Με μια λιτή εκδήλωση που διοργανώθηκε στην έδρα της στον Περισσό, η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ ευχαρίστησε τους καλλιτέχνες – γλύπτες που συμμετείχαν στον διαγωνισμό για την κατασκευή μνημείου του ΚΚΕ στις φυλακές Επταπυργίου της Θεσσαλονίκης (Γεντί Κουλέ).
Τους καλλιτέχνες υποδέχτηκαν στο χώρο μέλη της ΚΕ, με επικεφαλής τον ΓΓ της, Δημήτρη Κουτσούμπα, ο οποίος απηύθυνε έναν σύντομο χαιρετισμό και παρέδωσε στους συμμετέχοντες μια ευχαριστήρια επιστολή της ΚΕ και τον τόμο για τη ζωή και το έργο του Μεξικάνου ζωγράφου Σικέιρος, που κυκλοφορεί από τη «Σύγχρονη Εποχή».
Στον διαγωνισμό συμμετείχαν ο Χρήστος Λάμπρου, ο Δημήτρης Δήμου, ο Evgenios Galkin, η Naidi Shekine και ο Αγγελος Βλάσσης, του οποίου η πρόταση επιλέχθηκε από την κριτική επιτροπή που είχε συγκροτηθεί.
Ο Δ. Κουτσούμπας, στον σύντομο χαιρετισμό του σημείωσε:
«Εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ θα ήθελα να σας εκφράσω θερμές ευχαριστίες για την ανταπόκριση στην πρόσκληση του ΚΚΕ να συμμετέχετε σε αυτόν τον διαγωνισμό για τη δημιουργία Μνημείου στο Επταπύργιο, το γνωστότερο ως Γεντί Κουλέ στη Θεσσαλονίκη. Και αυτός, μαζί με άλλους τόπους αγώνων, θυσιών, μαρτυρίων, όπου έχουν στηθεί Μνημεία εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ και με τη συμμετοχή επίσης σημαντικών καλλιτεχνών, είναι ένας εξίσου σημαντικός χώρος όπου μαρτύρησαν φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν, έδωσαν και τη ζωή τους, εκτελέστηκαν χιλιάδες κομουνιστές, χιλιάδες αγωνιστές όλη αυτή τη δύσκολη περίοδο, τα «πέτρινα χρόνια». Ιδιαίτερα στο Επταπύργιο από τη βασιλομεταξική δικτατορία (1936 -1940), τη γερμανική κατοχή (1941 -1944), τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου και του αγώνα του ΔΣΕ και σε συνέχεια (1946 – 1954) και τέλος κατά την εφτάχρονη δικτατορία (1967 – 1974).
Το ΚΚΕ θα κάνει ότι περνά από το χέρι του, ώστε η ιστορική μνήμη να μένει ζωντανή, να μεταδίδεται στις νεώτερες γενιές, γιατί είναι ο αγώνας που έδωσε αυτός λαός, οι πατεράδες, οι παππούδες μας και που συνεχίζει στις σύγχρονες συνθήκες και η νέα γενιά για το δίκιο, για τη λευτεριά του τόπου, για να πάψει η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, η καταπίεση, η φτώχεια, η δυστυχία, οι πόλεμοι. Και σε όλα αυτά το ΚΚΕ διαχρονικά, σε όλη την υπερεκατοντάχρονη πορεία του έχει αποδείξει ότι στέκεται μπροστά, όρθιο, δε λυγίζει και συνεχίζει.
Θέλουμε να πιστεύουμε και θεωρούμε απαραίτητο ότι η Τέχνη πρέπει να συναντιέται με την Ιστορία, πρέπει να συναντιέται με τους αγώνες του λαού μας και βεβαίως να εκφράζεται και σε δημόσια καλλιτεχνήματα, όπως είναι αυτά τα Μνημεία που προωθεί το ΚΚΕ και τα αγκαλιάζει η νεολαία, το ίδιο το εργατικό – λαϊκό κίνημα της χώρας μας, αλλά έχουν απήχηση και διεθνώς, όπως και εσείς θα ξέρετε.
