Ζήσης Ψάλλας
Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Nature, μια ομάδα με επικεφαλής τους επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ του Ηνωμένου Βασιλείου και το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ, ανακάλυψε ότι οι μήνιγγες φιλοξενούν κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος γνωστά ως πλασματοκύτταρα, τα οποία εκκρίνουν αντισώματα. Αυτά τα κύτταρα είναι ειδικά τοποθετημένα δίπλα σε μεγάλα αιμοφόρα αγγεία που διατρέχουν μέσα στις μήνιγγες επιτρέποντάς τους να εκκρίνουν τους «φρουρούς» αντισωμάτων τους για να υπερασπιστούν την περίμετρο του εγκεφάλου.
Όταν οι ερευνητές εξέτασαν τον συγκεκριμένο τύπο αντισώματος που παράγεται από αυτά τα κύτταρα, είχαν μια έκπληξη -το αντίσωμα που παρατήρησαν ήταν ένας τύπος που κανονικά βρίσκεται στο έντερο.
Τα πλασματοκύτταρα προέρχονται από έναν συγκεκριμένο τύπο ανοσοκυττάρων, τα Β κύτταρα. Κάθε Β κύτταρο έχει ένα αντίσωμα στην επιφάνειά του που είναι μοναδικό για αυτό το κύτταρο. Εάν ένα αντιγόνο (το τμήμα ενός βακτηρίου ή ιού που πυροδοτεί μια ανοσολογική απόκριση) συνδεθεί με αυτό το επιφανειακό αντίσωμα, το Β κύτταρο ενεργοποιείται: θα διαιρεθεί για να δημιουργήσει νέους απογόνους που θα αναγνωρίζουν επίσης το ίδιο αντιγόνο.
Κανονικά, τα αντισώματα που βρίσκονται στο αίμα είναι ένας τύπος γνωστός ως Ανοσοσφαιρίνη G (IgG), τα οποία παράγονται στον σπλήνα και τον μυελό των οστών -αυτά τα αντισώματα προστατεύουν το εσωτερικό του σώματος. Ωστόσο, τα αντισώματα που βρέθηκαν στις μήνιγγες ήταν η Ανοσοσφαιρίνη Α (IgA), που συνήθως παρασκευάζεται στην επένδυση του εντέρου ή στην επένδυση της μύτης ή των πνευμόνων -αυτά προστατεύουν τις επιφάνειες του βλεννογόνου, τις επιφάνειες που συνδέονται με το εξωτερικό περιβάλλον.
Η ερευνητική ομάδα μπόρεσε να προσδιορίσει την αλληλουχία των γονιδίων αντισωμάτων στα Β κύτταρα και τα πλασματοκύτταρα στο έντερο και τις μήνιγγες και να δείξει ότι είχαν σχέση. Με άλλα λόγια, τα κύτταρα που καταλήγουν στις μήνιγγες είναι αυτά που έχουν επιλεκτικά επεκταθεί στο έντερο, όπου έχουν αναγνωρίσει συγκεκριμένα παθογόνα.
Η ερευνητική ομάδα έκανε την ανακάλυψη χρησιμοποιώντας ποντίκια, τα οποία χρησιμοποιούνται συνήθως για τη μελέτη της φυσιολογίας, καθώς μοιράζονται πολλά χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά που βρίσκονται στο ανθρώπινο σώμα.
Η ερευνητική ομάδα επιβεβαίωσε την παρουσία IgA κυττάρων στις ανθρώπινες μήνιγγες αναλύοντας δείγματα που αφαιρέθηκαν κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, δείχνοντας ότι αυτό το αμυντικό σύστημα είναι πιθανό να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προστασία των ανθρώπων από λοιμώξεις του κεντρικού νευρικού συστήματος.
