Τρέμετε την πρόσληψη βάρους, την κακή διάθεση ή την περίπτωση αποτυχίας; Ξανασκεφτείτε το. Γνωρίζετε πως πρέπει να κόψετε το κάπνισμα για χάρη της υγείας σας. Επομένως τι σας εμποδίζει; Ίσως φοβάστε την αύξηση βάρους, που μπορεί να σας χαλάσει τη διάθεση, ή ότι μπορεί να μη τα καταφέρετε. Όμως, αν δε γίνουν τα πράγματα απαραιτήτως έτσι;
Είναι η στιγμή να παραμερίσετε για πάντα τους φόβους διακοπής του καπνίσματος. Οι ειδικοί σάς αποκαλύπτουν γιατί κάποιοι απ’ αυτούς τους φόβους δεν ισχύουν και γιατί κανένας απ’ αυτούς δεν θα ‘πρεπε να σας αποτρέψει από το να διακόψετε.
Φόβος: Θα πάρω πολύ βάρος
Πολλοί άνθρωποι ανησυχούν πως θα πάρουν βάρος, όταν διακόψουν το κάπνισμα. Ωστόσο, δεν παίρνουν βάρος όλοι όσοι διακόπτουν το κάπνισμα.
«Υπάρχουν κάποιες επιπτώσεις στο σώμα που προκαλούν στους ανθρώπους την υπερεπιθυμία για υδρογονάνθρακες, όταν διακόπτουν το κάπνισμα» λέει ο Michael Steinberg, MD, MPH, διευθυντής του Πανεπιστημίου Ιατρικής κι Οδοντιατρικής του Προγράμματος εξάρτησης από τον καπνό του Νιου Τζέρσεϊ. «Η νικοτίνη είναι καταπιεστής της όρεξης, οπότε, όταν οι άνθρωποι σταματούν το κάπνισμα, τείνουν να έχουν αυξημένη όρεξη».
Όμως, αν πάρετε βάρος, η μέση αύξηση είναι μεταξύ 3-5 κιλών όχι 25 ή 50, που φοβούνται οι άνθρωποι.
Επιπλέον, θα έπρεπε να πάρετε πάνω από 50 κιλά μετά τη διακοπή πριν καν απορρίψετε τα οφέλη που παρέχει στην υγεία σας η διακοπή του καπνίσματος.
Η πρόσληψη βάρους γενικά συμβαίνει στην αρχή, στις μέρες και εβδομάδες που κόβετε τη νικοτίνη.
Αν χρησιμοποιείτε θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης, όπως έμπλαστρο ή τσίχλα, συνήθως δεν παρατηρείτε αρκετά την αύξηση βάρους κατά τη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων, υπογραμμίζει ο Steinberg. Κι όταν πια σταματήσετε το φάρμακο, μπορείτε καλύτερα να ελέγξετε το βάρος λίγο πιο προσεκτικά.
Αν εξακολουθείτε να ανησυχείτε, πάρτε μέτρα, για να εμποδίσετε την προσθήκη βάρους, όπως να αυξήσετε το πρόγραμμα άσκησής σας ή να ξεκινήσετε ένα πρόγραμμα βαδίσματος. Αποθηκεύστε στα ντουλάπια σας μόνο υγιεινά σνακ κι αντικαταστήστε τους κενούς από θερμίδες υδατάνθρακες με πιο υγιεινά φαγητά, όπως το φυστικοβούτυρο ή ένα μήλο ή λίγο τυρί με κράκερς.
Φόβος: Η κοινωνική μου ζωή θα «βουλιάξει»
Αν ρίξετε μια ματιά σε προσωπικές αγγελίες ή σε προφίλ σε υπηρεσίες ή γνωριμιών στο Διαδίκτυο, οι άνθρωποι σχεδόν αποκλειστικά προτιμούν τους μη καπνιστές. Σπάνια θα εντοπίσετε «Ψάχνω για καπνιστή» στις καταχωρήσεις. Αντιθέτως, η διακοπή μπορεί να βοηθήσει την κοινωνική σας ζωή, επειδή τα μαλλιά, το δέρμα, τα ρούχα και το αυτοκίνητο θα μυρίζουν καλύτερα.
Όταν πηγαίνετε σε ένα εστιατόριο, σε ένα πάρτι ή κοινωνική εκδήλωση, όπου το κάπνισμα δεν επιτρέπεται, μπορεί να καταλήξετε να είστε έξω σαν παρείσακτος. «Η συντριπτική πλειονότητα των χωρών έχει νόμους που περιορίζουν τη δημόσια έκθεση στον καπνό των τσιγάρων, επειδή γνωρίζουμε τι πρόβλημα υγείας είναι η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα» λέει ο Steinberg.
