Καθώς γερνάμε και παίρνουμε υπερβολικό βάρος, τα κύτταρα του σώματός μας υφίστανται ένα στρες. Αυτό το στρες χαρακτηρίζεται από υπερπαραγωγή μορίων γνωστών ως ROS (αντιδραστικών ειδών οξυγόνου), που επηρεάζει αρνητικά τα κύτταρα.
Αυτό το στρες αυξάνει τον κίνδυνο για διαβήτη και οδηγεί στη μετατροπή του «καφέ» λίπους του σώματος σε «λευκό» λίπος, συμβάλλοντας στην παχυσαρκία. Επιπλέον, αυξάνει την πιθανότητα συσσώρευσης υπερβολικού λίπους στο συκώτι. Σε δυτικές χώρες, το 25% του πληθυσμού έχει λιπώδες συκώτι, μια διαδεδομένη αιτία αργότερα ηπατικής ανεπάρκειας και θανάτου σε δυτικές.
Σε πρόσφατη μελέτη, ο καθηγητής Simon Bekker-Jensen από το Τμήμα Κυτταρικής και Μοριακής Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης εντόπισε τους παράγοντες που πυροδοτούν αυτήν την αρνητική εξέλιξη. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Science.
«Υπάρχει μια πρωτεΐνη που ονομάζεται ZAK-alpha που σηματοδοτεί το υπόλοιπο σύστημα μεταβολισμού σχετικά με τα κύτταρα που υπόκεινται σε στρες. Αυτό προκαλεί μια αλυσιδωτή αντίδραση που οδηγεί, μεταξύ άλλων, σε λιπώδες ήπαρ», εξηγεί.
Το λιπώδες ήπαρ είναι η πιο διαδεδομένη ηπατική νόσος παγκοσμίως. Ενώ το ίδιο το λιπώδες συκώτι δεν είναι άμεσα επικίνδυνο, μπορεί να εξελιχθεί σε κίρρωση και τελικά σε ηπατική ανεπάρκεια. Η κίρρωση μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο μέσω μεταμόσχευσης ήπατος και στη Δανία, περίπου 700 άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως από αυτή την πάθηση.
Ο Simon Bekker-Jensen και οι συνεργάτες του απέδειξαν ότι με την αφαίρεση της πρωτεΐνης ZAK-alpha, μπορεί κανείς να αποτρέψει τη γήρανση και την παχυσαρκία να εξελιχθούν σε μεταβολικές ασθένειες. Αυτό εμποδίζει την πρωτεΐνη να «σηματοδοτήσει» το υπόλοιπο σύστημα μεταβολισμού. Πειράματα σε ποντίκια έδειξαν πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα.
«Τα ποντίκια στα οποία απενεργοποιήσαμε την πρωτεΐνη ZAK-alpha ήταν πολύ πιο υγιή από αυτά που την είχαν. Σε μεγάλη ηλικία, ήταν πιο δραστήρια, είχαν ισχυρότερους μύες και, κυρίως, δεν ανέπτυξαν διάφορες μεταβολικές ασθένειες», λέει ο Simon Bekker-Jensen.
Απευθυνόμενος στον σκεπτικισμό σχετικά με τη συνάφεια των πειραμάτων σε ποντίκια με τους ανθρώπους, τονίζει: «Τα ποντίκια είναι ένα πολύ καλό μοντέλο για το σύστημα του ανθρώπινου μεταβολισμού. Στο εργαστήριο, μπορούμε να προσομοιώσουμε στενά τον σύγχρονο ανθρώπινο τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης άσκησης και μιας ανθυγιεινής διατροφής με πολλές θερμίδες. Όταν τα ποντίκια γίνονται υπέρβαρα, αναπτύσσουν σε μεγάλο βαθμό τις ίδιες μεταβολικές ασθένειες που παρατηρούνται στους ανθρώπους».
Τα ευρήματα της μελέτης έχουν δυνατότητες για νέα φάρμακα που θα μπορούσαν να θεραπεύσουν και να αποτρέψουν μεταβολικές ασθένειες που προκύπτουν από τη γήρανση και την παχυσαρκία.
