Σαρωτικές αλλαγές για συντάξεις και εισφορές προβλέπει το τελικό πόρισμα της Επιτροπής Σοφών για το ασφαλιστικό, το οποίο θα παραδοθεί σήμερα το μεσημέρι στη Βουλή. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η δραστική ενοποίηση ταμείων, η εναρμόνιση εισφορών παροχών και η αλλαγή του τρόπου υπολογισμού της σύνταξης.
Το πόρισμα προβλέπει νέου τύπου συντάξεις για το μέλλον χωρίς δυνατότητα πρόωρης συνταξιοδότησης, αλλά με δυνατότητα επιλογής του έτους εξόδου, πάνω από ένα καθορισμένο όριο ηλικίαςΗ παράδοση του πορίσματος θα γίνει από την Επιτροπή στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας και ταυτόχρονα στους εκπροσώπους των κοινωνικών φορέων, των πολιτικών κομμάτων, προκειμένου να ξεκινήσει ο δημόσιος διάλογος. Εκτός από το κυρίαρχο κείμενο, στο τελικό σχέδιο αναμένεται να καταγράφονται και οι διαφορετικές απόψεις που έχουν διατυπώσει μέλη της 12μελούς επιτροπής.
Τονίζεται ότι το προτεινόμενο ασφαλιστικό οικοδόμημα, το οποίο θα πάρει μορφή με το νομοσχέδιο που θα κατατεθεί εντός του Νοεμβρίου, θα προβλέπει ενιαίους κανόνες για τον υπολογισμό των νέων συντάξεων (που θα οδηγήσουν σε μειώσεις) από το 2016 – μαζί με την ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων.
Στόχος του νέου ασφαλιστικού είναι να περιοριστεί η συνταξιοδοτική δαπάνη μέσω της στενότερης σύνδεσης των παροχών με τις εισφορές που έχουν καταβάλει οι ασφαλισμένοι στη διάρκεια ακόμη και ολόκληρου του εργασιακού βίου.
Με το προωθούμενο μέτρο θα αλλάξει ο τρόπος υπολογισμού της σύνταξης, όπως π.χ. με βάση τον τελευταίο μισθό (Δημόσιο – ΔΕΚΟ) ή την καλύτερη πενταετία ή διετία, καθώς και τα υψηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης του μισθού (ακόμη και πάνω από 70%) που εξακολουθούν να λαμβάνονται υπ’ όψιν για τον χρόνο ασφάλισης έως το 2010.
Ειδικότερα, το πόρισμα με τίτλο «Προς ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για τις συντάξεις» το οποίο θέτει από σήμερα και έως τις αρχές Νοεμβρίου σε διάλογο με τους φορείς και τους δανειστές ο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γ. Κατρούγκαλος, προβλέπει:
– Ένα Ταμείο για όλους (ΙΚΑ) στο οποίο θα ενοποιηθούν διοικητικά όλοι οι φορείς κύριας, επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχών (διοικητική ενοποίηση) μετά την ουσιαστική ενοποίηση του υπάρχοντος καθεστώτος. Δεύτερη (αποκλίνουσα) άποψη που κατατέθηκε προβλέπει τρία Ταμεία (μισθωτών, αυτοαπασχολουμένων και αγροτών) και τη διατήρηση της αυτοτέλειας των επικουρικών με ρήτρα ελεγχόμενου ελλείμματος και μίνιμουμ κρατική χρηματοδότηση.
– Ενιαία ποσοστά εισφορών και βάσης υπολογισμού για την κύρια σύνταξη, την επικουρική και το εφάπαξ, με μόνη διάκριση αυτή σε μισθωτούς και αυτοτελώς απασχολούμενους. Όλες οι εισφορές θα δηλώνονται μέσω του ΙΚΑ με Ανακεφαλαιωτική Περιοδική Δήλωση (ΑΠΔ).
– Αντίστοιχα, ενιαίο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων. Προτείνεται να επεκταθεί και στους παλαιούς ασφαλισμένους που διατηρούν υψηλότερα του 70% (για 35 έτη ασφάλισης) ποσοστά αναπλήρωσης για τον υπολογισμό της σύνταξης έως το 2010 το συγκεκριμένο ποσοστό το οποίο ισχύει για τους νέους (ασφαλισμένους για πρώτη φορά από την 1/1/93). Ο ίδιος τρόπος υπολογισμού θα ισχύσει και για τις επικουρικές (έως 20% ποσοστό αναπλήρωσης).
– Ανακαθορισμό, κατ’ επιταγή των αρχών της συμμετοχικής δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης των γενεών, των συντάξεων των ήδη συνταξιούχων με αναφορά τον παραπάνω ενιαίο τρόπο υπολογισμού της κύριας και επικουρικής σύνταξης για παλαιούς και νέους ασφαλισμένους.