Με αυτά τα λόγια θα ήθελα ξανά να σας ευχαριστήσω. Να ευχηθώ καλή δύναμη, υγεία, δημιουργικότητα στους αγώνες. Εχουμε πολύ έργο να κάνουμε μπροστά μας. Υπάρχουν ακόμα δεκάδες, εκατοντάδες τέτοιοι τόποι που όλοι σας μπορείτε να συμβάλετε σε αυτή την προσπάθεια. Σας ευχαριστώ».
Το έργο του Α. Βλάση θα αποτελείται από τρία διακριτά μέρη: Μια γλυπτική σύνθεση, ένα σύνολο από επτά ή οκτώ στήλες αναγραφής ονομάτων και την κατασκευή υποδοχής τους. Οπως αναφέρει ο ίδιος ο γλύπτης στο σημείωμά του για το θέμα της πρότασής του: «Θα συμμεριζόμουν τη γνώμη ότι ένας άλλος τρόπος εκφώνησης του θέματος του μνημείου θα ήταν, “τελική πράξη της τελικής λύσης στο Επταπύργιο”.
Πράγματι, ο αριθμός των εκτελέσεων, η χρονική τους διάρκεια και η σπουδή των αποφάσεων, επιβεβαιώνουν ότι επρόκειτο, κατά κυρίως λόγο, για συστηματική διεκπεραίωση μιας τυπικής απόφασης σκοπιμότητας, τη φυσική εξόντωση όσο γινόταν περισσότερων ανθρώπων που αρνούνταν τη ρητή ενσωμάτωσή τους στο σύστημα.
Από αυτή τη σκοπιά δεν μπόρεσα να βρω άλλη μορφική σύνθεση που να παραπέμπει στη λογική και τις συνέπειες αυτής της τελικής λύσης (της εξόντωσης) παρά την παράσταση μιας τελικής πράξης (εκτέλεσης). Αυτό δεν είναι νέο. Συναντάται σε πολλά εμβληματικά έργα του παρελθόντος, όπως οι εκτελέσεις της 3ης Μαΐου (Γκόγια), η Σφαγή της Χίου (Ντελακρουά), Αστοί του Καλαί (Ροντέν), Γκουέρνικα (Πικάσο) κα. Η διαχρονική και αδιάπτωτη ηθική και πολιτική τους επίδραση, καθώς πιστεύω, εξηγείται όχι τόσο από την ίδια τη σκληρότητα των τελικών πράξεων (λχ φόνοι, εξανδραποδισμοί), αλλά την αγριότητα των αποφάσεων στις οποίες παραπέμπουν.
Τελικά η επιδίωξη της παρούσας συμμετοχής περιορίζεται στην ανάδειξη, με τρόπο κατλα το δυνατόν άμεσο και προφανή (δηλαδή χωρίς την ανάγκη εξηγήσεων) μιας ομάδας πολιτικών κρατουμένων στο Επταπύργιο, που είναι μπροστά στο απόσπασμα, ανάμεσα στις στήλες με τα ονόματα αυτώ που προηγήθηκαν, όσων θα ακολουθήσουν, και τα δικά τους».
Η Κέλλυ Παπαϊωάννου εκ μέρους της κριτικής επιτροπής καλωσόρισε τους δημιουργούς και σημείωσε, μεταξύ άλλων, ότι «δεσμευόμαστε ότι θα κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας, για να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία με τον αρτιότερο αισθητικά και τεχνικά τρόπο, θα καταθέσουμε δυνάμεις, εθελοντική δουλειά και μεράκι, όπως κάναμε και κάτω από δυσκολότερες ακόμα συνθήκες σε Γυάρο και Μακρόνησο, για να προκύψει ένα Μνημείο που θα είναι το καμάρι των αγωνιστών της πόλης της Θεσσαλονίκης, αλλά και όλης της χώρας».
