H ηθοποιός Σπεράντζα Βρανά με την πληθωρική παρουσία της στην τέχνη και τον «κοφτερό» δημόσιο λόγο της υπήρξε μία από τις εμβληματικές θεατρίνες της χρυσής εποχής της επιθεώρησης στις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Η Ελπίδα Χωματιανού, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα στις 29 Σεπτεμβρίου 2009.
Γεννήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 1928 στο Μεσολόγγι. Ορφάνεψε από μικρή και σε ηλικία 15 ετών άρχισε τη θεατρική της καριέρα από τους θιάσους των λεγόμενων «μπουλουκιών», όπου εκπαιδεύτηκε σε όλα τα θεατρικά είδη: πρόζα, μουσική, κωμωδία, οπερέτα.
Την πρώτη της επαγγελματική εμφάνιση πραγματοποίησε το 1948 στο θέατρο «Μετροπόλιταν» της Αθήνας στην επιθεώρηση των Αλέκου Σακελλάριου και Χρήστου Γιαννακόπουλου «Άνθρωποι, Άνθρωποι». Τότε πρωτοτραγούδησε το «Τραμ το τελευταίο», τραγούδι που αποτελεί το σήμα κατατεθέν της.
Ο επιθεωρησιακός τύπος της «σέξι μάγκισσας» ήταν το μεγάλο της σουξέ. Με το ανεπανάληπτο μπρίο της ερμήνευσε μερικά από τα πιο γνωστά επιθεωρησιακά τραγούδια («Μάμπο το μπραζιλέρο», «Δώσε», «Η Βαλίτσα»). Συνεργάστηκε με όλα τα μεγάλα ονόματα της εποχής, ενώ υπήρξε και η ίδια θιασάρχις. Το 1985 πήρε τη μεγάλη απόφαση να εγκαταλείψει οριστικά το θεατρικό σανίδι και τη μεγάλη της αγάπη, την επιθεώρηση.
Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίστηκε στην κωμωδία του Νίκου Τσιφόρου «Έλα στο θείο…», παραγωγής «Φίνος Φιλμ», δίπλα στο Νίκο Σταυρίδη. Έπαιξε σε δεκάδες ταινίες, με πιο γνωστή τη συμμετοχή της στη σπονδυλωτή κομεντί του Γιώργου Τζαβέλλα «Κάλπικη Λίρα», όπου υποδυόταν μία γυναίκα ελευθέρων ηθών δίπλα στον «αόμματο» Μίμη Φωτόπουλο. Η τελευταία της εμφάνιση στη μεγάλη οθόνη ήταν 1999, στην κωμωδία «Safe Sex» των Μιχάλη Ρέππα και Θανάση Παπαθανασίου.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 αποκάλυψε το συγγραφικό της ταλέντο, υπογράφοντας το «Τολμώ» (1981), ένα βιβλίο για τα πρώτα χρόνια της ζωής της, με λόγο απλό, αληθινό και χειμαρρώδη. Ακολούθησαν και άλλα βιβλία: «Τα μπουλούκια, το θέατρο και εγώ» (1982), «Τίμιο μπορντέλο» (1983), «Επιθεώρηση καψούρα μου» (1985), «Πώς πάχυνα κάνοντας δίαιτα» (1996), «Ποιος θα μου πει την αλήθεια;» (1997), «Απορίες» (1999), «Ο Οργασμός του Μπράβο» (2001), «Η Γοητεία της πόρνης» (2003), «Τρούμπα» (2003), «Πιπεράτα αυθεντικά», «Έλα καλέ, Τώραααα» (2005) και «Ο επιβήτορας» (2007).
Στην προσωπική της ζωή, είχε παντρευτεί δύο φορές, την πρώτη σε ηλικία 16 ετών έναν Έλληνα ναυτικό από την Αίγυπτο και τη δεύτερη το 1966 τον τραγουδιστή Παύλο Πατάκα, με τον οποίο έζησε μαζί τέσσερις δεκαετίες. Ανάμεσα στους μεγάλους της έρωτες ήταν κι αυτός με τον Κώστα Βουτσά, που κράτησε περισσότερο από πέντε χρόνια.
Η Σπεράντζα Βρανά πέθανε στις 29 Σεπτεμβρίου 2009 από ανακοπή καρδιάς. Από το 2000 αντιμετώπιζε διάφορα προβλήματα υγείας εξαιτίας ενός τροχαίου ατυχήματος.