– Νέου τύπου συντάξεις για το μέλλον χωρίς δυνατότητα πρόωρης συνταξιοδότησης, αλλά με δυνατότητα επιλογής του έτους εξόδου, πάνω από ένα καθορισμένο όριο ηλικίας. Θα δημιουργηθούν εικονικοί λογαριασμοί καθορισμένων εισφορών όχι όμως και παροχών-συντάξεων για τους ασφαλισμένους. Ο εργαζόμενος θα συσσωρεύει σε ένα ατομικό λογαριασμό όλες τις εισφορές, οι οποίες τοκίζονται με ένα προσυμφωνημένο επιτόκιο και θα σχηματίζεται το συνταξιοδοτικό κεφάλαιο. Στο τέλος του ενεργού βίου θα λαμβάνει ισόβια σύνταξη που, όμως, θα καθορίζεται με βάση συντελεστή μετατροπής, ο οποίος θα εξαρτάται από το προσδόκιμο ζωής της γενεάς του και το ποσοστό αναπροσαρμογής των συντάξεων. Οι εισφορές θα υπολογίζονται επί του φορολογητέου εισοδήματος και θα εισπράττονται μέσω της εφορίας. Άλλη πρόταση προβλέπει να υπολογίζονται οι εισφορές επί των αποδοχών, ενώ θέμα ετέθη για τον τρόπο συνταξιοδότησης αναπήρων, χήρων και όσων εργάζονται σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.
– Τη χορήγηση εθνικής σύνταξης που θα χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό, θα χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια και θα προστατεύει όσους δεν έχουν συνεχή και πλήρη ασφαλιστικό βίο (άτυπες μορφές εργασίας, διαστήματα ανεργίας) για τη διασφάλιση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης. Το ποσό της θα κλιμακώνεται ανάλογα με το ύψος της αναλογικής σύνταξης και τα μέλη της οικογένειας. Π.χ. Θα μειώνεται προοδευτικά όταν αυξάνει η αναλογική και όταν αυξάνει το ατομικό και οικογενειακό εισόδημα του δικαιούχου. Μέλη της Επιτροπής αντιπρότειναν, ωστόσο, να μην ισχύουν εισοδηματικά κριτήρια για την εθνική σύνταξη, να μην αλλάξει ο αναδιανεμητικός χαρακτήρας της κοινωνικής ασφάλισης και να εφαρμοστεί ταχύτερα ο ν. 3863/10 (βασική συν αναλογική σύνταξη για όλο τον εργασιακό βίο).
– Την επιβολή εισφοράς για την «κάλυψη» των ελλειμμάτων του συστήματος στους υψηλά αμειβόμενους ή ένα τραπεζικό φόρο ή ένα φόρο στις μεγάλες περιουσίες, εκεί που συγκεντρώνεται, παρά την κρίση, πλούτος. Όπως προτείνεται συγκεκριμένα, «πρέπει να δημιουργηθεί ένα αποθεματικό που θα υποστηρίξει το νέο σύστημα κυρίως κατά τη μεταβατική περίοδο, από το 2016 έως το 2050». Το Ταμείο στο οποίο θα «μπαίνουν» τα έσοδα θα τροφοδοτείται επιπλέον από μια πιο «ενεργητική» διαχείριση των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων.
Βασική και αναλογική σύνταξη από 1η Σεπτεμβρίου
Βασική και αναλογική σύνταξη θα λαμβάνουν, ανεξαρτήτως Ταμείου και χρόνου, κατά τον οποίο έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα (είτε μέχρι τις 31/12/2014 είτε μετά την 1/1/2015), όλοι όσοι συνταξιοδοτούνται από την 1η Σεπτεμβρίου. Αυτό προβλέπει νομοτεχνική βελτίωση που κατατέθηκε χθες στο πολυνομοσχέδιο, έτσι ώστε να ισχύσουν απόλυτα ενιαίοι κανόνες για τους νέους συνταξιούχους του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.
Ο συγκεκριμένος τρόπος υπολογισμού στηρίζεται, ωστόσο, στο ν. 3863/10 τον οποίο η κυβέρνηση και η ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης έχουν δηλώσει ότι δεν θα εφαρμόσουν, καθώς θα προχωρήσουν στη συνολική μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού, με βάση το πόρισμα της Επιτροπής Σοφών, από την 1/1/2016.
Το πολυνομοσχέδιο
Στο μεταξύ, σημαντικές ασφαλιστικές διατάξεις περιλαμβάνει το πολυνομοσχέδιο για τα προαπαιτούμενα το οποίο βρίσκεται υπό ψήφιση στη Βουλή.
Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου, από την 1η Σεπτεμβρίου επεκτείνεται η εφαρμογή του ασφαλιστικού νόμου (3865/2010) και στον δημόσιο τομέα, ενώ ξεκινά η εφαρμογή και του νέου τρόπου υπολογισμού της σύνταξης, η οποία θα υπολογίζεται ως άθροισμα της βασικής και της αναλογικής σύνταξης. Το κατώτατο όριο σύνταξης δεν θα ισχύει για όσους έχουν αποχωρήσει ή αποχωρούν από την υπηρεσία τους από την 1η Ιουλίου του 2015 και μετά, και δεν έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους. Από τη ρύθμιση αυτή εξαιρούνται όσοι είχαν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι τις 19 Αυγούστου του 2015, ενώ το κατώτατο όριο που υπήρχε έως αυτήν την ημερομηνία παραμένει αμετάβλητο μέχρι το τέλος του 2021. Όσοι εργαζόμενοι του Δημοσίου συνταξιοδοτούνται με μειωμένη σύνταξη θα υποστούν επιπλέον μείωση 10% έως ότου συμπληρώσουν το προβλεπόμενο όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση. Από τις διατάξεις αυτές εξαιρούνται όσοι έχουν ποσοστό αναπηρίας 67% και λαμβάνουν επίδομα ανικανότητας, όσοι λαμβάνουν σύνταξη ως παθόντες στην υπηρεσία ή κατά μεταβίβαση εξαιτίας θανάτου συζύγου ή γονέα.
Επίσης με το ίδιο πολυνομοσχέδιο:
– Καταργείται η διάταξη περί μείωσης ασφαλιστικών εισφορών ΕΤΑΑ. Σύμφωνα με αυτήν, οι ασφαλισμένοι στον κλάδο κύριας ασφάλισης του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολούμενων (ΕΤΑΑ) -Τομέας Σύνταξης Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΤΣΜΕΔΕ), Τομέας Σύνταξης και Ασφάλισης Υγειονομικών (ΤΣΑΥ), Τομέας Ασφάλισης Νομικών (ΤΑΝ)- που έχουν υπαχθεί στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης ή στο Δημόσιο από 1.1.1993 και εφεξής, και ασφαλίζονται στους ανωτέρω Τομείς ως ελεύθεροι επαγγελματίες, μπορούσαν να επιλέξουν με αίτησή τους την κατάταξή τους σε μία εκ των δύο κατώτερων της υποχρεωτικής ασφαλιστικών κατηγοριών και να παραμείνουν σε αυτήν μέχρι 31.12.2016.
– Τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων δεν θα υποχρεούνται σε αποχώρηση από την υπηρεσία, όπως θα ρυθμιστεί νομοθετικά, πριν από τη συμπλήρωση του 58ου έτους της ηλικίας τους. Τα στελέχη των Σωμάτων Ασφαλείας και του Πυροσβεστικού Σώματος που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από την επομένη της δημοσίευσης του νόμου αυτού και μετά, δικαιούνται σύνταξη, εφόσον έχουν συμπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας τους ή 40 έτη συντάξιμης υπηρεσίας.
– Μετά την 1.09.2015 τα ποσά της Ειδικής Εισφοράς Συνταξιούχων μεταφέρονται στο Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ) και αποτελούν έσοδό του. Μετά την 1.1.2019 τα ποσά της Ειδικής Εισφοράς Συνταξιούχων μεταφέρονται στο Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ) και αποτελούν έσοδό του. Σκοπός του Λογαριασμού είναι η κάλυψη ελλειμμάτων Φορέων και Κλάδων Επικουρικής Σύνταξης, καθώς και του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων (Μ.Τ.Π.Υ.) έως 31.12.2018.
-Καταργείται η διάταξη που προβλέπει πως με απόφαση του υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης έπειτα από αναλογιστική μελέτη, γνώμη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΑΕΕ και γνωμοδότηση του Συμβουλίου Κοινωνικής Ασφάλειας (Σ.Κ.Α.) καθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού της επικουρικής σύνταξης που χορηγεί ο Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Αρτοποιών (Τ.Ε.Α.Α.) του Κλάδου Ελεύθερων Επαγγελματιών του ΟΑΕΕ., καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.
-Καταργείται η διάταξη περί επαναχορήγησης σύνταξης ανασφάλιστων υπερηλίκων. Σύμφωνα με αυτή, από 1.10.2015 η μηνιαία σύνταξη ανασφάλιστων υπερηλίκων του ν. 1296/1982 (σ.σ. αφορά ομογενείς χορηγείται ή επαναχορηγείται σε όσους υπέβαλαν αίτηση από την έναρξη ισχύος του παρόντος, εφόσον συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:
α) Έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους
β) Δεν λαμβάνουν σύνταξη από οποιονδήποτε Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ή το Δημόσιο στην Ελλάδα ή το εξωτερικό μεγαλύτερη από το πλήρες ποσό της συνταξιοδοτικής παροχής, λόγω γήρατος. Εάν λαμβάνουν σύνταξη μικρότερη από το ποσό αυτό, δικαιούνται το ποσό της διαφοράς που προκύπτει μετά την αφαίρεση του ποσού που λαμβάνουν από το ως άνω ποσό. Κατ’ εξαίρεση για το χρονικό διάστημα από 1.10.2015 έως 30.9.2016 δικαιούνται το ποσό της διαφοράς που προκύπτει μετά την αφαίρεση του ποσού που λαμβάνουν από το ποσό των 260 ευρώ.
Φωτογραφίες: Eurokinissi / Αλέξανδρος Ζωντάνος
Διαβάστε επίσης:
