Θα ηχήσουν και πάλι οι καμπάνες της επιβλητικής Παναγιάς Σουμελά στην Τραπεζούντα.
Τι σημαίνει αυτό για τον ελληνισμό και την ορθοδοξία; Πως και γιατί οι Τούρκοι άναψαν το πράσινο φως για να λειτουργήσει το ορόσημο του Ποντιακού ελληνισμού.
Του Λευτέρη Χ. Θεοδωρακόπουλου
Το υπουργείο Εσωτερικών της Τουρκίας έδωσε στις 24.07 προφορική έγκριση στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, προκειμένου ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος να τελέσει κανονικά τη Θεία Λειτουργία στην μονή της Παναγίας Σουμελά και λίγα 24ωρα πριν τον Δεκαπενταύγουστο δόθηκε και η γραπτή έγκριση.
Υπενθυμίζεται ότι είχε προηγηθεί απόφαση στις 20 Ιουλίου, από τις τουρκικές αρχές οι οποίες είχαν ενημερώσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο ότι είχε απορριφθεί το σχετικό αίτημα. Τι άλλαξε όμως;
Στη «Ζούγκλα» μιλούν επιφανείς Έλληνες Πόντιοι για την σημαντικότητα της λειτουργίας της Παναγιάς Σουμελά, ο ηθοποιός Παύλος Κοντογιαννίδης μιλά για τη ιερότητα του συμβούλου, ο ιστορικός δρ. Θεοφάνης Μαλκίδης για τα θαύματα της Σουμελά στους αιώνες.
Από την πλευρά του ο Πτέραρχος ε.α Ιωάννης Αναστασάκης φωτίζει το παρασκήνιο και δίνει εξηγήσεις για τα γεγονότα που φαίνονται απλά… όμως δεν είναι.
Ο επίτιμος πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων Στέφανος Τανιμανίδης μιλάει για την σημαντικότητα της λειτουργίας της Παναγιάς Σουμελά ανήμερα του δεκαπενταύγουστου.
Στέφανος Τανιμανίδης, πρόεδρος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ποντιακού Πολιτισμού: Σημαντική εξέλιξη η τέλεση λειτουργίας στη Μονή της Παναγιάς Σουμελά
Ο Στέφανος Τανιμανίδης, επίτιμος πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων στα τέλη της δεκαετίας του 90 στάθηκε στο Μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, στην Τραπεζούντα κάτω από τα επιφυλακτικά βλέμματα της τουρκικής αστυνομίας και του στρατού στο μνημείο-σύμβολο του ποντιακού Ελληνισμού. Ήταν μέλος στην πρώτη αποστολή πιστών που έφθαναν στην Μαύρη Θάλασσα για να προσκυνήσουν την Παναγία των προγόνων τους. Από τότε έχει βάλει σκοπό της ζωής του να ακούγονται τα σήμαντρα της μονής κάθε δεκαπενταύγουστο.
Μάλιστα πριν την παρέμβαση του Ερντογάν (όπου είχε απαγορευτεί η λειτουργία) είχε στείλει επιστολή στον ίδιο τον πρόεδρο της Τουρκίας ζητώντας του να ανοίξει η μονή για τους πιστούς χριστιανούς τον δεκαπενταύγουστο.
