Τα ποσοστά μόλυνσης από τον ιό του AIDS, τον HIV, αυξάνονται, ιδιαίτερα στον πληθυσμό των ομοφυλόφιλων ανδρών. Θα μπορούσε ένας νέος τύπος θεραπείας να χορηγηθεί στα άτομα που έχουν μη ασφαλή σεξουαλική δραστηριότητα, με σκοπό την αποφυγή της προσβολής από τον ιό;
Για πολλές δεκαετίες οι εργαζόμενοι στον τομέα της σεξουαλικής υγείας έχουν επικεντρωθεί στο μήνυμα της χρήσης προφυλακτικού σε κάθε σεξουαλική επαφή και τη θεωρούν τη βασική τακτική αντιμετώπισης της εξάπλωσης του HIV και των άλλων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ).
Ταυτόχρονα, όμως, παρατηρείται και η αύξηση άλλων επικινδύνων συμπεριφορών που συχνά συνδυάζονται με τη σεξουαλική πράξη, όπως είναι η χρήση παράνομων ουσιών. Η σεξουαλική δραστηριότητα υπό την επήρεια χημικών ουσιών, το λεγόμενο «chemsex», συνιστά πρόβλημα με αυξανόμενες διαστάσεις. Πολύ συχνά, μάλιστα, οργανώνονται πάρτι σε σπίτια με σκοπό τη λήψη παράνομων ουσιών και το ομαδικό σεξ.
Η μεφεντρόνη, η κρυσταλλική μεθαδόνη και το GHB/GBL( ή «G» χάριν συντομίας) έχουν την ιδιότητα να αυξάνουν τη libido και να μειώνουν δραματικά τις αναστολές και την ανάγκη για ύπνο.
Δεν είναι δυνατόν να γνωρίζει κάποιος πόσοι άνδρες έχουν προσβληθεί από τον ιό του AIDS ενώ είναι υπό την επήρεια ουσιών, αλλά φαίνεται ότι η σεξουαλική πράξη χωρίς προφυλακτικό είναι αρκετά συχνή στις περιπτώσεις αυτές. Μια πρόσφατη μελέτη, μάλιστα, βρήκε ότι το 1/3 των ανδρών που ρωτήθηκαν περιέγραψε περιστατικά μη ηθελημένου σεξ χωρίς προφύλαξη ενώ ήταν υπό την επήρεια παράνομων ουσιών. Την ίδια στιγμή ένας στους οκτώ ομοφυλόφιλους άνδρες στο Λονδίνο είναι οροθετικός.
Ο Kiran, ένας ομοφυλόφιλος άνδρας που έκανε χρήση τέτοιων ουσιών και διαγνώστηκε τελικά με HIV, αναφέρει ότι όταν συσχετίσει κάποιος το σεξ με τη δοκιμή μιας τόσο δυνατής ουσίας, τότε η σεξουαλική πράξη γίνεται ιδανική και δεν μπορεί να συγκριθεί με το συμβατικό σεξ χωρίς τη χρήση ουσιών. Μετά τη διάγνωση του με HIV ένιωσε ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος για αναστολές και προφυλάξεις, και ξεκίνησε την ενδοφλέβια χρήση μεθαδόνης χωρίς όρια. Υπό την επήρειά της θα δοκίμαζε, όπως λέει ο ίδιος, τα πάντα.
Ένας νέος τύπος θεραπείας, λοιπόν, με σκοπό την προφύλαξη πριν από την έκθεση θα μπορούσε να προστατέψει τα άτομα αυτά από τον HIV. Αυτήν τη στιγμή η θεραπεία αυτή που είναι γνωστή ως PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis) έχει το εμπορικό όνομα Truvada και είναι ένας συνδυασμός των αντιρετροϊκών ουσιών τενοφοβίρης και εμτρισιταβίνης. Λαμβάνεται ένα δισκίο εφάπαξ και λειτουργεί αναστέλλοντας την αντιγραφή του ιού, με αποτέλεσμα να σταματά τη λοίμωξη. Το φάρμακο αυτό έχει αποδειχτεί αποτελεσματικό σε κλινικές δόκιμες στις οποίες συμμετείχαν άτομα με υψηλό κίνδυνο να προσβληθούν από τον HIV.
Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου έβαλαν ως κριτήριο για τη συμμετοχή τους στη μελέτη, οι ομοφυλόφιλοι άνδρες να δηλώσουν ότι είχαν πρωκτική σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό μέσα στους τρεις μήνες πριν από την έναρξη της μελέτης και να παραδεχτούν ότι κάτι τέτοιο είναι πολύ πιθανό να συμβεί και στο προσεχές μέλλον.
Μόλις πάνω από το 40% των ανδρών της μελέτης είχε χρησιμοποιήσει παράνομες ουσίες μέσα στους τρεις τελευταίους μήνες. Στους συμμετέχοντες που έλαβαν Truvada κατά την υπό εξέταση περίοδο κανείς δεν βρέθηκε να είναι οροθετικός. Είναι, όπως φαίνεται, ένα πολύ αποτελεσματικό φάρμακο όταν λαμβάνεται σωστά.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναγνωρίζει ότι η PrEP θα μπορούσε να μειώσει δραματικά τα ποσοστά λοιμώξεων από HIV, αλλά υπάρχουν αρκετοί πολέμιοί της που υποστηρίζουν ότι θα μπορούσε να ενθαρρύνει το μη ασφαλές σεξ την ίδια στιγμή που δεν μπορεί να προσφέρει προστασία για άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως είναι η γονόρροια, η σύφιλη ή η ηπατίτιδα. Θα μπορούσαν, λοιπόν, τα ποσοστά των λοιμώξεων αυτών να αυξηθούν μετά την ευρεία διάθεση του φαρμάκου.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι η λήψη της PrEP πρέπει να συνδυάζεται με τη χρήση του προφυλακτικού. Αν και στη μελέτη τους βρήκαν μια μικρή μείωση στη χρήση προφυλακτικού, δεν παρατηρήθηκε καμία αύξηση σε άλλα ΣΜΝ, όπως είναι η σύφιλη, η γονόρροια και η ηπατίτιδα.
Παράλληλα, το κόστος της θεραπείας είναι λογικό κι εκτιμάται στις 4.300 λίρες τον χρόνο για κάθε άτομο. Βέβαια, σε αυτό το σημείο τίθεται το ερώτημα εάν θα πρέπει να ξοδεύονται τέτοια ποσά για άτομα που οικιοθελώς εκτίθενται σε κίνδυνο. Ταυτόχρονα, το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Αγγλίας βρίσκεται υπό μεγάλη πίεση αναφορικά με τον προϋπολογισμό του τη στιγμή που παίρνει διαρκώς δύσκολες αποφάσεις σχετικά με φάρμακα που σώζουν ζωές, με αποτέλεσμα να μην είναι εύκολο να δικαιολογήσει τη δαπάνη εκατομμυρίων για την PrEP, την ίδια στιγμή που υπάρχει η πολύ φθηνότερη εναλλακτική του προφυλακτικού.
Η λοίμωξη από HIV σήμερα δεν είναι ισοδύναμο της θανατική ποινής, όπως άλλοτε. Οι εξελίξεις στην αντιρετροϊκή αγωγή καθώς και τα δυνητικά οφέλη της PrEP μπορεί να παίξουν σημαντικό ρόλο στον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού, δεν κάνουν όμως τίποτα για την αντιμετώπιση του προβλήματος της χρήσης ουσιών.
Οι ομοφυλόφιλοι άνδρες είναι πολύ συχνά ιδιαίτερα ευάλωτοι στη χρήση ουσιών, διότι συχνά μεγαλώνουν κρατώντας μυστικό τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό. Όταν λοιπόν φτάνουν στην ηλικία που επιθυμούν και μπορούν να εκφραστούν σεξουαλικά, στην προσπάθειά τους να βρουν σεξουαλικούς συντρόφους συχνά υιοθετούν επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως είναι η χρήση ουσιών και το μη ασφαλές σεξ. Προσπαθούν να βιώσουν την οικειότητα, αλλά δεν έχουν όριο, ούτε σημείο αναφοράς. Πολλοί από τους άνδρες που ζητούν βοήθεια για τη χρήση ουσιών σε εξειδικευμένες κλινικές ομολογούν ότι δεν καταλαβαίνουν τι ακριβώς κάνουν και γιατί το κάνουν.
Αυτό, λοιπόν, που αρχικά φαίνεται σαν ένα πρόβλημα που οφείλεται στην επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά, είναι στη βάση του ένα πρόβλημα που σχετίζεται με τη χρήση ουσιών, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν αντιμετωπίζεται μόνο με τη χορήγηση προφυλακτικής θεραπείας.
Πηγή: bbc
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ. Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
