Τις απόψεις του σχετικά με τον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας εξέθεσε ο Κωστής Χατζηδάκης, στο συνέδριο του Economist με τίτλο «RE-DESIGNING THE EUROPEAN ENERGY MAP» («επανασχεδιάζοντας τον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης»). Ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας αναφέρθηκε στην εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στις συμφωνίες για τους αγωγούς αλλά και στα ζητήματα των κυπριακών αποθεμάτων.
Η ομιλία του ήταν η εξής:
«Λίγες μόλις εβδομάδες πριν από τις πλέον κρίσιμες εκλογές της μεταπολιτευτικής Ελλάδος, όλοι όσοι φιλοδοξούμε να υπηρετήσουμε το εθνικό συμφέρον από μια θέση αυξημένης ευθύνης οφείλουμε να δώσουμε έμφαση στα μεγάλα ζητήματα που θα προσδιορίσουν την πορεία της χώρας
Η χάραξη μιας μακροπρόθεσμης ενεργειακής στρατηγικής σε πολιτικό, οικονομικό και διπλωματικό επίπεδο αποτελεί έναν από αυτούς τους τομείς. Η πολιτική που ακολούθησε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στον τομέα της ενέργειας δυστυχώς επέδρασε αρνητικά στην προώθηση μιας σφαιρικής και ολοκληρωμένης πολιτικής. Προσωπικές ιδεοληψίες οδήγησαν σε μονομερή έμφαση στη λεγόμενη πράσινη ενέργεια αγνοώντας την κλασική διάσταση της ενέργειας με χαρακτηριστικά παραδείγματα τα προβλήματα της ΔΕΗ και τον κίνδυνο ματαίωσης της πολιτικής για τους ενεργειακούς αγωγούς. Ευτυχώς που έχουμε θετικές εξελίξεις στο ζήτημα της έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων, όπου η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ πράγματι συνέχισε την προσπάθεια που είχαμε ξεκινήσει εμείς το 2009.
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια αυτών των περίπου δύο ετών, ιστορικές συμμαχίες ατόνησαν ενώ νεότερες συμμαχίες δεν καλλιεργήθηκαν όσο έπρεπε. Έμφαση έμοιαζε να δίνεται σε μια έννοια ‘’πράσινης ανάπτυξης’’, πράγμα που υποβάθμισε την ενεργειακή διπλωματία και αγνόησε ότι ακόμα και μετά την επίτευξη των στόχων για τις ΑΠΕ η Ελλάδα θα εξαρτάται κατά 80% από πετρέλαιο, φυσικό αέριο και λιγνίτη.
Φυσικά, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας πρέπει να προωθηθούν και η αλήθεια είναι από το 2005 και μετά έχουν γίνει σημαντικά βήματα. Εμείς ως κυβέρνηση είχαμε υιοθετήσει το ειδικό χωροταξικό για τις ΑΠΕ, είχαμε απλουστεύσει την νομοθεσία με τα φωτοβολταϊκά, προωθήσαμε το πρόγραμμα ‘’φωτοβολταϊκά στις στέγες’’ και προετοιμάσαμε την απλούστευση της νομοθεσίας για την αιολική ενέργεια που προωθήθηκε κατόπιν απ’ την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Στηρίζουμε επίσης το πρόγραμμα ‘’ΗΛΙΟΣ’’ αν και φυσικά απομένει πλήθος ενεργειών για την υλοποίησή του. Σημαντικότερο ερωτηματικό είναι το θέμα των δικτύων για μεταφορά της παραγόμενης ενέργειας απ’ το πρόγραμμα. Αλλά πολύ σοβαρό είναι και το ζήτημα της συμμετοχής σ’ αυτό της Ελληνικής Επιχειρηματικής Κοινότητας.