Ο κ. Στέφανος Τανιμανίδης μιλώντας στη «Ζούγκλα» τόνισε πως επρόκειτο για μια πολύ θετική εξέλιξη η τέλεση της Πατριαρχικής Θείας Λειτουργίας, ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου, χοροστατούντος του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου. Σήμερα που όλα εκτυλίχθηκαν θετικά , λέει στο zougla.gr, «Είμαι πολύ ευτυχής που ανήμερα του δεκαπενταύγουστου θα γίνει η λειτουργία στην Μονή της Παναγιάς Σουμελά. Στα πάτρια εδάφη μας, εκεί όπου οι πρόγονοι μας έπεσαν θύματα της γενοκτονίας που υπέστησαν και εγκατέλειψαν την ιστορική τους πατρίδα τον Πόντο, όπου έζησαν αρμονικά και δημιουργικά για χιλιάδες χρόνια, αδέλφια, συγχωριανούς και φίλους. Με θλίβει το γεγονός πως δεν θα μεταδοθεί η λειτουργία, καθώς η ΕΡΤ δήλωσε πως δεν μπορεί να την καλύψει», λέει χαρακτηριστικά και επισημαίνει, ένα κομμάτι της επιστολής αναφερόταν προσωπικά στον Ερντογάν κι έγραφε σε αυτό, «Κορυφαίο εθνικο-θρησκευτικό μνημείο για δεκαέξι αιώνες και μέχρι σήμερα για τους όπου γης Έλληνες ποντιακής καταγωγής αποτελεί και η ιστορική Μονή της «ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΟΥΜΕΛΑ» στην περιοχή Ματσούκας της Τραπεζούντας. Την Μονή, που μέσα στους αιώνες οι Σουλτάνοι, στους οποίους τόσο συχνά αναφέρεστε (σ.σ γράφει απευθυνόμενος στον Ερντογάν) , σεβάστηκαν την προσφορά της και με φιρμάνια και χρυσόβουλα τη απάλλαξαν από τους φόρους, της παραχώρησαν πολλά προνόμια και ουσιαστικά την κατέστησαν Κράτος εν Κράτει. Μετά την εγκατάλειψή της το 1922, την καταστροφή και τις λεηλασίες που υπέστη, εκτός από του εκατοντάδες πιστούς ποντιόφωνους Μουσουλμάνους Τούρκους πολίτες, που σύμφωνα και με το ιερό βιβλίο σας το Κοράνι (Σούρα Αλ. Ιμράν-42) έτρεφαν σεβασμό στο πρόσωπό της Maria manna Panagiaς, προσέτρεχαν κάθε χρόνο στη χάρη της, παρά τις όποιες απαγορεύσεις, μετά την δεκαετία του 1960 άρχισαν να επισκέπτονται μεμονωμένα, και αθεράπευτοι νοσταλγοί του Πόντου, από την Ελλάδα».
Ιωάννης Αναστασάκης Αντιπτέραρχος (ε.α) & στρατιωτικός αναλυτής: Ο Ερντογάν δείχνει την ισχύ του
O Ιωάννης Αναστασάκης είναι Αντιπτέραρχος (ε.α) και στρατιωτικός αναλυτής ο ίδιος μιλώντας στη «Ζούγκλα» επισημαίνει πως η προσέλευση των Ελλήνων στην Τραπεζούντα τις
προηγούμενες χρονιές θορύβησε τους Τούρκους οι οποίοι εφέτος με πολύ μεγάλη δυσκολία έδωσαν το πράσινο φως να λειτουργήσει ο πατριάρχης Βαρθολομαίος στο μοναστήρι της Παναγίας τη Σουμελά ανήμερα τον δεκαπενταύγουστο. Ο κ. Αναστασάκης υπογραμμίζει μεταξύ άλλων πως ο θρησκευτικός τουρισμός είναι κομμάτι της πολυδιάστατής εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας, ενώ παράλληλα τονίζει πως ο Ερντογάν με την άδεια του έδειξε σε συμμάχους και εχθρούς το…ευρωπαϊκό του κοστούμι, ότι δηλαδή αφενός υποστηρίζει τα θρησκευτικά δικαιώματα αλλά και αφετέρου επιβάλλεται στους Τούρκους υπηκόους του.
Πτέραρχε γιατί αρχικά είχε απαγορευτεί η λειτουργία στην Παναγιά τη Σουμελά και στην συνέχεια άρθηκε η απαγόρευση;
«Αρχικά να σημειώσουμε ότι φέτος και μετά την φαινομενική έως σήμερα προσέγγιση Ελλάδας και Τουρκίας κατά τη σύσκεψη του ΝΑΤΟ στη Βιλνιούς στις αρχές Ιουλίου, αλλά και με την λεγόμενη διπλωματία των σεισμών το προηγούμενο διάστημα, οι τουρκικές Αρχές, χωρίς καμία αξιοπρεπή δικαιολογία, ειδοποίησαν τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίο να ενημερώσει το ποίμνιο ότι δεν θα πραγματοποιηθεί η εορταστική Θεία Ακολουθία στο Μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά στις 15 Αυγούστου. Για την άρση της απαγόρευσης και την πραγματοποίηση της εορταστικής Θείας λειτουργίας απαιτήθηκε η παρέμβαση του Προέδρου της Τουρκίας και μάλιστα η γραπτή διαβεβαίωση δόθηκε μόλις πριν από λίγα 24ωρα».
