Χιροσίμα, η ανθρωπότητα θυμάται

Το ταξίδι από το Τόκυο προς τη μαρτυρική πόλη της Χιροσίμα κρατάει τρεις ώρες, αν διαλέξεις να ταξιδέψεις με το τρένο – σφαίρα, το γνωστό στους ντόπιους ως Shinkansen. Αφού χρυσοπληρώσεις το εισιτήριο και επιβιβαστείς στο πιο γρήγορο τρένο του κόσμου, μόλις αυτό ξεκινήσει, νομίζεις ότι απογειώνεσαι.

Ελάχιστοι Γιαπωνέζοι μιλούν Αγγλικά, όμως, μόλις φτάσεις στο σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης και κατευθυνθείς στο κιόσκι των πληροφοριών, σου δίνουν ένα λεπτομερή χάρτη, που εξηγεί πώς να φτάσεις στο Peace Memorial Museum.

Πρόκειται για το μουσείο, το οποίο κατασκευάστηκε για να φιλοξενήσει το οπτικοακουστικό υλικό, που καταγράφει με λεπτομέρεια τις συνέπειες από την έκρηξη της αμερικανικής ατομικής βόμβας, στις 08:15, το πρωί της Δευτέρας, στις 6 Αυγούστου 1945.

Η ατομική βόμβα ήταν προγραμματισμένη να εκραγεί πάνω από την πόλη. Οι Αμερικανοί είχαν βάλει ως στόχο τη γέφυρα σε σχήμα Τ, που ενώνει τους ποταμούς Honkawa και Motoyasu. Οι πρώτες φωτογραφίες τραβήχτηκαν 20 λεπτά μετά την έκρηξη.

Οι κάτοικοι, όσοι δεν σκοτώθηκαν ακαριαία, περιφέρονταν ανάμεσα στα συντρίμμια, ενώ οι σάρκες από το σώμα τους κρέμονταν. Το ωστικό κύμα και οι υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύχθηκαν, έκαναν τη Χιροσίμα μια επίγεια κόλαση και τους κατοίκους της ζωντανούς – νεκρούς.

Αρκετοί από αυτούς, ψάχνοντας έναν τρόπο να ανακουφίσουν τα τραύματά τους, μέσα στην απόγνωση και την άγνοια, έπεφταν στα ποτάμια.

Όμως, η θερμοκρασία του νερού, που είχε βράσει, τους οδηγούσε κατευθείαν στο θάνατο. Οι μακέτες που φιλοξενούνται στο μουσείο δείχνουν πώς ήταν η πόλη πριν την έκρηξη και πώς εξαϋλώθηκε αμέσως μετά.

Η κόκκινη μπάλα υποδεικνύει το σημείο που έγινε η έκρηξη.

Οι άνθρωποι πέθαιναν και τα αντικείμενα έλιωναν.

Κάποια από αυτά έχουν τοποθετηθεί στις προθήκες του μουσείου, ώστε να υπάρχει εικόνα για τις θερμοκρασίες που αναπτύχθηκαν, εξαιτίας της έκρηξης.

Τα μπουκάλια και τα ποτήρια έγιναν με μιας μια άμορφη μάζα. Τα σιδερένια παιχνίδια έλιωσαν.

Ένας κάτοικος που καθόταν έξω από το κατάστημα μιας τράπεζας εξαϋλώθηκε!

Το μόνο που απέμεινε, είναι το αποτύπωμα της «σκιάς» του πάνω στο πέτρινο σκαλοπάτι.

Τίποτε άλλο δεν υποδεικνύει ότι εκεί κάποτε κάηκε ζωντανός ένας άντρας, χωρίς να μείνουν ίχνη. Ούτε ένα μόριο της σάρκας του.

Ένα από τα πιο αποκρουστικά εκθέματα, είναι εκείνο που δείχνει τα νύχια ενός εκ των κατοίκων.

Η ακτινοβολία που δέχτηκε το σώμα του, έκανε τα νύχια του να μεγαλώσουν κατά δέκα εκατοστά μέσα σε λίγες μέρες.

Η περιήγηση στο μουσείο κρατάει ώρες. Θέλεις να τα δεις όλα. Η φιλοσοφία, βάσει της οποίας στήθηκε το μουσείο, σε προκαλεί να αντέξεις και να ακούσεις κάθε περιγραφή, κάθε μαρτυρία εκείνων, που υπέφεραν σε όλη τους τη ζωή. Οι περισσότεροι πέθαναν, υποφέροντας από καρκίνο κάθε μορφής. Οι γυναίκες γέννησαν – όσες τα κατάφεραν – παιδιά τέρατα.

Το μουσείο υπάρχει, ώστε να αποφευχθεί η κυριαρχία της λήθης. Δεν πρόκειται για μια απλή επίσκεψη ή μια ικανοποίηση της ανθρώπινης περιέργειας σε έναν εκθεσιακό χώρο. Πρόκειται για προσκύνημα, μακριά από κάθε θρησκευτικό συναίσθημα.

Η ψυχή σου αδυνατεί να χωρέσει το δράμα αυτών των ανθρώπων, τις μακάβριες εικόνες, τον αβάσταχτο πόνο, τα ουρλιαχτά εκείνων που αργοπέθαιναν για ολόκληρα μερόνυχτα αβοήθητοι, ανήμποροι.

Πάνω απ’ όλα, η ψυχή δεν μπορεί να αντέξει στην ιδέα ότι αυτή η φρίκη είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης ενέργειας.

Μία απόφαση που ελήφθη με απόλυτη ψυχραιμία, μετά από υπολογισμούς και λεπτομερείς σχεδιασμούς.

Βγαίνοντας, βλέπεις τους χάρτινους πολύχρωμους γερανούς, που κατασκευάζουν οι μαθητές των σχολείων, με τη μέθοδο του origami, της χαρτοδιπλωτικής.

Τα εναποθέτουν έτσι, σαν πολύχρωμα ματσάκια, στο μνημείο γύρω από το μουσείο, γιατί συμβολίζουν την ελπίδα. Όπως και οι φτερωτοί γερανοί.

Η πόλη έχει ανοικοδομηθεί στο σύνολό της.

Το μόνο που θυμίζει και στον πλέον άσχετο τι συνέβη εκεί πριν από 65 χρόνια, είναι το κτίριο του επαρχείου, που αφέθηκε έτσι, λαβωμένο, για να δείχνει σε όλους τα σημάδια του μαρτυρίου, που «γονάτισε» την Ιαπωνία και ξεφτίλισε την ανθρωπότητα.

Φωτογραφίες: Ελένη Ηλιοπούλου