Στον απόηχο του αιφνίδιου και γεμάτου ερωτηματικά θανάτου του πολιτικού κρατούμενου Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος διώχθηκε επανειλημμένα από το καθεστώς του Βλαντιμίρ Πούτιν πριν αφήσει την τελευταία του πνοή σε φυλακή υψίστης ασφαλείας στην Αρκτική, το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης προβάλλει την Παρασκευή 8 Μαρτίου, στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης, το ντοκιμαντέρ «Ναβάλνι» του Καναδού δημιουργού Ντάνιελ Ρόερ.
Το ντοκιμαντέρ, το οποίο απέσπασε πέρυσι το Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ, μοιάζει να προοικονομεί με τον πιο σκληρό τρόπο τη μοίρα του Ρώσου ακτιβιστή και ταυτόχρονα αποτελεί μία παρακαταθήκη της πολιτικής του κληρονομιάς.
Το «Ναβάλνι» είναι μία οικουμενική αλληγορία για τη μάχη του ανθρώπου απέναντι στην εξουσία, στον αυταρχισμό και στη λογοκρισία, που ξετυλίγει το κουβάρι μιας σκοτεινής συνωμοσίας όπου η πραγματικότητα ξεπερνά ακόμη και την πιο ζωηρή φαντασία.
Η ταινία αναφέρεται σε μία παλαιότερη απόπειρα δολοφονίας και αναπλάθει τα δραματικά γεγονότα του Αυγούστου 2020, όταν ο Ναβάλνι έπεσε σε κώμα και μεταφέρθηκε εσπευσμένα από τη Σιβηρία στη Γερμανία. Οι αιματολογικές εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκε ο Ναβάλνι, σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της γερμανικής κυβέρνησης, κατέδειξαν πως είχε δηλητηριαστεί με τον νευροτοξικό παράγοντα νόβιτσοκ, μέθοδο που έχει χρησιμοποιηθεί συστηματικά σε σκιώδη περιστατικά με θύματα πολιτικούς αντιφρονούντες στη Ρωσία.
To Ναβάλνι, μια συμπαραγωγή των HBO MAX και CNN Films, παρακολουθεί από απόσταση αναπνοής τον Αλεξέι Ναβάλνι, καθώς ερευνά με γενναιότητα την απόπειρα δολοφονίας εναντίον του, με την πολύτιμη υποστήριξη της δημοσιογραφικής ερευνητικής ομάδας Bellingcat, σε μια αγωνιώδη προσπάθεια να συλλέξει αποδείξεις για τους φυσικούς και ηθικούς αυτουργούς της επίθεσης.
Ο Ναβάλνι επέστρεψε από τη Γερμανία στη Ρωσία το 2021, παρότι είχε πλήρη επίγνωση πως η ζωή του διέτρεχε άμεσο κίνδυνο, με μόνη επιθυμία να συνεχίσει τον αγώνα του ενάντια στον ολοκληρωτισμό του Πούτιν.
Το ντοκιμαντέρ πραγματοποίησε την πρεμιέρα του τον Ιανουάριο του 2022 στο Φεστιβάλ του Σάντανς, γνωρίζοντας την αποθέωση από κοινό και κριτικούς, ενώ η βράβευσή του στην 95η τελετή απονομής των Όσκαρ, τον Μάρτιο του 2023, αποτέλεσε μία από τις πιο συγκινητικές στιγμές στην ιστορία του θεσμού, καθώς η σύζυγος του Ναβάλνι, Γιούλια Ναβάλναγια, αφιέρωσε το βραβείο σε όλους τους πολιτικούς κρατούμενους του κόσμου, που αγωνίζονται για τη δημοκρατία και την ελευθερία.