Ωστόσο, η επικέντρωση σ’ αυτή την πολιτική δεν θα έπρεπε να γίνει επί ζημία της προσπάθειας για μια συνολική ενεργειακή πολιτική. Η ζημιά που έγινε στο μέτωπο των αγωγών είναι δύσκολο να ανατραπεί πλήρως. Ο πετρελαιαγωγός Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη φαίνεται ότι ματαιώνεται. Δεν φαίνεται επίσης προς το παρόν ότι μπορούμε να ανατρέψουμε την πραγματικότητα που δημιούργησε η αμετάκλητη απόφαση της κοινοπραξίας του Σαχ Ντενίζ τον περασμένο Φεβρουάριο με την οποία αποκλείσθηκε ο ITGI από την περαιτέρω αξιολόγηση ως ο αγωγός μεταφοράς αζέρικου αερίου στην Ευρώπη.
Αν οι εξελίξεις ως προς τον ITGI δεν μπορούν να αποτραπούν, στην καλύτερη περίπτωση η Ελλάδα μπορεί να ελπίζει ότι θα συμμετάσχει στην πολιτική του Νοτίου Διαδρόμου της Ε.Ε. μέσω του ΤΑΡ, αν και κάτι τέτοιο δεν αποτελούσε το μέγιστον των εθνικών μας επιδιώξεων. Ως γνωστόν, το σχέδιο ΤΑΡ επιδιώκει να καταλήξει στην Ιταλία μέσω Αλβανίας, όχι μέσω Ελλάδος. Ωστόσο, ακόμη και αυτό μπορεί να μην αποβεί αρκετό για να διασφαλίσει τη θέση μας, δεδομένου ότι εξακολουθεί να υπάρχει σοβαρός ανταγωνισμός και έναντι του ΤΑΡ, τόσο από την πλευρά του Nabucco όσο και από την πλευρά του σχεδίου SEEP (South East European Pipeline) που προωθεί η ΒΡ.
Ταυτόχρονα, έχει πληγεί και η συνεργασία με τη ρωσική πλευρά στον ενεργειακό τομέα. Συνεργασία που είχε σχεδιαστεί στο πλαίσιο των πολλαπλών οδεύσεων και πηγών. Πέραν του προβλήματος του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, τo νότιο τμήμα του αγωγού φυσικού αερίου South Stream φαίνεται ότι τουλάχιστον μετατίθεται για αργότερα. Δεν νομίζω ότι είναι άσχετο με την εξέλιξη η μηδαμινή κινητικότητα της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ στις επαφές της με τη ρωσική πλευρά. Τέτοια όμως κινητικότητα χρειάζεται με όλες τις χώρες που είναι ενεργειακοί παίκτες, είτε είναι μικρές είτε μεγάλες, είτε βρίσκονται στη γειτονιά μας είτε όχι. Στο πλαίσιο αυτό, καλωσορίζουμε και συνεργασία με νέους σχετικά παίκτες, όπως το Ισραήλ.
Αυτήν την κινητικότητα μας επιβάλλει να δείξουμε και η προσπάθεια που έχει ξεκινήσει για την εξόρυξη υδρογονανθράκων σε συνδυασμό με τις σχετικές εξελίξεις στην Κύπρο. Θα ήθελα να υπενθυμίσω εν προκειμένω ότι τον Ιούνιο του 2009 είχε ολοκληρωθεί από την πλευρά μας το σύνολο του ρυθμιστικού πλαισίου, που ανέθετε στο Συμβούλιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής τις αρμοδιότητες της ακόμη υπό στελέχωση Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ). Παρά τις όποιες καθυστερήσεις παρατηρήθηκαν μετά τις εκλογές του 2009 είναι αλήθεια ότι πλέον προκηρύχτηκαν οι πρώτοι διαγωνισμοί για τις σεισμικές έρευνες και τα πεδία της Δυτικής Ελλάδος.
