Είναι μόλις 38 ετών και φιλοδοξεί να γίνει η ελπίδα ενός έθνους που έχει κουραστεί από την αποτυχημένη και διεφθαρμένη πολιτική τάξη της Ιταλίας. Φωτογενής, επικοινωνιακός, άνετος μπροστά στις κάμερες και άσος στη συνθηματολογία, ο νέος ηγέτης της κεντροαριστεράς (PD), Ματέο Ρέντσι, υπόσχεται, τι άλλο; Την αλλαγή και την ανάκαμψη.
Το παρατσούκλι του εντυπωσιάζει. Τον λένε «εξολοθρευτή» γιατί συχνά δηλώνει πως θέλει να διαλύσει το κατεστημένο. Αλλά οι περισσότεροι πολιτικοί αναλυτές συμφωνούν ότι είναι ένας «συντηρητικός μεταρρυθμιστής», ενώ πολλές από τις ιδέες του προκαλούν αλλεργία στην αριστερή πτέρυγα του κόμματος – και βέβαια στην «παλαιή φρουρά» της ιταλικής πολιτικής τάξης.
Ο χαρισματικός δήμαρχος της Φλωρεντίας έγινε χθες αρχηγός της πιο ισχυρής πολιτικής παράταξης της Ιταλίας, του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος (PD), το οποίο είναι η κυρίαρχη δύναμη στη σημερινή κυβέρνηση συνασπισμού. Είναι μακράν ο πιο δημοφιλής πολιτικός στη χώρα. Ίσως γιατί εμφανίζει τον εαυτό του σαν μια ρήξη με το παρελθόν σε όλα τα επίπεδα: καλεί για την διάλυση ολόκληρου του πολιτικού κατεστημένου, που θεωρείται ευρέως ως αναξιόπιστο, αποτυχημένο και βυθισμένο στη διαφθορά.
Το παρουσιαστικό του αποπνέει μια ανήσυχη ενεργητικότητα. Φοράει μαύρα τζιν και λευκά πουκάμισα, και μιλάει γρήγορα και πολύ καλά χωρίς σημειώσεις. Στόχος του είναι να ενσταλάξει την πεποίθηση ότι η πολιτική μπορεί να γίνει με διαφορετικό τρόπο, και ότι μπορεί να υπάρξει αλλαγή με εκείνον στο τιμόνι.
Στο τέλος ενός πρόσφατου τηλεοπτικού debate είπε ότι μπορεί να προσφέρει κάτι πολύ σπάνιο στην Ιταλία: την ελπίδα. «Ο κόσμος είναι κουρασμένος και απογοητευμένος. Δεν έχει πίστη. Εγώ πιστεύω στην αλλαγή, και για αυτό κάνω πολιτική, επειδή εξακολουθώ να πιστεύω ότι όλα μπορούν να αλλάξουν», τόνισε.
Δεν θα συμμετάσχει στην κυβέρνηση, αλλά ως ηγέτης του κόμματος θα είναι φαβορί για να ηγηθεί του PD στις επόμενες εκλογές ως υποψήφιος πρωθυπουργός. Κερδίζοντας τον έλεγχο του PD, κάνει ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά η διαδρομή θα είναι δύσκολη. Το PD είναι ήδη η κυρίαρχη δύναμη στην ιταλική κυβέρνηση συνασπισμού – μια δύσκολη συμμαχία με πολιτικούς από την κεντροδεξιά. Και ο σημερινός πρωθυπουργός, Ενρίκο Λέτα, είναι από τα ηγετικά στελέχη του PD. Τώρα που ο φιλόδοξος Ρέντσι κέρδισε την ηγεσία, είναι εύκολο να φανταστεί κανείς τις εντάσεις. Θα πρέπει, λοιπόν, να επιτύχει μια λεπτή ισορροπία με τον πρωθυπουργό και να πείσει για τις ιδέες του τους πιο δύσπιστους μέσα στο κόμμα, πολλοί από τους οποίους ανήκουν στην «παλιά φρουρά», την οποία διατυμπανίζει ότι θέλει να καταργήσει.
Επιπλέον, υπάρχουν πολλοί στον σκληρό αριστερό πυρήνα του PD που έχουν σοβαρές ιδεολογικές επιφυλάξεις για τον Ρέντσι. Παραμένουν καχύποπτοι μπροστά σε έναν νεαρό ηγέτη, οι πολιτικές ρίζες του οποίου βρίσκονται μάλλον στην κεντροδεξιά Χριστιανοδημοκρατία, παρά στην παραδοσιακή αριστερά. Από την άποψη της γενικής οικονομικής προσέγγισης, για παράδειγμα, ο Ρέντσι τονίζει την ανάγκη για μείωση της γραφειοκρατίας και του δημοσίου τομέα. Υποστηρίζει ότι το κράτος θα πρέπει να θέσει σαφείς κανόνες για τις αγορές και να μην παρεμβαίνει στις μεγάλες επιχειρήσεις ή στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Όλα αυτά θυμίζουν – κατά κάποιο τρόπο – την πρώτη διακυβέρνηση Μπλερ στην Βρετανία. Ο πρώην πρωθυπουργός ανήλθε στο Εργατικό Κόμμα στα μέσα της δεκαετίας του ’90 με αριστερή συνθηματολογία, αλλά κυβέρνησε από τα κεντροδεξιά. Όπως ο Μπλερ, ο μεταρρυθμιστής Ρέντσι έχει ως στόχο να εδραιώσει το PD στον μεσαίο χώρο, ακόμη και να προσελκύσει κόσμο που ψηφίζει παραδοσιακά την κεντροδεξιά. Κάποιοι στο κόμμα δεν συμφωνούν με αυτή την προοπτική, αν και πολλοί λένε ότι αυτή η στρατηγική θα είναι μονόδρομος για μια σαφή νίκη.
Ο Ρέντσι δίνει έμφαση στο γεγονός ότι είναι ένα φρέσκο πρόσωπο στην πολιτική σκηνή, ότι ποτέ δεν ήταν μέλος του κατεστημένου, ούτε έχει υπηρετήσει σε κυβερνητικές θέσεις. Αλλά αυτό τον αφήνει εκτεθειμένο στην κατηγορία ότι είναι απελπιστικά άπειρος. Διότι άλλο να είσαι δήμαρχος μιας όμορφης αναγεννησιακής πόλης και άλλο να διαχειρίζεσαι τις εθνικές υποθέσεις της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης, όπως λένε οι επικριτές του.
Ματτέο Ρέντσι: «Αφήσαμε την Ευρώπη στα χέρια γραφειοκρατών»