Ωστόσο, υπάρχει ένα στοιχείο ένωσης των καπνιστών μεταξύ τους, που καθιστά έναν κοινό δεσμό για το κάπνισμα.
«Όταν κάποιος διακόπτει, η ενότητα της ομάδας βρίσκεται σε κίνδυνο, όμως αυτό είναι ένα μικρό κομμάτι της γενικότερης κοινωνικής συναναστροφής που έχουν οι άνθρωποι», όπως αναφέρει ο Michael Eriksen ScD, διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Georgia.
Μπορεί να βοηθήσει το να αποφύγετε να κάνετε παρέα για μερικές εβδομάδες με καπνιστές, μέχρι να είστε σε θέση να ελέγξετε τον εαυτό σας τουλάχιστον.
Εν κατακλείδι: Είναι πιο δύσκολο να βρείτε μέρη να καπνίσετε κατά τη διάρκεια κοινωνικών δραστηριοτήτων και γίνεται ολοένα και δυσκολότερο να βρείτε άλλους ανθρώπους που καπνίζουν, επομένως η διακοπή μπορεί να είναι και πλεονέκτημα για την κοινωνική σας ζωή μακροπρόθεσμα.
Φόβος: Η δημιουργικότητά μου θα έχει κατακόρυφη πτώση
Αν εργάζεστε σε δημιουργικό τομέα ή απολαμβάνετε ένα καλλιτεχνικό χόμπι, μπορεί να φοβάστε πως η διακοπή θα περιορίσει τη δημιουργικότητά σας. Όμως, δεν υπάρχει έρευνα που να αναφέρει πως το κάπνισμα επηρεάζει τη δημιουργικότητα.
«Ένα από τα συμπτώματα στέρησης της νικοτίνης είναι η δυσκολία συγκέντρωσης, επομένως, αν είστε καπνιστής και προσπαθείτε να διακόψετε, μπορεί να παρατηρήσετε τις πρώτες εβδομάδες πως έχετε μεγαλύτερη δυσκολία συγκέντρωσης. Κι ασφαλώς η συγκέντρωση είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό για να είναι κανείς δημιουργικός και να φέρει μια δουλειά εις πέρας» λέει ο Steinberg.
Η απώλεια συγκέντρωσης είναι βραχυχρόνιο σύμπτωμα και συχνά περνά απαρατήρητο. Οι δημιουργικοί τύποι έχουν μια συνήθεια, όταν δουλεύουν πάνω σε κάτι, να ανάβουν τσιγάρο. Συνδέουν το τσιγάρο με τη δημιουργική διαδικασία. Στην πραγματικότητα, θα τα καταφέρουν εξίσου καλά, όταν διακόψουν το κάπνισμα, να δημιουργούν αριστουργήματα, όπως αναφέρει ο Steinberg.
Φόβος: Θα είμαι σε μια μόνιμα κακή διάθεση
«Η νικοτίνη είναι ασφαλώς ένα πανίσχυρο ναρκωτικό που εισχωρεί γρήγορα στον εγκέφαλο και καταλήγει να απελευθερώνει ντοπαμίνη» επισημαίνει ο Eriksen.
Μ’ άλλα λόγια, το κάπνισμα σας κάνει να αισθάνεστε ήρεμοι κι ευχαριστημένοι, εφόσον έχετε εθιστεί.
Ένα από τα γνωστά συμπτώματα στέρησης νικοτίνης είναι η καταθλιπτική διάθεση. Είναι σωματική αντίδραση, όταν αποβάλλει κανείς τον καπνό και τη νικοτίνη από το σύστημα και τον εγκέφαλό του.
Τα καλά νέα είναι πως, για όσους υποφέρουν από μελαγχολική διάθεση ως αποτέλεσμα της διακοπής, η χρήση εγκεκριμένων θεραπειών υποκατάστασης νικοτίνης για την αντιμετώπιση του συνδρόμου στέρησης βελτιώνει τη διάθεση.
«Καθώς η καταθλιπτική διάθεση είναι σύμπτωμα στέρησης, τονίζουμε ότι οι άνθρωποι πρέπει να ζητούν κάποιου είδους θεραπεία, είτε στον γιατρό τους, είτε σε πρόγραμμα θεραπείας καπνού, είτε σε μια γραμμή βοηθείας» λέει ο Steinberg. Έτσι, αν πάθετε κατάθλιψη, όταν διακόψετε, μπορείτε να το συζητήσετε με έναν ειδικό.
Όταν πλέον έχετε σταματήσει από έξι εβδομάδες έως 2 μήνες, τα περισσότερα σωματικά συμπτώματα, όπως η καταθλιπτική διάθεση, είναι παρελθόν.
Φόβος: Η ζημιά έχει γίνει ήδη
Δεν είναι ποτέ πολύ αργά για να σταματήσετε το κάπνισμα. Τα οφέλη αρχίζουν μόλις μέσα σε λίγες ώρες από το τελευταίο σας τσιγάρο και συνεχίζουν για πολλά χρόνια.
