Βιομηχανικά απόβλητα, θαμμένα σε βάθος περίπου 8 μέτρων, εντοπίστηκαν την περασμένη Τετάρτη στο Συκάμινο Ωρωπού, στη θέση Φυτό, από τους επιθεωρητές Περιβάλλοντος έπειτα από καταγγελία πολιτών.
Η εφημερίδα Τα Νέα, αναφέρει πως από την εκσκαφή σε ιδιόκτητο χώρο, 200 έως 300 μέτρα μακριά από την κεντρική πλατεία του χωριού, σε απόσταση μόλις 20 μέτρων από την όχθη του Ασωπού και δίπλα σε κατοικίες, οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος εντόπισαν λάσπες βιομηχανικών αποβλήτων και τέφρα από επεξεργασία μετάλλων. Τα δείγματα στάλθηκαν για ανάλυση στο Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ), ωστόσο, οι αναλύσεις δεν αναμένεται να ολοκληρωθούν πριν από τις 25 Αυγούστου λόγω καλοκαιρινής αδείας των υπαλλήλων του ινστιτούτου.
Ψάχνουν και βαρέλια με τοξικά υγρά
Οι έρευνες των επιθεωρητών θα συνεχιστούν μετά τα αποτελέσματα, ενώ οι πολίτες που έκαναν τις καταγγελίες επιμένουν ότι στην περιοχή βρίσκονται θαμμένα και βαρέλια με τοξικά υγρά. Οι επιθεωρητές – πριν ακόμη βγουν τα αποτελέσματα του ΙΓΜΕ – είναι βέβαιοι ότι τα απόβλητα που εντοπίστηκαν είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία και μπορούν να ρυπάνουν το έδαφος, το νερό και να καταλήξουν στη διατροφική αλυσίδα. Η μαύρη σκόνη είναι τέφρα από μονάδες επεξεργασίας μετάλλων, η λάσπη από μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων και το χαλκογαλάζιο χρώμα είναι κατά πάσα πιθανότητα οξείδια του χαλκού. Και βέβαια, το ερώτημα που απασχολεί όλους είναι πώς κανείς δεν αντιλήφθηκε τίποτα. Οι επιθεωρητές εντόπισαν στον χώρο ορύγματα, γεγονός που τους κάνει να πιστεύουν ότι λειτουργούσε ως παράνομη χωματερή αποβλήτων.
Μια ανοιχτή πληγή που αιμορραγεί ακόμα
Ο Ασωπός εξακολουθεί να παραμένει μια ανοιχτή περιβαλλοντική απειλή. Αν και η ρύπανση έγινε γνωστή το 2007, όταν οι πρώτες αναλύσεις του Γενικού Χημείου έδειξαν υψηλές συγκεντρώσεις καρκινογόνου εξασθενούς χρωμίου, εντούτοις στα χρόνια που ακολούθησαν η μάστιγα της παράνομης και ανεξέλεγκτης διάθεσης των τοξικών αποβλήτων δεν έχει εξαλειφθεί.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι τον Μάρτιο του 2014 σε έρευνα του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου σε γεωτρήσεις στην περιοχή Οινοφύτων ανιχνεύτηκαν συγκεντρώσεις εξασθενους χρωμίου 10.103 μικρογραμμάρια ανά λίτρο όταν το όριο που έχει θεσπιστεί είναι τα 50 μικρογραμμάρια!!
Στο Συκάμινο επίσης στη θέση Μπουρδέχτη οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος εντόπισαν τον Οκτώβριο του 2011 θαμμένα απόβλητα – στα οποία ανιχνεύτηκαν υψηλές συγκεντρώσεις σε βαρέα μέταλλα και ιδιαίτερα σε χαλκό, ψευδάργυρο και μόλυβδο – σε χώρο ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων. Οπως λένε άνθρωποι που γνωρίζουν καλά το θέμα, το πρόβλημα δεν πρόκειται να λυθεί χωρίς προηγουμένως να έχουν χωροθετηθει και δημιουργηθεί Χώροι Υγειονομικής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων – ΧΥΤΕΑ.
Σήμερα δεν υπάρχει συνολική εικόνα του προβλήματος. Κανείς δεν ξέρει τι ποσότητες έχουν θαφτεί και πόσες θάβονται καθημερινά. Η μεταφορά των επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων στο εξωτερικό κοστίζει (γύρω στα 400 ευρώ ο τόνος) και πολλές επιχειρήσεις εξαιτίας και της οικονομικής κρίσης προτιμούν να τα θάβουν!
Από το υπουργείο Περιβάλλοντος λένε ότι έως τον Σεπτέμβριο αναμένεται να έχει κυρωθεί το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων.
Πηγές του υπουργείου επισημαίνουν ήδη ότι δρομολογούνται πέντε χώροι για δημιουργία ΧΥΤΕΑ. Στη Στερεά Ελλάδα (Οινόφυτα), στην Αττική (Ασπρόπυργος), στη Δυτική Μακεδονία (Κοζάνη), στη Θεσσαλία (Λάρισα) και στην Πελοπόννησο (Μεγαλόπολη), χωρίς να αποκλείονται και άλλες όπως για παράδειγμα στην Κεντρική Μακεδονία.
