί προσοχή στη δυσανάλογα επιβλαβή κατανάλωση των πλούσιων κρατών και στα δικαιώματα και τις προτεραιότητες των ομάδων που μειονεκτούν. Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι τα πλούσια κράτη και οι παράγοντες πρέπει επειγόντως και με γρήγορους ρυθμούς να μειώσουν τις επιπτώσεις της κατανάλωσής τους, αντί να επιβάλλουν όλο το κόστος της ανάκτησης της φύσης σε λιγότερο πλούσιες χώρες όπου η βιοποικιλότητα παραμένει κατά κύριο λόγο», καταλήγει η επιστολή.
Οι διαπραγματεύσεις έχουν προγραμματιστεί να ολοκληρωθούν τη Δευτέρα 19 Δεκεμβρίου, αν και είναι πιθανό να παραταθούν.
Πηγή: The Guardian
