Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Μια πρόσφατη μελέτη διαπιστώνει ότι η κατάχρηση αλκοόλ, η κατάθλιψη και η απομόνωση αποτελούν κορυφαίους κινδύνους για την εμφάνιση πρώιμης άνοιας.
Υπάρχει αυξανόμενη επιστημονική συναίνεση ότι η μοναξιά μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία. Επιστήμονες και ερευνητές από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ολλανδία παρουσίασαν πρόσφατα τα ευρήματα μιας νέας έρευνας η οποία εντοπίζει έναν αριθμό παραγόντων κινδύνου που σχετίζονται με την πρώιμη ή νεανική άνοια – σημειώνοντας ότι η κοινωνική απομόνωση, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και η κατάθλιψη συγκαταλέγονται στους κορυφαίους κινδύνους.
Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό JAMA, προσθέτει νέα στοιχεία στα ήδη υπάρχοντα που υποστηρίζουν ότι η κοινωνική απομόνωση συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για άνοια και νόσο του Αλτσχάιμερ σε ηλικιωμένους. Σε ευρύτερο πλαίσιο, είναι μια ακόμη ένδειξη στην διαμορφούμενη άποψη ότι η απομόνωση, η μοναξιά και η έλλειψη σύνδεσης δεν είναι απλώς προσωπικές συναισθηματικές εμπειρίες. Στην πραγματικότητα, γίνεται ολοένα και πιο σαφές ότι συνεισφέρουν σημαντικά σε μια επείγουσα ιατρική και δημόσια απειλή με βαθιές συνέπειες για την κοινωνία, από την κατάχρηση ουσιών και την αυτοκτονία έως τη μείωση του προσδόκιμου ζωής.
Η πλήρης λίστα των κινδύνων που εντόπισαν οι ερευνητές – οι οποίοι χρησιμοποίησαν δεδομένα από 350.000 άτομα ηλικίας κάτω των 65 ετών στη Biobank του Ηνωμένου Βασιλείου για να αναζητήσουν πιθανούς περιβαλλοντικούς, γενετικούς και παράγοντες τρόπου ζωής – που μπορεί να προκαλέσουν πρώιμη άνοια – περιλαμβάνει τα πάντα, από τη φτώχεια μέχρι την έλλειψη βιταμίνης D. «Ο αυξημένος κίνδυνος (πρώιμης άνοιας) συσχετίστηκε με χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση, τα επίπεδα της απολιποπρωτεΐνης Ε, υπερβολική χρήση αλκοόλ, κοινωνική απομόνωση, ανεπάρκεια βιταμίνης D, υψηλά επίπεδα C-αντιδρώσας πρωτεΐνης, προβλήματα ακοής, ορθοστατική υπόταση, εγκεφαλικό επεισόδιο, διαβήτη, καρδιακή νόσο και κατάθλιψη», ανέφεραν οι συγγραφείς.
Αυτό που κάνει τη νέα έρευνα αξιοσημείωτη είναι πως είναι η πρώτη που προτείνει ότι οι τροποποιήσεις του τρόπου ζωής που γίνονται σε μικρότερη ηλικία μπορούν να προφυλάξουν από την εκδήλωση πρώιμης άνοιας, η οποία ταλαιπωρεί 4 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, με περίπου 370.000 νέες διαγνώσεις κάθε χρόνο. Πριν από τη μελέτη, αυτό ήταν ένα συμπέρασμα στο οποίο είχαν καταλήξει οι επιστήμονες μόνο για τους ηλικιωμένους που διατρέχουν κίνδυνο για άνοια και Αλτσχάιμερ.
Ίσως η σπουδαιότερη πληροφορία είναι η αναδυόμενη συναίνεση ότι η μοναξιά, η απομόνωση και η έλλειψη ανθρώπινης σύνδεσης δεν είναι απλώς προϊόντα των προσωπικών δαιμόνων ή της κοινωνικής δυσπροσαρμοστίας κάποιου. Θα μπορούσαν να είναι η ρίζα της ασθένειας που απαιτεί το δικό της είδος φαρμάκου.
