Το κινηματογραφικό ταξίδι του 49ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που ξεκίνησε πριν δέκα ημέρες στα πιο συναρπαστικά τοπία της παγκόσμιας κινηματογραφικής δημιουργίας, ολοκληρώθηκε το βράδυ της Κυριακής 23 Νοεμβρίου. Σε μια σινεφίλ τελετή λήξης που παρακολούθησαν εκπρόσωποι της πολιτικής ηγεσίας, του καλλιτεχνικού χώρου και πλήθος κινηματογραφόφιλων, η αυλαία της 49ης διοργάνωσης έπεσε στην κατάμεστη αίθουσα του Ολύμπιον.
Το εναρκτήριο λάκτισμα της τελετής λήξης δόθηκε από τη διευθύντρια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Δέσποινα Μουζάκη. «Ένα ακόμα κινηματογραφικό ταξίδι, το 49ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ολοκληρώνεται απόψε. Δεν πρόκειται όμως για το τέρμα αλλά για ένα σταθμό που είναι το ξεκίνημα μιας ξεχωριστής διαδρομής που οδηγεί στην επόμενη, την 50η επετειακή μας διοργάνωση. Με την υπόσχεση για μία γιορτή διπλή, για ένα φεστιβάλ που θα γιορτάσει μαζί, την τέχνη του κινηματογράφου και τα πενήντα χρόνια σταθερής παρουσίας του θεσμού στην πολιτιστική ζωή της χώρας», είπε η Δέσποινα Μουζάκη και ευχαρίστησε εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου του Φεστιβάλ, τους εργαζομένους και τους εθελοντές που φέτος ήρθαν από όλο τον κόσμο, το Υπουργείο Πολιτισμού, τη Βουλή των Ελλήνων, το Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης, τα Υπουργεία Ανάπτυξης, Εσωτερικών, Οικονομικών και Αθλητισμού, τη ΔΕΘ και την HELEXPO, τους πολιτιστικούς οργανισμούς και φορείς της πόλης, το Δήμο και τη Νομαρχία Θεσσαλονίκης, τους χορηγούς, την ΕΡΤ, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, το κοινό, τους έλληνες και ξένους δημοσιογράφους και φυσικά τα μέλη της κριτικής επιτροπής. Ιδιαίτερη μνεία έκανε η διευθύντρια του Φεστιβάλ στους δημιουργούς, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Ευχαριστούμε που μας εμπιστευτήκατε με τα έργα σας και μας τιμήσατε με την παρουσία σας».
Στη συνέχεια ο παρουσιαστής της βραδιάς Κωνσταντίνος Κοντοβράκης, κάλεσε στη σκηνή τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, Ανδρέα Τύρο, για να απονείμει το πρώτο βραβείο της βραδιάς. Η Π. Ε. Κ. Κ. βράβευσε την ταινία του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου” Τη νύχτα που ο Φερνάντο Πεσσόα συνάντησε τον Κωνσταντίνο Καβάφη” Ο πρόεδρος της Π. Ε. Κ. Κ. χαρακτήρισε ανοδική την πορεία που σημειώνουν τα ελληνικά ντοκιμαντέρ, ενώ αναφερόμενος στην ταινία του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου τόνισε ότι «εκμεταλλεύεται με τον πλέον δημιουργικό τρόπο στοιχεία μυθοπλασίας σε μία ταινία τεκμηρίωσης. Με άλλα λόγια καταφέρνει να αναμείξει την αλήθεια με το ψέμα στην τέχνη του σινεμά».
Το Ειδικό βραβείο τεχνικής αρτιότητας της Ένωσης Τεχνικών Ελληνικού Κινηματογράφου –Τηλεόρασης απένειμε ο εκπρόσωπος της Ε. Τ. Ε. Κ. Τ. Αιμίλιος Μιχαηλίδης, στην ταινία μυθοπλασίας Without του Αλέξανδρου Αβρανά. Παραλαμβάνοντας το βραβείο του ο σκηνοθέτης, ευχαρίστησε την Ένωση Τεχνικών και τόνισε ότι «η εμπιστοσύνη που μου έδειξε η Ε. Τ. Ε. Κ. Τ. μ’ αυτό το βραβείο, μου δίνει κουράγιο να συνεχίσω και τιμά τους τεχνικούς που δούλεψαν σε αυτήν την ταινία».
«Το πιο δύσκολο πράγμα στο Φεστιβάλ είναι να βρεις εισιτήριο για μια ταινία», είπε χαριτολογώντας ο Κωνσταντίνος Κοντοβράκης, ο οποίος δίνοντας το έναυσμα για τα βραβεία Κοινού FISCHER, υπογράμμισε ότι η φετινή διοργάνωση έσπασε το φράγμα των 160 χιλιάδων θεατών.