Στην επιστολή που παρέδωσε στους καλλιτέχνες ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, αναφέρονται τα εξής:
«Εκ μέρους της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ θέλω να σας ευχαριστήσω για την ανταπόκρισή σας στην πρόσκληση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας για τη δημιουργία μνημείου στο Επταπύργιο, στη Θεσσαλονίκη (Γεντί Κουλέ). Για τους Κομμουνιστές, για το εργατικό κίνημα του τόπου μας, το Επταπύργιο αποτελεί έναν ακόμα πολύ σημαντικό χώρο όπου η εργατική τάξη έδωσε το αίμα της στον αγώνα για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες χωρίς πολέμους, φτώχεια, καταπίεση και εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Το Επταπύργιο υπήρξε φυλακή “υψίστης ασφαλείας”, όμοια με αυτή της Ακροναυπλίας. Γύρω στο 1890, το φρουριακό συγκρότημα του Επταπυργίου μετατράπηκε σε σωφρονιστικό ίδρυμα πολιτικών και ποινικών κρατουμένων, ανδρών και γυναικών. Στο Επταπύργιο φυλακίστηκαν χιλιάδες πολιτικοί κρατούμενοι, λαϊκοί αγωνιστές μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, κατά τις περιόδους της βασιλομεταξικής δικτατορίας (1936-40), της γερμανικής κατοχής (1941-44) του Εμφυλίου πολέμου και κατοπινά (1946-54) και της Χούντας των συνταγματαρχών (1967-1974). Οι πρώτες εκτελέσεις αγωνιστών στον περίγυρο των φυλακών έγιναν με την είσοδο των Γερμανών στην πόλη της Θεσσαλονίκης, στις 9 Απρίλη του 1941. Ο συνολικός αριθμός των φυλακισθέντων και εκτελεσθέντων στις φυλακές του Επταπυργίου έφτασε τους 372, με κορύφωση την περίοδο 1(946- 1954).
Το μνημείο που θα κατασκευάσει το Κόμμα μας για τους εκτελεσμένους από στρατοδικεία της περιόδου 46-50 θα είναι στο πίσω μέρος της Ακρόπολης του Επταπυργίου, όπου γινόταν και ο κύριος όγκος των εκτελέσεων.
Η Επιτροπή μνημείων και ιστορικών τόπων αποφάσισε -λόγω των ειδικών συνθηκών- την προκήρυξη “κλειστού” διαγωνισμού για την δημιουργία μνημείου, το οποίο και θα τοποθετηθεί στο χώρο μετά από άδεια του ΥΠΠΟΑ. Οι 6 προτάσεις που κατατέθηκαν ήταν υψηλού αισθητικού επιπέδου, πνευματικής ανάτασης, αποτέλεσμα σοβαρής μελέτης εκ μέρους των δημιουργών, υπευθυνότητας στην προσέγγιση της Ιστορικής μνήμης. Η κριτική επιτροπή μελέτησε προσεκτικά όλες τις προτάσεις, και πραγματικά είδε σε κάθε μία απ’ αυτές την προοπτική για ένα ιδιαίτερο αισθητικά μνημείο. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλα τα στοιχεία που κατατέθηκαν από τους γλύπτες, και όλες τις παραμέτρους, κατέληξε στην επιλογή της πρότασης του γλύπτη Αγγελου Βλάσση.
Το ΚΚΕ μάχεται πάντα για την υπεράσπιση της καλλιτεχνικής εργασίας, της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Συμβάλλει στο να κρατάει ζωντανή μνήμη του λαού για την ιστορία του, τους αγώνες και τις θυσίες του. Γι’ αυτό και απ’ τη μεριά του κάνει τα μέγιστα που μπορεί στις σημερινές συνθήκες, να δημιουργεί τους όρους ώστε να συναντιέται η τέχνη με την ιστορία και να δημιουργούνται σημαντικά δημόσια καλλιτεχνικά έργα.
Εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ θέλω να σας ευχαριστήσω για την εμπιστοσύνη που δείξατε στο ΚΚΕ με τη συμμετοχή σας και τις προτάσεις σας».
Πηγή: 902.gr