Για παράδειγμα, ο Steinberg λέει πως η διακοπή καπνίσματος σήμερα μειώνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής από αύριο- και μέχρι τον πρώτο χρόνο ο κίνδυνος μειώνεται στο ήμισυ, ενώ ο Eriksen συμπληρώνει πως είναι φτηνή δικαιολογία να πει κανείς πως έχει καπνίσει πολύ καιρό, πως η ζημιά έχει ήδη γίνει ή πως από κάτι πρέπει να πεθάνει κανείς.
Αν συνεχίζετε να καπνίζετε, σύμφωνα με τους ειδικούς, το ποσοστό να πεθάνετε από καρκίνο του πνεύμονα κάποια στιγμή στη ζωή σας είναι περίπου 17%. Κάποιος που διακόπτει στα 50 του κι έχει καπνίσει 30-35 χρόνια, μειώνει το ποσοστό καρκίνου του πνεύμονα κατά 5%. Αν διακόψει νωρίτερα, στα 30, το ποσοστό να πεθάνει από καρκίνο του πνεύμονα είναι σχεδόν παρόμοιο με αυτό κάποιου που δεν έχει καπνίσει ποτέ. Τα αποτελέσματα είναι παρόμοια και για άλλες ασθένειες.
Επιπλέον, οι άνθρωποι που διακόπτουν έχουν λιγότερες επιπλοκές στα ιατρικά τους προβλήματα, έχουν λιγότερα επιπλέον ιατρικά προβλήματα και η ανταπόκρισή τους στη θεραπεία των ιατρικών προβλημάτων βελτιώνεται, αν δεν καπνίζουν.
Όσο νωρίτερα διακόψει κανείς, τόσο καλύτερο. Όμως, ποτέ δεν είναι αργά, ακόμα κι αν καπνίζετε για 30 χρόνια. Περισσότεροι άνθρωποι έχουν διακόψει, αντί να έχουν συνεχίσει το κάπνισμα.
Φόβος: Θα αποτύχω
Σε κανέναν δεν αρέσει η αποτυχία. Η διακοπή του καπνίσματος είναι ένα από τα δυσκολότερα πράγματα που μπορεί να κάνει κανείς. «Βλέπουμε ανθρώπους που έρχονται στο πρόγραμμά μας που έχουν παύσει τον εθισμό τους με την ηρωίνη, την κοκαΐνη κι έρχονται και λένε “έχω σταματήσει όλα αυτά, αλλά δεν μπορώ ν’ απαλλαγώ από τα τσιγάρα μου”» λέει ο Steinberg.
Κι αυτό γιατί η νικοτίνη είναι από τις πιο εξαρτησιογόνες ουσίες που υπάρχουν. Αν έχετε προσπαθήσει να διακόψετε αρκετές φορές στο παρελθόν, αναζητήστε διαφορετική μέθοδο. Αν το κόψατε «μαχαίρι», αναζητήστε θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης.
Αν παλαιότερα το δοκιμάσατε μόνοι σας, μπείτε σε μια ομάδα υποστήριξης ή καλέστε σε γραμμή υποστήριξης αυτή τη φορά. Οι άνθρωποι που διακόπτουν μόνοι τους έχουν λιγότερο από 5% ποσοστό επιτυχίας. Κι όμως, οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν όλες τις διαθέσιμες σ’ αυτούς πηγές βοήθειας, διακόπτουν επιτυχώς με την πρώτη προσπάθεια, υποστηρίζει ο Steinberg.
Δεν υπάρχει μαγικός αριθμός, δηλαδή η δεύτερη, τέταρτη, έκτη προσπάθεια θα είναι επιτυχής.
Ο Eriksen τονίζει πως δύο πράγματα μπορούν τελικά να εξασφαλίσουν μια επιτυχημένη προσπάθεια διακοπής: το ένα είναι η επιθυμία να διακόψετε για εσάς τους ίδιους- όχι για τον/τη σύζυγό σας, το αφεντικό ή οποιονδήποτε άλλο, το δεύτερο είναι η εμπιστοσύνη στην ικανότητα να επιτύχετε. Αν συνδυάσετε αυτά τα δύο, πολλαπλασιάζετε τις πιθανότητες για επιτυχία.
Στοιχεία δείχνουν πως το 70% των καπνιστών θα ήθελε να διακόψει κι εύχεται να μην είχε αρχίσει ποτέ. Όταν είστε έτοιμοι κι έχετε την επιθυμία και την αυτοπεποίθηση, θα επιτύχετε.
Πηγή: webmd
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Π. Δρέττας, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Δ/ντής του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών,
www.andrologia.gr