Αναγνωρίζουμε φυσικά ότι πρόκειται για θετική εξέλιξη. Εξυπακούεται ότι η Νέα Δημοκρατία θα επιταχύνει τους ρυθμούς που έχουν έως σήμερα ακολουθηθεί σε όλα τα ζητήματα Έρευνας & Εκμετάλλευσης Υδρογονανθράκων. Για εμάς ο τομέας αυτός αποτελούσε, αποτελεί και θα αποτελέσει ύψιστη κυβερνητική μας προτεραιότητα. Το παράδειγμα της Κύπρου, ενός κράτους πολύ μικρότερου από μας, πρέπει να μας εμπνέει. Η εξόρυξη υδρογονανθράκων ενταγμένη σε μια δυναμική ενεργειακή πολιτική μπορεί να αναβαθμίσει την Ελλάδα γεωστρατηγικά και να την αναπτύξει οικονομικά.
Τέλος σε ότι αφορά την ανάπτυξη των Κυπριακών αποθεμάτων, θα ήθελα να τονίσω τα εξής:
(α) Η Τουρκία μπορεί να απέτυχε στην προσπάθειά της να εμποδίσει την εκτέλεση της διερευνητικής γεώτρησης στο πεδίο Αφροδίτη, αλλά η ανάπτυξη των συγκεκριμένων αποθεμάτων δεν μοιάζει με σπριντ, αλλά με μαραθώνιο. Θα χρειαστούν τουλάχιστον 4-5 χρόνια για να παραχθούν και να εξαχθούν προς Κύπρο και μέσω Κύπρου προς Ευρώπη οι σχετικές ποσότητες αερίου. Σε όλο αυτό το διάστημα, χρειάζεται προσοχή απέναντι σε ενδεχόμενες, αν και αδικαιολόγητες τουρκικές αντιδράσεις.
(β) Η Ελλάδα πρέπει να παρακολουθεί με προσοχή τις εξελίξεις και να επιδεικνύει την ανάλογη διπλωματική ετοιμότητα αντίδρασης σε περίπτωση αμφισβήτησης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Ιδιαίτερα στην περιοχή του Λυκικού Πελάγους, όπου η Τουρκία επεχείρησε να διεξάγει έρευνες μέσω ευρωπαϊκών σεισμογραφικών σκαφών στα νότια του Καστελόριζου.
(γ) Ένα κρίσιμο ζήτημα είναι η μεταφορά του κυπριακού φυσικού αερίου. Υποστηρίζεται ότι ο πιο εύκολος τρόπος για να επιτευχθεί αυτό ο στόχος είναι μέσω δεξαμενόπλοιων ΥΦΑ (Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου). Η αναβάθμιση της δυναμικότητας του τερματικού ΥΦΑ της Ελλάδος στη Ρεβυθούσα έως το 2014 σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση του δικτύου των αγωγών διασύνδεσης αερίου από την Ελλάδα έως την Ουγγαρία έως το 2013 καθιστούν τη συγκεκριμένη προοπτική ιδιαιτέρως ελκυστική και για την Ελλάδα και για τις χώρες της Ν.Α. Ευρώπης που παραμένουν εξαρτημένες κατά βάση από μια πηγή και από μια όδευση εισαγωγής φυσικού αερίου
Θέση μας είναι λοιπόν ότι πρέπει η Ελλάδα να έχει μια πολυδιάστατη και ει δυνατόν μια σταθερή ενεργειακή στρατηγική. Στρατηγική που να μην παραγνωρίζει ασφαλώς την πράσινη ενέργεια για προφανείς λόγους σεβασμού του περιβάλλοντος και του κοινοτικού δικαίου. Αλλά και που να δίνει τη σημασία που πρέπει στη συμβατική ενέργεια, στους ενεργειακούς αγωγούς, στην εξόρυξη υδρογονανθράκων. Όντας αντιμέτωποι με μια πρωτοφανή οικονομική κρίση, πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι ο τομέας της ενέργειας είναι για την Ελλάδα από τα πιο προνομιακά πεδία για επενδύσεις και για οικονομική ανάπτυξη. Ας μη χάσουμε λοιπόν αυτήν την ευκαιρία.
