«Come and see»: Μία συγκλονιστική αντιπολεμική ταινία του Έλεμ Κλίμοφ
Βραβείο Καλύτερης Ταινίας, Βραβείο FIPRESCI Φεστιβάλ Μόσχας 1985
«Αυτό που είδα θα μείνει χαραγμένο μέσα μου για πάντα. Είναι ένα αριστούργημα».
Σον Πεν
Λευκορωσία 1943, οι Γερμανοί ναζί καταστρέφουν ολοσχερώς 618 χωριά, καίγοντας ζωντανούς τους κατοίκους τους, κυρίως γυναικόπαιδα και ηλικιωμένους. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου σκοτώθηκαν 2.2 εκατομμύρια Λευκορώσοι.
Η αριστουργηματική ταινία του Έλεμ Κλίμοφ είναι ένα συγκλονιστικό έπος των φρικαλεοτήτων των ναζί αποτελεί μια βίαιη καταδίκη του πολέμου. Η ταινία ακολουθεί ένα 12χρονο αγόρι, τον Φλόρια (που τον υποδύεται υποδειγματικά ο Aleksei Kravchenko). Όταν ξεθάβει ένα χαμένο όπλο, ο Φλόρια κατατάσσεται στον Ρωσικό Στρατό, ανυπομονώντας να ζήσει σαν στρατιώτης. Όμως, η φαντασίωσή του γρήγορα διαλύεται, όταν έρχεται αντιμέτωπος με την πραγματικότητα.
Οι συμπολεμιστές του τον αφήνουν πίσω για να τον προστατεύσουν κι απομένει μόνος. Συναντά την Γκλάσα (Olga Mironova), μια όμορφη έφηβη, που επίσης έχει μείνει μόνη της. Μαζί επιστρέφουν στο χωριό του Φλόρια, όπου ανακαλύπτουν ότι όλοι οι κάτοικοι και η οικογένεια του Φλόρια έχουν σφαγιαστεί. Ο Φλόρια συνεχίζει την περιπλάνηση και ξεκινά μια νέα αποστολή: να βρει τροφή για τους αβοήθητους κατοίκους ενός γειτονικού χωριού.
Στον δρόμο του θα βρεθεί στο μέσο μιας σφαγής και θα δει τους Ναζί να στοιβάζουν τους κατοίκους ενός χωριού σε μια αποθήκη και να την πυρπολούν, αφανίζοντας μαζί και την αθωότητα του Φλόρια, που αρχίζει εμφανώς να γερνά. Καθώς βρίσκεται αντιμέτωπος με την κτηνωδία, τα μαλλιά του ασπρίζουν και ρυτίδες εμφανίζονται στο πρόσωπό του.
Το σενάριο είναι του Αντάμοβιτς που είχε υπηρετήσει στον Β’ Παγκόσμιο κι είχε βιώσει την καταστροφική λαίλαπα που άφησαν οι ναζί στη Λευκορωσία, αναφέρει πραγματικά γεγονότα, όπως η καταστροφή του χωριού Κατίν. Ο Κλίμοφ άντλησε επίσης υλικό από τα παιδικά του χρόνια, όπου αναγκάστηκε να εκκενώσει την πόλη, με μια βάρκα με τη μητέρα του και το βρέφος αδελφό του κατά τη μάχη του Στάλινγκραντ. «Οι φλόγες ανέβαιναν ως τον ουρανό, ακόμα και το ποτάμι καιγόταν (Βόλγας). Ήταν νύχτα, βόμβες εκρήγνυνταν παντού και οι μητέρες προσπαθούσαν να καλύψουν τα μάτια των παιδιών τους με ό,τι είχαν στη διάθεσή τους. Συμπεριέλαβα στην ταινία όλα όσα ήξερα, παρόλο που δεν είχα δει τίποτα». Αυτή η ταινία ήταν το κύκνειο άσμα του Κλίμοφ και η προσωπική του μαρτυρία.
Το αριστούργημα του Κλίμοφ καθηλώνει με την ομορφιά των εικόνων του, που λειτουργούν πολυεπίπεδα, καθιστώντας την ταινία ένα άχρονο κι αξέχαστο επίτευγμα.
Προς τιμήν των 618 χωριών που καταστράφηκαν ιδρύθηκε στο Κατίν ένα μνημείο που λειτουργεί ως και σήμερα. Διαβάζουμε την επιγραφή:
«Καλέ μας φίλε, θυμήσου: αγαπήσαμε τη ζωή και την πατρίδα μας κι εσένα. Καήκαμε ζωντανοί μέσα στις φλόγες. Κάνουμε έκκληση σε σένα: οι κραυγές κι ο πόνος μας να γίνουν θάρρος και δύναμη, για να επικρατήσει ειρήνη και γαλήνη σ’ αυτή τη γη. Ώστε να μη χαθεί ποτέ ξανά ζωή στην πύρινη λαίλαπα».
Σκηνοθεσία: Elem Klimov,
Σενάριο: Ales Adamovich, Elem Klimov
Με τους: Aleksei Kravchenko, Olga Mironova, Liubomiras Lauciavicius
Μουσική: Oleg Yanchenko, Μοzart
Επιμέλεια: Νικόλας Αρώνης
.jpg)