Πώς το ερμηνεύετε εσείς το γεγονός αυτό, ότι πρώτα το τουρκικό κράτος είχε αρνηθεί την λειτουργία και μετά δόθηκε η άδεια από τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν;
«Η πρώτη πιθανή ερμηνεία είναι να οργανώθηκαν βάσει προμελετημένου σχεδίου, ώστε να δοθεί στη συνέχεια η ευκαιρία στον Τούρκο Πρόεδρο να επέμβει αλλάζοντας την αρχική Απόφαση, επιδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό ισχύ, πυγμή, επιβολή και ικανότητα διαχείρισης της κοινής γνώμης της Τουρκίας. Η επίδειξη των ικανοτήτων αυτών εκτιμάτε ότι υποστηρίζει το διεθνές ηγετικό προφίλ του Προέδρου Ερντογάν ως ηγέτη διεθνούς εμβέλειας και κύρους, αλλά ταυτόχρονα κερδίζει στη σύγκριση με κάθε πολιτικό του αντίπαλο εν όψη των επικείμενων δημοτικών εκλογών με εστίαση στις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας. Η δεύτερη ερμηνεία, που ισχύει και ενέχει τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών στο μέλλον στις Ελληνο-Τουρκικές σχέσεις, είναι οι αρμόδιοι Φορείς να έπραξαν αυτοβούλως και στις δύο περιπτώσεις, χωρίς να είχε προηγηθεί συνεννόηση με το περιβάλλον του Τούρκου Προέδρου. Αυτό είναι δυνατόν να συνέβη διότι μετά το επικαλούμενο πραξικόπημα του 2016 το προσωπικό των Δημόσιων Φορέων στην Τουρκία έχει αντικατασταθεί από ισλαμιστές και εθνικιστές, οι οποίοι δρουν παρορμητικά και ανεξέλεγκτα ειδικά σε θέματα θρησκευτικού περιεχομένου. Στην περίπτωση αυτή οι ενέργειές τους δημιουργούν πονοκέφαλο στον Τούρκο Πρόεδρο που είναι υποχρεωμένος να λάβει μέτρα χειραγώγησής τους για να προλάβει μελλοντικές τους πράξεις που θα τορπιλίζουν κάθε προσπάθεια διατήρησης κλίματος νηνεμίας και εξεύρεσης κοινά αποδεκτών λύσεων στις Ελληνο-Τουρκικές σχέσεις».
Τι σηματοδοτεί η λειτουργία στην Τραπεζούντα, στην Παναγιά των Ποντίων;
«Η παρουσία του ελληνορθόδοξου Χριστιανικού ελληνικού στοιχείου στην Τραπεζούντα κατά τις εορταστικές εκδηλώσεις που προηγήθηκαν προηγούμενα έτη, είναι ιδιαιτέρως σημαντική. Οι Τούρκοι τα προηγούμενα χρόνια δεν περίμεναν τόσο έντονη παρουσία της ορθοδοξίας σε μια γη που τους ανήκει 100 χρόνια και το μοναστήρι ήταν κλειστό για 88 χρόνια. Εκτιμούσαν ότι μπορούν να εκμεταλλευτούν κειμήλια και θρησκευτικά μνημεία στα πλαίσια του θρησκευτικού τουρισμού, μόνο ως πηγή εσόδων χωρίς να έχουν εκτιμήσει στη σωστή της διάσταση την θρησκευτική πίστη των συμμετεχόντων Σας υπενθυμίζω το δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας Milliyet το Φθινόπωρο του 2019 το οποίο αναφέρονταν σε οδηγία του Προέδρου της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν προς τους υπουργούς Πολιτισμού και Τουρισμού, σχετικά με το ότι η Τουρκία πρέπει να διεκδικήσει θρησκευτικά κειμήλια που κατά την άποψή του θεωρούνται «τουρκική ιδιοκτησία». Αυτά υποτίθεται ότι κατά την άποψή του αφαιρέθηκαν παράνομα και βρίσκονται σήμερα σε χώρες του εξωτερικού. Μεταξύ των κειμηλίων αυτών περιλαμβάνεται και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Σουμελά, εκτιμώντας την ως ιδιοκτησία και όχι ως θρησκευτικό σύμβολο».