Η Μάρθα Κοντοβράκη, υπεύθυνη επικοινωνίας και δημοσίων σχέσεων της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας απένειμε αμέσως μετά, το βραβείο κοινού FISCHER του τμήματος Ματιές στα Βαλκάνια (που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 2.000 ευρώ) στην ταινία The tour του Goran Markovic. Το βραβείο Κοινού FISCHER για το ελληνικό πρόγραμμα (συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ) δόθηκε στην ταινία” Μακρόνησος” του Ηλία Γιαννακάκη και της Εύης Καραμπάτσου. Το βραβείο Κοινού FISCHER για ταινία του διεθνούς διαγωνιστικού τμήματος (που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ) κέρδισε η ταινία από τη Γαλλία “Ο θόρυβος των άλλων γύρω μας” του Diasteme.
Αμέσως μετά απονεμήθηκε το βραβείο ΝΟΚΙΑ για το καλύτερο σχέδιο ταινίας στο 4ο Φόρουμ Συμπαραγωγών Crossroads. Το βραβείο απένειμε ο Γενικός Διευθυντής της ΝΟΚΙΑ Ιωάννης Τσαγκαδάς σε δύο πρότζεκτ : Στα Πλατεία Αμερικής του Γιάννη Σακαρίδη και False witness της Iglika Triffonova. Το βραβείο που συνοδεύεται από το ποσό των 10.000 ευρώ, ειδικά για φέτος, εξαιτίας της διπλής βράβευσης, αυξάνεται στις 16.000 ευρώ. «Ελπίζω να έρθουμε σύντομα με την ταινία μας ολοκληρωμένη στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης» δήλωσε ο Γιάννης Σακαρίδης, παραλαμβάνοντας το βραβείο του.
Το νέο βραβείο «Το Σινεμά και η Πόλη» που θέσπισε ο Δήμος Θεσσαλονίκης και δίνεται για πρώτη φορά φέτος, απένειμε ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, στην ταινία” Για το χρόνο και την πόλη” του Terence Davies.
Το βραβείο «Γυναίκα και Ισότητα Ευκαιριών» της Γενικής Γραμματείας Ισότητας του Υπουργείου Εσωτερικών (που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 5.500 ευρώ) απένειμε η διευθύντρια της Γενικής Γραμματείας Ισότητας του Υπουργείου Εσωτερικών, Ιφιγένεια Κατσαρίδου στην ταινία “Χιόνι” της Aida Begic. «Μέσα από αυτήν την ταινία αναδεικνύεται ο ρόλος και η δύναμη των γυναικών τόσο σε περίοδο συγκρούσεων όσο και στην καθημερινή ζωή» επεσήμανε η κ. Κατσαρίδου.
Το βραβείο του Υπουργείου Μακεδονίας – Θράκης «Καθημερινότητα: Υπέρβαση ή Συμφιλίωση» συνοδεύομενο από το ποσό των 15.000 ευρώ απονεμήθηκε από τον Υπουργό Μακεδονίας Θράκης, Μαργαρίτη Τζίμα στην ταινία “Αποχωρισμός” της Ναντίτας Ντας. «Φέτος το Υπουργείο επιχορήγησε τέσσερις ταινίες, στις οποίες υπήρχαν πλάνα από την Μακεδονία και την Θράκη με το ποσό των 140.000 ευρώ. Το πρόγραμμα αυτό θα συνεχιστεί και το 2009, παρακαλούμε τους νέους σκηνοθέτες που θέλουν να προβάλλουν τις πολιτιστικές και φυσικές ομορφιές της περιοχής, να καταθέσουν τα σενάριά τους στο Υπουργείο μας», τόνισε ο κ. Τζίμας.
Τελευταίο από τα θεσμικά βραβεία παρουσιάστηκε το βραβείο «Ανθρώπινες αξίες» της Βουλής των Ελλήνων που συνοδεύεται από το χρηματικό έπαθλο των 15.000 ευρώ. Το βραβείο απονεμήθηκε από τον Νίκο Στεφάνου, γενικό γραμματέα της Βουλής των Ελλήνων και τον Δημήτρη Παπαγιάννη, ειδικό γραμματέα της Βουλής των Ελλήνων, στην ταινία “Teza” του Haile Gerima. «Είναι μία ταινία που με πραότητα, ανθρωπισμό, αλλά και πολύ παραστατικά, αναδεικνύει μεγάλα κοινωνικά ζητήματα που συνδέονται με την απολυταρχία της εξουσίας, την προπαγάνδα, την άγνοια, το ρατσισμό που δυστυχώς υπάρχουν ακόμα σε πολλά σημεία του πλανήτη μας», τόνισε ο κ. Στεφάνου.
Αμέσως μετά η Διεθνής Ομοσπονδία των Κριτικών Κινηματογράφου FIPRESCI απένειμε το βραβείο για το Επίσημο Διαγωνιστικό Τμήμα στην ταινία” Θα εκραγώ” του Gerardo Naranjo και για τον Ελληνικό Κινηματογράφο στην ταινία “Καλά κρυμμένα μυστικά: Αθανασία” του Πάνου Καρκανεβάτου.
Ακολούθησε η προβολή του making of της 49ης διοργάνωσης, δίνοντας μια γεύση από τις πιο δυνατές στιγμές του φετινού Φεστιβάλ. Πλάνα από τις ημέρες της προετοιμασίας, μέχρι και τη βραδιά λήξης, έδεσαν σε ένα καμβά γρήγορης εναλλαγής εικόνων, γεγονότων, στιγμιοτύπων.