Οι αριθμοί περιγράφουν την ιστορία με ξεκάθαρους όρους στις ΗΠΑ: Το 2021 ήταν η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά κατά την οποία το προσδόκιμο ζωής μειώθηκε συντριπτικά λόγω της πανδημίας COVID-19 (η ίδια προγονός της απομόνωσης και της κατάθλιψης) και της υπερβολικής δόσης ναρκωτικών, σύμφωνα με στοιχεία από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Επανέκαμψε ελαφρά το 2022 κατά 1,1 έτος σε μέσο προσδόκιμο ζωής 77,5 ετών – αλλά ακόμη και αυτή η άνοδος είναι μικρότερη από το ήμισυ της μείωσης του προσδόκιμου ζωής 2,4 ετών στις ΗΠΑ που παρατηρήθηκε τα δύο προηγούμενα χρόνια και ανέρχεται σε χαμηλο 20ετίας, συνολικά. Περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι στις ΗΠΑ αυτοκτόνησαν το 2023, ένα ζοφερό ρεκόρ όλων των εποχών στη χώρα.
Οι ομοσπονδιακοί υγειονομικοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ έλαβαν υπόψη τα ευρήματα της νέας μελέτης. Υπό την καθοδήγηση του Επικεφαλής της Δημόσιας Υγείας Vivek Murthy, το Υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών (HHS) έχει θέσει ένα εθνικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της επιδημίας της μοναξιάς και της απομόνωσης, ταξινομώντας την επισήμως ως σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία. Η κατάθλιψη, ο εθισμός και η κατάχρηση ναρκωτικών και αλκοόλ και το άγχος είναι όλα άρρηκτα συνδεδεμένα με την απομόνωση και τη μοναξιά και μπορεί να εμφανιστούν ως συννοσηρότητες – όπως σημειώνει το Υπουργείο Υγείας – καθιστώντας την μια επείγουσα ασθένεια σε ολόκληρη την κοινωνία, που χρειάζεται επειγοντως θεραπεία.
Ο Murthy και το Υπουργείο Υγείας επισημαίνουν συγκεκριμένα στατιστικά στοιχεία για να υπογραμμίσουν το προβλημα. «Οι συνέπειες της κακής ή ανεπαρκούς κοινωνικής σύνδεσης στη σωματική υγεία περιλαμβάνουν αυξημένο κατα 29% κίνδυνο καρδιακής νόσου, κατα 32% κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου και 50% αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης άνοιας για τους ηλικιωμένους», αναφέρει η εθνική οδηγία που κυκλοφόρησε τον Μάιο 2023. «Επιπλέον, η έλλειψη κοινωνικής σύνδεσης αυξάνει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου κατά περισσότερο από 60%»
Η αντιμετώπιση; Ένα φάρμακο κοινής λογικής που κρύβεται σε κοινή θέα, αλλά που θα απαιτήσει σοβαρή δράση για τη χορήγηση του, σύμφωνα με ομοσπονδιακούς αξιωματούχους υγείας: ανθρώπινη σύνδεση.
«Η κοινωνική σύνδεση είναι ευεργετική για την ατομική υγεία και επίσης βελτιώνει την ανθεκτικότητα των κοινοτήτων μας. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η αυξημένη σύνδεση μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου σοβαρών παθήσεων υγείας όπως καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικό επεισόδιο, άνοια και κατάθλιψη», έγραψαν. «Οι κοινότητες όπου οι κάτοικοι συνδέονται περισσότερο μεταξύ τους τα πηγαίνουν καλύτερα σε διάφορες κλίμακες υγείας του πληθυσμού, κοινοτικής ασφάλειας, ανθεκτικότητας της κοινότητας όταν χτυπούν φυσικές καταστροφές, ευημερίας και συμμετοχής των πολιτών στα κοινά».
Πηγή: Fast Company
