Ενώ ο – 86χρονος πλέον – Φιντέλ Κάστρο έχει αποσυρθεί από τη δημόσια ζωή της Κούβας λόγω της ασθένειας που τον ταλαιπωρεί, ο αδελφός του, Ραούλ, έρχεται να δηλώσει ότι η παρούσα θητεία του στην προεδρία, που λήγει το 2018, θα είναι και η τελευταία. Ποιος, λοιπόν, θα διαδεχθεί τους Κάστρο στην εξουσία της Κούβας, στην οποία κυριαρχούν για περισσότερο από μισό αιώνα;
Οι αδελφοί Κάστρο έχουν αποφασίσει ποιος θα είναι ο διάδοχός τους. Ο… εκλεκτός θα είναι ο Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ, ο οποίος πρόσφατα προήχθη σε υπ’ αριθμόν δύο του Ραούλ Κάστρο – ισχυρό δείγμα ότι προορίζεται για την προεδρία του νησιού.
Ο 52χρονος Ντίας-Κανέλ είναι ελάχιστα γνωστός στο εξωτερικό. Ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία από την Κομμουνιστική Νεολαία της γενέτειράς του Σάντα Κλάρα και, πριν από 10 χρόνια, η «ιδεολογική του σταθερότητα» του χάρισε μια θέση στο πολιτικό γραφείο του κόμματος. Η τελευταία του προαγωγή εγγράφεται στη «σταδιακή και οργανωμένη μετάβαση» στη νεότερη γενιά, σύμφωνα με τα λόγια του Ραούλ Κάστρο.
Η τελευταία μάχη της κουβανέζικης επανάστασης δόθηκε το 1958 στη Σάντα Κλάρα, όταν την κατέλαβαν ο Τσε Γκεβάρα και ο Καμίλο Σιενφουέγος και, 12 ώρες αργότερα, ο τότε πρόεδρος Φουλχένσιο Μπατίστα εγκατέλειψε τη χώρα. Όπως, όμως, και οι περισσότεροι Κουβανοί σήμερα, ο Ντίας-Κανέλ γεννήθηκε μετά την επανάσταση.
Η ιδεολογική του αφοσίωση είναι δεδομένη, αλλά το σοσιαλιστικό μοντέλο της Κούβας υφίσταται προσαρμογές προς το καπιταλιστικότερο από τη δεκαετία του ’90. Η καριέρα του Ντίας-Κανέλ απογειώθηκε στο πρώτο κύμα ανοίγματος προς την ιδιωτική πρωτοβουλία και ο ίδιος αφήνει να εννοηθεί ότι είναι υπέρ πιο περίπλοκων μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγικότητα, να μειωθούν οι εισαγωγές και τελικά να καταργηθεί το μισητό σύστημα με το διπλό νόμισμα.
Ο Ραούλ Κάστρο επιμένει ότι οι μεταρρυθμίσεις θα εφαρμοστούν σταδιακά, παρά «την πίεση όσων επιμένουν ότι πρέπει να προχωρήσουμε με πιο γρήγορους ρυθμούς». Δεν είναι ακόμη σαφές προς τα πού ακριβώς κλίνει ο Ντίας-Κανέλ, ούτε αν θα αποδειχθεί μια κουβανέζικη εκδοχή του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ φέρνοντας το τέλος του κομμουνισμού στη χώρα.
Όποιος πάρει, λοιπόν, τα ηνία της Κούβας από τον Ραούλ Κάστρο θα έχει δύσκολο έργο. Κατά καιρούς, διάφορα ονόματα έχουν ακουστεί ως πιθανοί διάδοχοι των Κάστρο, όμως στην πορεία «κάηκαν». Το μόνο βέβαιο είναι ότι η γενιά της επανάστασης αποχωρεί από τα πράγματα και επιθυμεί να βεβαιωθεί ότι το κομμουνιστικό σύστημα θα διατηρηθεί στη χώρα.
Επιμέλεια: Μάριος Μπουμπής
