Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία για το «colpo grosso» των γερμανικών, γαλλικών και ολλανδικών τραπεζών τα οποία έρχονται στη δημοσιότητα από τα πρακτικά της συνεδρίασης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, στις 9 Μαΐου του 2010, οπότε και δόθηκε το πράσινο φως για το πρώτο μνημονιακό δάνειο στη χώρα μας.
Σύμφωνα με τα πρακτικά που δημοσιοποίησε χθες η ισπανική «Εl Pais», κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, Γερμανία, Γαλλία και Ολλανδία διεμήνυσαν πως οι τράπεζές τους δεσμεύονται να στηρίξουν την Ελλάδα και να διακρατήσουν σε μεγάλο βαθμό τα ελληνικά ομόλογα. Η δέσμευση αυτή αποτέλεσε ένα από τα κυριότερα επιχειρήματά τους προκειμένου να εκταμιευθεί το πρώτο δάνειο. Έτσι, θέλησαν να άρουν κάθε επιφύλαξη όσον αφορά στην έγκριση του δανείου αλλά και στο «κούρεμα» του χρέους που ορισμένοι εκτιμούσαν ότι έπρεπε να γίνει πριν από οποιαδήποτε άλλη κίνηση.
Μέχρις εδώ όλα καλά. Πάρα ταύτα, η εν λόγω δέσμευση αθετήθηκε, καθώς, από τη στιγμή που εγκρίθηκε το δάνειο, οι τράπεζες άρχισαν να πωλούν τα ομόλογα. Με αυτόν τον τρόπο κατάφεραν να αποφύγουν τις ζημίες που θα τους επέφερε είτε ένα άμεσο «κούρεμα» είτε η διακράτηση των ομολόγων. Έτσι, η πώληση των εν λόγω ομολόγων επέδρασε καταλυτικά στην εκτίναξη των σπρεντ και ακολούθως στην όξυνση της ελληνικής κρίσης. Ο λόγος; Η εμπιστοσύνη προς τη χώρα μας κλονίστηκε και οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες «έκαναν φτερά».
Τα ελληνικά ομόλογα πέρασαν σε μεγάλο βαθμό στα χέρια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αλλά δεν «κουρεύτηκαν» με το PSI. Το αποτέλεσμα ήταν να επωμιστούν την κρίση οι εναπομείναντες ιδιώτες κάτοχοι, δηλαδή οι ελληνικές τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία και οι ιδιώτες ομολογιούχοι.
Στην παρούσα κατάσταση, ένα ενδεχόμενο «κούρεμα» καθίσταται έργο δύσκολο, καθώς το χρέος έχει μεταφερθεί στις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης και στην ΕΚΤ. Οποιοδήποτε «κούρεμα», λοιπόν, θα επηρεάσει άμεσα τον Ευρωπαίο φορολογούμενο πολίτη.
Αντιφάσεις και ανέφικτες προβλέψεις
Στην κρισιμότατη συνεδρίαση που ακολούθησε το διάγγελμα του Γιώργου Παπανδρέου περί ένταξης της Ελλάδας στη μνημονιακή εποχή, αντιπροσωπείες έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για το ελληνικό πρόγραμμα, εκτιμώντας ότι ενείχε πολλούς κινδύνους, αντιφάσεις και ανέφικτες προβλέψεις. Οι χώρες της Αργεντινής, της Βραζιλίας, της Ινδίας, της Ρωσίας και της Ελβετίας τόνιζαν ότι στο πρόγραμμα θα έπρεπε να συμπεριληφθεί και η αναδιάρθρωση του χρέους, ώστε να αποφευχθεί ό,τι ακριβώς τελικά συνέβη: να «ξεπουλήσουν» οι ευρωπαϊκές τράπεζες τα ελληνικά ομόλογα. Να σημειωθεί πως έως το τέλος του 2011, όταν ανακοινώθηκε το PSI, οι τράπεζες είχαν «ξεφορτωθεί» περίπου τα μισά ομόλογα. Η πολύπαθη Αργεντινή είχε, μάλιστα, προειδοποιήσει πως το πρόγραμμα ενέχει σωρεία λαθών, ίδια με εκείνα που είχαν οδηγήσει τη χώρα σε κρίση το 2001.
Στα πρακτικά είναι επίσης καταγεγραμμένη και η πρόταση-δέσμευση των εκπροσώπων της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ολλανδίας. Η ελληνική πλευρά, πάντως, τάχθηκε κατά του «κουρέματος». «Το προσωπικό επεσήμανε ότι η αναδιάρθρωση του χρέους αποκλείστηκε από τις ίδιες τις ελληνικές Αρχές» αναφέρουν τα πρακτικά.
Τέλος, ακόμη μία πρόταση η οποία απερρίφθη ως μη εφαρμόσιμη στην ίδια συνεδρίαση ήταν η εφαρμογή της λεγόμενης «πρωτοβουλίας της Βιέννης»: να γίνει, δηλαδή, εθελοντική διακράτηση του χρέους από τους ιδιώτες ομολογιούχους, όπως είχε γίνει στην Ανατολική Ευρώπη.
