Σάλο και αναστάτωση στην αμερικανική στρατιωτική ηγεσία έχουν προκαλέσει τα αποτελέσματα 15μηνης έρευνας της βρετανικής εφημερίδας Guardian και του BBC Arabic, σύμφωνα με την οποία οι ΗΠΑ έστειλαν έναν βετεράνο των «βρόμικων» πολέμων στην Κεντρική Αμερική για να επιβλέψει ιρακινές μονάδες κομάντο που εμπλέκονται σε ορισμένες από τις χειρότερες περιπτώσεις βασανιστηρίων και παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά την διάρκεια της αμερικανικής κατοχής στο Ιράκ.
Σύμφωνα με ανακοίνωσή του, το Πεντάγωνο ερευνά τους ισχυρισμούς που συνδέουν τον αμερικανικό στρατό με την λειτουργία ενός δικτύου κέντρων κράτησης και βασανιστηρίων. Ιρακινοί και Αμερικανοί μάρτυρες εμπλέκουν για πρώτη φορά Αμερικανούς συμβούλους σε αυτές τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ επίσης για πρώτη φορά συνδέεται ο Αμερικανός πρώην διοικητής στο Ιράκ, Ντέιβιντ Πετρέους, μέσω ενός συμβούλου σε αυτές τις παραβιάσεις, όπως υποστηρίζει ο Guardian.
Σε απάντηση στην έκθεση των Guardian και BBC Arabic, το Πεντάγωνο των ΗΠΑ απάντησε ότι χρειάζεται «χρόνο για να ερευνήσει τις κατηγορίες», αφενός λόγω νομικών επιπλοκών, αλλά λόγω του ό,τι πολλοί από τους εμπλεκόμενους δεν υπηρετούν πια στον αμερικανικό στρατό.
Σύμφωνα με ντοκιμαντέρ που στηρίχτηκε στην επίμαχη έκθεση, ως εν μέρει υπεύθυνος κατονομάζεται ο Συνταγματάρχης Τζέιμς Στιλ, ένας απόστρατος βετεράνος ηλικίας 58 ετών εκείνη την εποχή, ο οποίος είχε σταλεί στο Ιράκ από τον τότε υπουργό Άμυνας, Ντόναλντ Ράμσφελντ, για να βοηθήσει στην οργάνωση παραστρατιωτικών ομάδων, σε μια προσπάθεια να αντισταθμιστεί η σουνιτική αντίσταση. Ένας άλλος ειδικός σύμβουλος, από απόστρατος συνταγματάρχης, Τζέιμς Κόφμαν, φέρεται αν εργαζόταν μαζί με τον Στιλ και έδινε αναφορά απευθείας στον Πετρέους.
Η έρευνα των δύο βρετανικών μέσων ξεκίνησε με την δημοσίευση εκατοντάδων ντοκουμέντων από το WikiLeaks, τον Οκτώβρη του 2010, σύμφωνα με τα οποία οι δυνάμεις της ιρακινής κυβέρνησης εμπλέκονταν με συστηματικό τρόπο σε βασανιστήρια και κακομεταχείριση κρατουμένων.
Εκείνη την εποχή, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κάλεσε την αμερικανική κυβέρνηση να διεξάγει έρευνα για το κατά πόσον οι δικές της δυνάμεις καταπάτησαν το διεθνές δίκαιο μεταφέροντας κρατουμένους στη δικαιοδοσία μιας Αρχής υπό την οποία διέτρεχαν άμεσο κίνδυνο βασανιστηρίων, ζητώντας να εξεταστεί άμεσα το ενδεχόμενο αμερικανικής συνενοχής ή ευθύνης για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας.