Παύλος Κοντογιαννίδης ο Ποντιεύς: Παγκόσμιο σύμβολο η Παναγιά Σουμελά
Ο γνωστός και αγαπητός ηθοποιός Παύλος Κοντογιαννίδης είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητος για τα θέματα που αφορούν τον Πόντο και την ιστορία του. Δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η άποψη του από το αφιέρωμα στο zougla.gr. Το μήνυμα που στέλνει είναι να μη χειραγωγούνται σύμβολα διεθνής εμβέλειας και σημασίας. Ειδικότερα λέει,
«Όλα τα θρησκευτικά σύμβολα ανήκουν σε όλο το σύμπαν έτσι και η Παναγία Σουμελά ανήκει σε όλους ως πιστεύουν σε αυτήν και αποτελεί σημείο αναφοράς κάθε 15 Αυγούστου το να λειτουργήσει. Επιβάλλεται και επιβάλλεται ηθικές και θρησκευτικές αξίες όλου του κόσμου που θέλει να την επισκεφτεί. Είναι ένα ιερό σύμβολο, μία αναφορά δεν αποτελεί προπαγάνδα της συγκεκριμένης θρησκείας αλλά είναι ένα παγκόσμιο σύμβολο πίστης αφοσίωσης και αγάπης αυτό πρέπει να είναι ελεύθερη να λειτουργεί τουλάχιστον κάθε Δεκαπενταύγουστο. Να μπορούν οι πιστοί να προσέρχονται από όλο τον κόσμο. Όσοι πάλι ασκούν εξουσία και περνάει από το χέρι τους να χειραγωγήσουν αυτά τα διεθνή σύμβολα το επιεικέστερο για αυτούς θα ήταν ότι είναι μικρόψυχοι ελαφρόμυαλοι και κομπλεξικοί. Καλό Δεκαπενταύγουστο και η αγάπη να εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο. Χρόνια πολλά ειδικά και στους ανθρώπους όπου στο χώρο τους δημιουργήθηκε αυτός ο άγιος τόπος του Πόντου. Υγεία και ευλογία σε όλο τον κόσμο».
Θεοφάνης Μαλκίδης, Ιστορικός, Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου: Τα θαύματα της Παναγίας Σουμελά
Ο Δρ. Θεοφάνης Μαλκίδης είναι ένας επιστήμονας που έχει μελετήσει πολύ την γενοκτονία αλλά και την ιστορία των Ελλήνων του Πόντου. Ο ίδιος μιλάει στο zougla.gr για την σημασία
της λειτουργίας στη μονή της Παναγίας Σουμελά, ενώ ταυτόχρονα κάνει λόγο για τα θαύματα της…
Ειδικότερα λέει, «Στη Παναγία Σουμελά το θαύμα λειτουργεί ακόμη Παραφράζοντας τη φράση του Σεφέρη για την Κύπρο όπου «το θαύμα λειτουργεί ακόμη», το ίδιο πρέπει να παραδεχθούμε ότι ισχύει και για τον Πόντο…. Η Μονή της Παναγίας Σουμελά στον Πόντο είναι η πεμπτουσία του θαύματος. Από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα το υπερφυσικό, το μεταφυσικό, το ανεξήγητο, το ανερμήνευτο, η Ορθοδοξία και η Ελληνικότητα συμπυκνώνεται στη Μονή που δικαίως είναι η κορωνίδα της ιστορίας του Ποντιακού Ελληνισμού: από πως είχε μεταφερθεί θαυματουργικά η εικόνα στο όρος Μελά από την Παναγία την Αθηνιώτισσα (Παρθενώνας), μέχρι το πως λύθηκε το σοβαρό πρόβλημα της ύδρευσης του μοναστηριού. Από τα θαύματα της Παναγίας για η διάσωση της μονής από τους επιδρομείς , τη σωτηρία των αυτοκρατόρων του Πόντου σε μάχες και ναυάγια, αλλά και τη θεραπεία από ασθένειες και δοκιμασίες ακόμη και Σουλτάνων…Από το πως διασώθηκαν μετά τη Γενοκτονία τα ιερά και όσια της Μονής, η εικόνα της Μεγαλόχαρης, ο σταυρός του αυτοκράτορα Μανουήλ Γ΄ του Κομνηνού και το χειρόγραφο Ευαγγέλιο του Οσίου Χριστοφόρου, μέχρι το πως ήρθαν στην Ελλάδα και σήμερα κοσμούν τη συνέχεια της Μονής στο όρος Βέρμιο στην Ημαθία.Το θαύμα όμως λειτουργεί ακόμη: η Γενοκτονία, η Καταστροφή, η λεηλασία, η φωτιά, για να σβηστούν τα ίχνη των εγκλημάτων, δεν εξαφάνισαν τη Μονή, την οποία την επισκέπτονται εκατοντάδες χιλιάδες μουσουλμάνοι του Πόντου, οι οποίοι αναζητούν θεραπεία, απαντήσεις και τη απάντηση της Παναγίας στα ερωτήματά τους… Παρόλη την αμηχανία του τουρκικού καθεστώτος, η Μονή, η Παναγία, αποδεικνύει στον Πόντο ότι το θαύμα λειτουργεί . Η συνέχεια θα είναι πολύ ενδιαφέρουσα και αποκαλυπτική!».
