Τα βλαστοκύτταρα ετοιμάζονται να ρίξουν τώρα στη μάχη κατά της ανδρικής υπογονιμότητας οι ειδικοί επιστήμονες μετά τα επιτυχή πειράματα, που άρχισαν στις αρχές της δεκαετίας και συνεχίζονται σε διάφορα εργαστήρια ανά τον κόσμο, με στόχο να υπάρξει δυνατότητα ανάπτυξης κυττάρων της σπερματικής σειράς και τελικά σπερματοζωαρίων από βλαστικά κύτταρα.
Από τα δύο είδη βλαστικών κυττάρων, τα εμβρυικά (Embryonic Stem Cells – ESC) και τα σωματικά ή ενηλίκων (Adult Stem Cells – ASC), που χρησιμοποιούνται στα πειράματα, επιτεύχθηκε για πρώτη φορά το 2003 διαφοροποίηση των εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων (ESC) σε άρρενα γεννητικά κύτταρα in vitro.
Το 2006 σπερματοζωάρια από εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα (ESC) πέτυχαν μικρογονιμοποίηση και τελική ανάπτυξη εμβρύου σε ποντίκια.
Την ίδια χρονιά για πρώτη φορά αποδεικνύεται σε ποντικούς, η διαφοροποίηση βλαστικών κυττάρων του μυελού των οστών (ASC) σε άρρενα γεννητικά κύτταρα. To 2007 αντίστοιχα ευρήματα ανακοινώνονται και σε άνδρες.
Οι ανακοινώσεις αυτές έγιναν με την ευκαιρία του επιστημονικού συμποσίου «Ενδοκρινολογία αναπαραγωγής: Θέματα αιχμής στη γυναίκα και τον άνδρα», που θα πραγματοποιηθεί στις 12 και 13 Ιουνίου 2009 στη Θεσσαλονίκη.
Η υπογονιμότητα, είναι συχνό πρόβλημα, καθώς ταλανίζει το 17% περίπου των ζευγαριών. Με αυτά τα δεδομένα, η υπογονιμότητα αφορά στην Ελλάδα 200.000 περίπου ζευγάρια. Ορίζεται ως η μη επίτευξη εγκυμοσύνης μέσα σε διάστημα ενός έτους μετά από συστηματικές επαφές. Στο 30% περίπου των περιπτώσεων το πρόβλημα εντοπίζεται αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο, στον άνδρα, στο 40% στη γυναίκα, ενώ στο 30% οφείλεται σε μικτά αίτια. Όπως γίνεται φανερό, η συνύπαρξη παραγόντων υπογονιμότητας στον άνδρα και τη γυναίκα είναι πολύ συχνή. Γι’ αυτόν τον λόγο, το ζευγάρι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ενιαία μονάδα.
Η επιστημονική κοινότητα έχει στρέψει την προσοχή της σε πιθανούς αιτιολογικούς παράγοντες, όπως:
· Θερμότητα: η συνεχής επαγγελματική έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να επηρεάσει το σπέρμα που ήδη έχει κάποια βλάβη
· Ιονίζουσα ακτινοβολία: μη ιονίζουσα ακτινοβολία, ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία
· Χημικές ουσίες: εντομοκτόνα, βαρέα μέταλλα (μόλυβδος: μπαταρίες, βαφές, τυπογραφία, υδράργυρος: οδοντιατρική)
· Οιστρογόνα του περιβάλλοντος: προκαλούν ελάττωση της ποιότητας του σπέρματος και αύξηση της συχνότητας των συγγενών διαμαρτιών
· Ξενο-οιστρογόνα: φυσικά οιστρογόνα σε τροφές (σόγια) / συνθετικά οιστρογόνα (εντομοκτόνα)
Η διερεύνηση της ανδρικής υπογονιμότητας αποτελεί ταχέως εξελισσόμενο πεδίο της Κλινικής Ανδρολογίας, ιδιαίτερα κατά την τελευταία πενταετία. Η διαγνωστική μελέτη του υπογόνιμου άνδρα για να θεωρείται ολοκληρωμένη δεν θα πρέπει να βασίζεται μόνο στο σπερμοδιάγραμμα, αλλά να περιλαμβάνει επίσης τη λήψη ιστορικού, την κλινική εξέταση και τον πλήρη εργαστηριακό έλεγχο. Η σύγχρονη εργαστηριακή προσέγγιση περιλαμβάνει μια σειρά σπερμοδιαγραμμάτων, τον υπερηχογραφικό έλεγχο, το βασικό ορμονικό έλεγχο, τον ειδικό ορμονικό έλεγχο, τη βιοψία όρχεων και το γενετικό έλεγχο.
Η εισαγωγή μεθόδων, όπως η βιοψία των όρχεων με λεπτή βελόνη έχει αλλάξει σημαντικά τη διαγνωστική προσέγγιση της ανδρικής υπογονιμότητας. Η μέθοδος αυτή εκτελείται συστηματικά στο νοσοκομείο «Παπαγεωργίου» από τη Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής της Α’ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής ΑΠΘ με την πολύτιμη συνδρομή των τμημάτων της Μικροβιολογίας και της Κυτταρολογίας αντίστοιχα.