Η τελετή λήξης συνεχίστηκε με την απονομή των 7 επισήμων βραβείων της κριτικής επιτροπής που αφορά στις 14 ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος. Η κριτική επιτροπή, με πρόεδρο τον Μάικλ Οντάντζε και μέλη, τους Ντέιβιντ Ρόμπινσον, Ντιάμπλο Κόντι, Λίτα Στάντιτς, Γεσίμ Ουστάογλου, Έμιλι Ντεκέν και Διονύση Σαββόπουλο, αποφάσισε φέτος να απονείμει, εκτός από τα 7 βραβεία και μία ειδική μνεία. Ο Ντέιβιντ Ρόμπινσον και η Εμιλί Ντεκέν απένειμαν την ειδική μνεία στην ταινία “Ο θόρυβος των άλλων γύρω μας”, του Ντιαστέμ, «για το ταξίδι που πρόσφερε στην καρδιά της Αβινιόν, αλλά και στην καρδιά των ανθρωπίνων σχέσεων».
Το βραβείο καλλιτεχνικού επιτεύγματος απονεμήθηκε από το βραβευμένο με Όσκαρ διευθυντή φωτογραφίας Γκιγιέρμο Ναβάρο στον Σάμπολτς Τολνάι για την ταινία του Κλεψύδρα. Το βραβείο ανακοίνωσε ο Διονύσης Σαββόπουλος, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η ζωή, μου έμαθε ότι όταν σου δίνουν ένα βραβείο καλύτερα να το παίρνεις, γιατί αν το αρνηθείς δημιουργείται θόρυβος πολύ μεγαλύτερος. Ωστόσο κανένα βραβείο δεν μπορεί να καθησυχάσει την αγωνία του δημιουργού για το αν αξίζει η δουλειά του και πόσο. Κανένα βραβείο δε θα σας το πει ποτέ».
Το βραβείο σεναρίου απένειμε ο δημοφιλής αμερικανός ηθοποιός Γουίλεμ Νταφόε και ανακοίνωσε η σεναριογράφος και μέλος της κριτικής επιτροπής Ντιάμπλο Κόντι. Το κέρδισε ο Μάθιου Νιούτον για την ταινία “Τρία τυφλά ποντίκια”.
Το βραβείο καλύτερης ηθοποιού απένειμε η παραγωγός από την Αργεντινή Λίτα Στάντιντς, εξ’ ημισείας στις ηθοποιούς Ιοάνα Φλόρα και Μαρία Ντινουλέσκου για τις ερμηνείες τους στην ταινία Κυριακάτικο ψάρεμα του Αντριάν Σιτάρου.
Το βραβείο καλύτερης ανδρικής ερμηνείας απένειμε η μικρή πρωταγωνίστρια της ταινίας Stella, Leora Barbara που ξεχώρισε για την ερμηνεία της στο τελευταίο Φεστιβάλ Κανών, στους Σιντ Λουτσέρο και Εμίλιο Γκαρσία για την ερμηνεία τους στην ταινία “Ο τρόφιμος”.
Το επόμενο βραβείο, το βραβείο Σκηνοθεσίας απένειμε ο διεθνώς αναγνωρισμένος διευθυντής φωτογραφίας, Γιώργος Αρβανίτης, στη Σελίνα Μούργκα για την ταινία της “Μια εβδομάδα μόνοι”‘.
Τον Αργυρό Αλέξανδρο που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 22.000 ευρώ απένειμε ο διάσημος – τιμημένος με δύο Όσκαρ- συνθέτης, Γκουστάβο Σανταολάγια στην ταινία Κυριακάτικο ψάρεμα του Αντριάν Σιτάρου.
Το μεγάλο βραβείο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, τον Χρυσό Αλέξανδρο που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 37.000 ευρώ απένειμε ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος στον Ιρανό σκηνοθέτη Αμπντολρεζά Καχανί για την ταινία του “Εκεί πέρα”. Το βραβείο ανακοίνωσε ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής Μάικλ Οντάντζε. «Αφιερώνω το βραβείο στο λαό της Ελλάδας και του Ιράν» δήλωσε συγκινημένος ο βραβευμένος Ιρανός σκηνοθέτης.
Μετά την καθιερωμένη αναμνηστική φωτογραφία των βραβευμένων δημιουργών, της κριτικής επιτροπής, των επισήμων προσκεκλημένων και των συντελεστών του Φεστιβάλ, στην οθόνη του Ολύμπιον σχηματίστηκε ο αριθμός 50. «Η αποψινή λήξη σηματοδοτεί μία αντίστροφη μέτρηση που ξεκινά από τώρα. Μετράμε 365 μέρες για την πεντηκοστή διοργάνωση του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης», επεσήμανε ο Κωνσταντίνος Κοντοβράκης, ανανεώνοντας το ραντεβού όλων για την επόμενη χρονιά.
