Η δραματική αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας, φαινόμενο των τελευταίων δεκαετιών, μπορεί να έχει και άλλη επίδραση, πέρα από τα προβλήματα υγείας και τις ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις. Μια πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι η παχυσαρκία μπορεί να διαταράξει τον χρόνο έναρξης της ήβης, καθώς και να μειώσει την αναπαραγωγική ικανότητα, ιδιαίτερα στα κορίτσια.
Το ανθρώπινο σώμα αγωνίζεται να προσαρμοστεί σε ένα πρόβλημα πολύ νέο, αν μιλήσουμε με τους όρους της ανθρώπινης εξέλιξης. Για χιλιάδες χρόνια, ο άνθρωπος ήταν αντιμέτωπος με την περιορισμένη σίτιση και την ασιτία, όχι με την υπερβολική κατανάλωση φαγητού. Από τη στιγμή, λοιπόν, που το διατροφικό καθεστώς είναι σημαντικό για την αναπαραγωγή, τα μεταβολικά σύνδρομα που προκύπτουν από την παχυσαρκία μπορεί να επηρεάσουν την αναπαραγωγική ικανότητα. Οι επιστήμονες, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι τόσο η ανορεξία όσο και η παχυσαρκία μπορεί να σχετίζονται με αναπαραγωγικά προβλήματα.
Οι ερευνητές ισχυρίζονται πως έχουν ακόμα πολλά να μάθουν αναφορικά με την επίδραση της παχυσαρκίας στην εξέλιξη της ήβης. Η εξελικτική διαδικασία της ήβης εμφανίζει φυσιολογικές αποκλίσεις στους ανθρώπους και οι μηχανισμοί που τη ρυθμίζουν δεν είναι ακόμα ξεκάθαροι. Αυτό που γνωρίζουν σε γενικές γραμμές είναι ότι η ήβη ξεκινά νωρίτερα στα κορίτσια.
Παράλληλα, έχουν καταλήξει σε πιθανούς μηχανισμούς που εξηγούν την επίδραση της παχυσαρκίας στην έναρξη της ήβης και την αναπαραγωγική ικανότητα. Μια πιθανή εξήγηση δίνεται από τη θεωρία της kisspeptin, μιας νευροορμόνης απαραίτητης για την αναπαραγωγή. Η φυσιολογική έκκριση της εν λόγω νευροορμόνης μπορεί να διαταραχτεί από ενδοκρινικά μηνύματα που προέρχονται από το λίπος και φθάνουν στον εγκέφαλο.
Ένας άλλος μηχανισμός που μπορεί να εξηγήσει την επίδραση της παχυσαρκίας στην ηβική ανάπτυξη και την αναπαραγωγή είναι η διαταραχή των κιρκάδιων ρυθμών που αντανακλούν τον φυσικό ρυθμό εναλλαγής της ημέρας με τη νύχτα. Οι ερευνητές βρήκαν πως η διαταραχή του ωραρίου του ύπνου μπορεί να επηρεάσει την έκκριση ορμονών, όπως είναι η κορτιζόνη, η τεστοστερόνη και η ινσουλίνη.
Κάθε διαταραχή αυτών των ρυθμών μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στον οργανισμό και οι μεγάλες αλλαγές στη διατροφή και τον μεταβολισμό μπορούν να επηρεάσουν τα βιολογικά αυτά ρολόγια και να δημιουργήσουν προβλήματα στον ύπνο και την αναπαραγωγή.
Οι ενδοκυττάριοι μηχανισμοί έχουν μόλις αρχίζει να αποκαλύπτονται και οι ρυθμιστές της ηβικής ανάπτυξης είναι υπό εξέταση. Για εκατομμύρια χρόνια, πολλά θηλαστικά προσαρμόζονται, ώστε η γονιμότητά τους να περιορίζεται σε περιόδους πείνας. Φαίνεται όμως ότι και το παραπάνω λίπος σχετίζεται με την αύξηση της υπογονιμότητας και των αναπαραγωγικών νοσημάτων.
Κάποιες μελέτες σε ανθρώπους έχουν αποκαλύψει συσχετίσεις ανάμεσα στην πρώιμη έναρξη της ήβης και την εμφάνιση καρκίνου στα αναπαραγωγικά όργανα, διαβήτη και μεταβολικού συνδρόμου. Παράλληλα, η πρώιμη έναρξη της ήβης έχει σχετιστεί με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης άγχους και κατάθλιψης στα κορίτσια, καθώς και αυξημένη προβατική συμπεριφορά, κάπνισμα και πρώιμη έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας και στα δύο φύλα.
Άλλες μελέτες υποστηρίζουν πως τα προβλήματα αυτά επιμένουν μετά την ενηλικίωση και συνοδεύονται από χαμηλή ποιότητα ζωής, υψηλότερα ποσοστά διατροφικών διαταραχών, περιορισμένα ακαδημαϊκά επιτεύγματα και υψηλότερα ποσοστά κατάχρησης ουσιών.
Οι επιστήμονες τονίζουν πως χρειάζεται περαιτέρω έρευνα, ώστε να διαφωτιστούν οι μηχανισμοί που θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα τις παραπάνω διαδικασίες.
Πηγή medicalnewstoday
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Θ. Παλλαντζάς,
Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος,
συνεργάτης του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών,
www.andrologia.gr