Η συνολική χωρητικότητα των ΧΥΤΕΑ για διάθεση βιομηχανικών επικίνδυνων αποβλήτων, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΕΣΔΑ προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες της χώρας, ανέρχονται σε 70.000 τόνους. Θα πρέπει ωστόσο να διευκρινιστεί, λένε από το υπουργείο Περιβάλλοντος, ότι η χωροθετηση των ΧΥΤΕΑ είναι υποχρέωση των βιομηχανιών με βάση την αρχή ο ρυπαίνων πληρώνει. Ωστόσο, επειδή μέχρι στιγμής κάτι τέτοιο δεν έγινε, το κράτος αναγκάζεται να αναλάβει πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση.
Στο μεταξύ, σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΚΑ, έχει τεθεί σε πιλοτική λειτουργία το Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων. Και μέσα στο επόμενο διάστημα αναμένεται να υπογραφεί η κοινή υπουργική απόφαση που θα υποχρεώνει τις βιομηχανίες να μπαίνουν στο προαναφερόμενο σύστημα προκειμένου να υπάρχει πλήρης απογραφή αποβλήτων.
«Ξεπλένουν» με νερό από τον Μόρνο
Στο μεταξύ, το υπουργείο Περιβάλλοντος προσπαθεί να ξεπλύνει με καθαρό νερό την περιβαλλοντική πληγή του Ασωπού και να αντιμετωπίσει τη ρύπανσης από το εξασθενές χρώμιο και άλλα βαρέα μέταλλα.
Η επιχειρούμενη λύση – εξαγγέλθηκε τον περασμένο Ιούνιο από τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος Γιάννη Τσιρώνη – προβλέπει, μεταξύ άλλων, τη μεταφορά νερού από τον αγωγό του Μόρνου. Ειδικότερα, το νερό θα διυλίζεται σε διυλιστήριο υψηλά στον αγωγό του Μόρνου και από εκεί με χαλύβδινο αγωγό θα οδηγείται σε δεξαμενές αποθήκευσης νερού από τις οποίες θα τροφοδοτούνται οι οικισμοί, οι βιομηχανίες (και για τους εργαζομένους και για τις βιομηχανίες).
Με το δεύτερο έργο σχεδιάζεται η μεταφορά νερού από την Υλίκη μέσω αγωγού που θα ενισχυθεί και επισκευαστεί σε μια υψηλή θέση πάνω από την Τανάγρα. Με το νερό αυτό θα επιχειρηθεί ο εμπλουτισμός του υδροφόρου ορίζοντα από γεωτρήσεις σε συγκεκριμένες θέσεις. Επιπλέον, το πλάνο προβλέπει να πέφτει νερό από την Υλίκη σε ημερήσια βάση στην κοίτη του Ασωπού ως «οικολογική παροχή» προκειμένου να έχει το ποτάμι μόνιμη ροή και να μην λιμνάζουν τα ύδατα.
Σύμφωνα με τα όσα έχουν επισήμως ανακοινωθεί, οι μελέτες για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση Υδατικών Συστημάτων Περιοχής Ασωπού υπολογίζεται να έχουν ολοκληρωθεί σε 18 μήνες, ενώ άλλο τόσο διάστημα εκτιμάται ότι θα χρειαστεί προκειμένου να γίνουν και τα έργα.
Υπεύθυνοι για το έργο, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 40 εκατ. ευρώ, είναι το υπουργείο Περιβάλλοντος, η ΕΥΔΑΠ και ο Δήμος Τανάγρας. Όπως είναι γνωστό, σε αυτή τη φάση έχουν ενταθεί στο νέο ΕΣΠΑ μόνο οι μελέτες. Να σημειωθεί ότι το σχέδιο εξυγίανσης του Ασωπού είχε ανακοινωθεί για πρώτη φορά τον Ιούλιο του 2014, και έκτοτε δεν έγινε τίποτα.
Χρώμιο, μόλυβδος και μαγγάνιο
Η παρουσία υψηλών συγκεντρώσεων εξασθενούς χρωμίου στις νέες γεωτρήσεις και στα σκάμματα οδηγεί τους ειδικούς στο συμπέρασμα ότι υπάρχει ρύπανση που οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα στην άτυπη Βιομηχανική Περιοχή Οινοφύτων.
Το 2013, σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΚΑ, καταγράφηκαν συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου που έφτασαν τα 6.000 μικρογραμμάρια ανά λίτρο. Το συμπέρασμα αυτό ανατρέπει τα επιχειρήματα που κατά διαστήματα επικαλούνται πολλές επιχειρήσεις, ότι η ρύπανση είναι γηγενής, προέρχεται δηλαδή από φυσικές πηγές.
Για τους ειδικούς πιθανές πηγές ανθρωπογενούς ρύπανσης με εξασθενές χρώμιο που οδηγεί στην υποβάθμιση της ποιότητας των υπόγειων νερών είναι τα θαμμένα στερεά απόβλητα με υψηλή περιεκτικότητα σε εξασθενές χρώμιο είτε οι υγρές διαρροές που φθάνουν στα υπόγεια νερά. Και φυσικά δεν είναι μόνο το εξασθενές χρώμιο. Στην περιοχή και ειδικότερα στις γεωτρήσεις βόρεια και δυτικά της Βιομηχανικής Περιοχής Οινοφύτων ανιχνεύτηκαν αρκετά υψηλές συγκεντρώσεις μολύβδου και μαγγανίου που σύμφωνα με τους μελετητές υποδεικνύουν την ύπαρξη και πιθανών άλλων πηγών ρύπανσης στα υπόγεια νερά.
