*Η φωτογραφία του άρθρου είναι από τον πίνακα «Σταύρωση» του Σαλβαδόρ Νταλί
Γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης, αυτός ο Λέσβιος από την Κρήτη, αποσβολωμένος από τον θρήνο των γυναικών, όλων των γυναικών, όλων των μητέρων που μοιρολογούν ανήμπορες μπροστά στην τελεσίδικη απόφαση του Χάροντα.
Μ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
ΣΑΝ ΝΑ ΜΟΝΟΛΟΓΩ, σωπαίνω.
Ίσως και να ’μαι σε κατάσταση βοτάνου ακόμη
φαρμακευτικού ή φιδιού μιας κρύας Παρασκευής
Ή μπορεί και ζώου από κείνα τα ιερά
με τ’ αυτί το μεγάλο γεμάτο ήχους βαρείς
και θόρυβο μεταλλικό από θυμιατήρια.
Μ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, β
Αντίς για Όνειρο
ΠΕΝΘΙΜΟΣ ΠΡΑΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ μες στο λιβάνι
αναθρώσκουν παλαιές Μητέρες ορθές σαν κηροπήγια
τυφεκιοφόροι νεοσύλλεκτοι σε ανάπαυση
μικρά σκάμματα ορθογώνια, ραντιστήρια, νάρκισσοι.
Σαν να ’μαι, λέει, ο θάνατος ο ίδιος αλλ’
ακόμη νέος αγένειος που μόλις ξεκινά
κι ακούει πρώτη φορά μέσα στο θάμβος των κεριών
το «δεύτε λάβετε τελευταίον ασπασμόν».
(Από την ποιητική συλλογή «Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου»
«Αι Γενεαί Πάσαι» είναι ένα μοιρολόι. Το κατανυκτικό κείμενο του ύμνου αποδίδει τον πόνο της Παναγίας για τον επίγειο θάνατο του μονάκριβου Yιού της. Πρόκειται για έναν ψαλμό που ακούγεται αιώνες τώρα κατά την Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου και κατά την Ακολουθία του Επιταφίου. Εξιστορεί τη σταύρωση του Ιησού και εκφράζει τον πόνο της Αγίας του Μητέρας.
Είναι η πιο βαθιά ανθρώπινη στιγμή του Θείου Δράματος. Είναι η μέρα των μεγάλων συμβολισμών της Χριστιανοσύνης. Της μεγάλης προσμονής. Της μεγάλης ελπίδας.
Οι καμπάνες ηχούν πένθιμα. Η μάνα θρηνεί εκείνο που κάθε μάνα απεύχεται να της συμβεί. Ο Θεάνθρωπος, είναι ο γιος. Η μάνα κλαίει. «Ω γλυκύ μου έαρ, γλυκύτατόν μου Τέκνον, πού έδυ σου το κάλλος;». Κάθε μάνα θα το έλεγε αυτό…
Επιλέξαμε πέντε εκδοχές με πέντε διαφορετικές γυναίκες, οι οποίες, η καθεμία με τον δικό της μοναδικό τρόπο και ηχόχρωμα, αποδίδουν τον διαχρονικό αυτόν ψαλμό.
Η ερμηνεία της Γλυκερίας, η απόδοση της Μαρίας Φαραντούρη, η μοναδική a cappella εκδοχή της Φλέρυ Νταντωνάκη, η εντυπωσιακή απόδοση της Ειρήνης Παππά με μουσική επένδυση του Βαγγέλη Παπαθανασίου και η αισθαντική ερμηνεία της Δήμητρας Γαλάνη. Πέντε διαφορετικές προσεγγίσεις αλλά ένας κοινός στόχος. Η βαθιά θλίψη που απαιτεί να αποδοθεί ο αρχέγονος σεβασμός στον πόνο ψυχής που μόνον γυναίκες νιώθουν ώστε να τον αποτυπώσουν.
Οι στίχοι είναι διαχρονικοί και πάντα συγκινούν και συγκλονίζουν τις ανθρώπινες ψυχές. Άλλωστε, ο πόνος και ο θάνατος συντροφεύουν τη μοίρα του ανθρώπου περνώντας τους αιώνες αδιάλειπτα.
Αι Γενεαί Πάσαι (ω γλυκύ μου έαρ)
«Αι γενεαί πάσαι, ύμνον τη Ταφή Σου, προσφέρουσι Χριστέ μου.
Καθελών του ξύλου, ο Αριμαθείας, εν τάφω Σε κηδεύει.
Μυροφόροι ήλθον, μύρα σοι, Χριστέ μου, κομίζουσαι προφρόνως.
Δεύρο πάσα κτίσις, ύμνους εξοδίους, προσοίωμεν τω Κτίστη.
Ούς έθρεψε το μάννα, εκίνησαν την πτέρναν, κατά του ευεργέτου.
Ιωσήφ κηδεύει, συν τω Νικοδήμω, νεκροπρεπώς τον Κτίστην.
Ω γλυκύ μου έαρ, γλυκύτατόν μου Τέκνον, πού έδυ σου το κάλλος;
Υιέ Θεού παντάναξ, Θεέ μου πλαστουργέ μου, πώς πάθος κατεδέξω;
Έρραναν τον τάφον αι Μυροφόροι μύρα, λίαν πρωί ελθούσαι.
Ω Τριάς Θεέ μου, Πατήρ Υιός και Πνεύμα, ελέησον τον κόσμον.
Ιδείν την του Υιού σου, Ανάστασιν, Παρθένε, αξίωσον τους δούλους σου»
Δείτε το βίντεο:
Δείτε το βίντεο:
Δείτε το βίντεο:
Δείτε το βίντεο:
Δείτε το βίντεο:
