Πολύ πριν το κίνημα Occupy Wall Street αποφασίσει να περικυκλώσει το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, οι Αγανακτισμένοι της Ισπανίας («Indignados») είχαν ήδη στήσει τις σκηνές τους στο κέντρο της Μαδρίτης.
Σχεδόν ενάμιση χρόνο όμως μετά, οι σκηνές στις πλατείες είναι πια παρελθόν και η δράση του κινήματος έχει αλλάξει – ή για την ακρίβεια έχει εξαπλωθεί σε κάτι ουσιαστικότερο. Από τις πλατείες πέρασαν στις τοπικές κοινωνίες. Δρουν εξίσου αποφασιστικά, αλλά λιγότερο φανερά ή τηλεοπτικά, εκφράζοντας έμπρακτα την κοινωνική αλληλεγγύη σε καιρό κρίσης.
Για τους περισσότερους ξένους παρατηρητές, το κίνημα 15-Μ (κίνημα της 15ης Μαΐου), που συγκλόνισε την Ισπανία αλλά και ολόκληρο τον κόσμο το 2011, φαίνεται ότι απέτυχε. Δεν είναι λίγοι οι Ισπανοί που δηλώνουν ότι έχασαν πια την πίστη τους για το κίνημα. «Αρνήθηκαν να ενωθούν με τα υπάρχοντα πολιτικά κόμματα» εξηγεί ο Λεόν Άρσεναλ, συγγραφέας και αρμόδιος για θέματα πολιτισμού του μικρού, κεντρώου και φιλοευρωπαϊκού κόμματος «Ενότητα, Πρόοδος και Δημοκρατία» (UPYyD). Ο ίδιος όμως παραδέχεται ότι το κίνημα 15-Μ αποτέλεσε το διεθνές έναυσμα για τη γέννηση του κινήματος «Occupy» και άλλων κινημάτων: «Είναι η πρώτη φορά που η Ισπανία πρωτοπορεί σε κάτι» σημειώνει.
Το UPyD έχει πολλές κοινές θέσεις με τους «Αγανακτισμένους», όπως ονομάστηκαν οι διάφορες ομάδες διαμαρτυρίας που συμμετείχαν στο κίνημα. Και οι δύο πιστεύουν ότι οι πολίτες θα πρέπει να συμμετέχουν περισσότερο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Και οι δύο αγωνίζονται για την απλούστευση των κρατικών δομών και επιζητούν περισσότερη διαφάνεια.
Άλλοι, όμως, εκτιμούν ότι η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική από το φαίνεσθαι, καθώς τα μέλη του κινήματος συνεχίζουν τη δράση τους εκτός πλατειών, μέσα στις τοπικές κοινωνίες. Μπορεί να μην κατασκηνώνουν πια στις πλατείες και να μη βρίσκονται στο επίκεντρο της δημοσιότητας, αλλά χιλιάδες εθελοντές συνεχίζουν να δρουν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους, τις περισσότερες φορές σε υποβαθμισμένες γειτονιές των μεγαλουπόλεων.
Το κίνημα δεν εξαφανίστηκε, απλώς άλλαξε μορφή. «Έγινε κίνημα εθελοντών κοινωνικών λειτουργών», σύμφωνα με τη Ρουθ Μαρτίνες, την 33χρονη εκπρόσωπο και συντονίστρια του κινήματος 15-Μ, που έχει δύο μεταπτυχιακά αλλά ανήκει στο 24% των ανέργων της Ισπανίας. Τα εισοδήματα των Ισπανών καταρρέουν. Μέχρι τώρα οι οικογένειες είχαν τη δυνατότητα να βοηθήσουν τους νέους, που συχνά ζουν με τους γονείς τους μέχρι να παντρευτούν. Αλλά πλέον και οι οικογένειες αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες. «Εμείς προσπαθούμε να τις ενισχύσουμε» εξηγεί η Ρουθ.
Πώς; Χιλιάδες δικηγόροι, εκπαιδευτικοί, γιατροί και άλλοι επαγγελματίες που υποστηρίζουν το κίνημα, προσφέρουν τις υπηρεσίες τους δωρεάν. Πολλοί από αυτούς έχουν χάσει τις δουλειές τους. Στις γειτονιές των μεταναστών, στη Μαδρίτη, η δράση του κινήματος είναι ιδιαίτερα σημαντική. Επιπλέον οργανώνουν συχνά τοπικές δημόσιες συνελεύσεις.
«Κάνουμε αυτό που δεν κάνει η κυβέρνηση και τα μέσα ενημέρωσης. Φυσικά καταλαμβάνουμε έναν μεγάλο αριθμό άδειων σπιτιών γιατί θεωρούμε άδικο να χάνουν οι οικογένειες τα σπίτια τους απλά και μόνο επειδή η τράπεζα τους έπεισε να δεχθούν να το υποθηκεύσουν για κάποιο δάνειο» λέει η Ρουθ. Η πιο πρόσφατη επιτυχία του κινήματος είναι η μήνυση που κατέθεσαν για παραποίηση λογιστικών στοιχείων και εμπορική απάτη κατά της τράπεζας Bankia, η οποία έγινε αποδεκτή από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Οι «Αγανακτισμένοι» της Ισπανίας, λοιπόν, μπορεί να μην εισβάλουν πια τόσο συχνά σε κτήρια, ούτε να οργανώνουν μαζικές διαδηλώσεις, γιατί τα πρόστιμα και οι συλλήψεις «πέφτουν βροχή», αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι εξαφανίστηκαν από προσώπου γης. Μάλιστα, πρόκειται να λάβουν μέρος στα Global Noise Events στις 15 Οκτωβρίου 2012 που τύχαινε να διοργανώνεται από το κίνημα… Occupy Wall Street.
Επιμέλεια: Μάριος Μπουμπής
