Πώς πετυχαίνει η Ελλάδα αποτυγχάνοντας; Το ερώτημα αυτό πρότεινε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Yale, κ. Στάθης Καλύβας, ως έναυσμα προβληματισμού για την ερμηνεία της πορείας της χώρας και ως αφορμή για την εξήγηση της σημερινής της κρίσης, κατά την ομιλία του στο 2o Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
Η Ελλάδα έχει παρουσιάσει σημαντικά επιτεύγματα, είπε ο κ. Καλύβας και ανέφερε μεταξύ αυτών ότι δημιουργήθηκε ένα κράτος κάτω από δύσκολες συνθήκες, μεταρρυθμίσεις όπως η αγροτική που ενώ αλλού δεν πέτυχε εδώ ήταν επιτυχής, ότι υπάρχει μία μακρά ιστορία κοινοβουλευτικών θεσμών και το «ελληνικό θαύμα» μετά το τέλος του εμφυλίου, ή η μετάβαση στην δημοκρατία, με αποτέλεσμα να είναι σήμερα στα 45 πιο ανεπτυγμένα κράτη του κόσμου. «Αυτό δεν είναι απολογισμός πλήρους αποτυχίας», ανέφερε ο κ. Καλύβας.
Μεταξύ άλλων επισήμανε ότι τα κοινά χαρακτηριστικά προηγούμενων περίοδων με την σημερινή της κρίσης, είναι ότι σχεδόν πάντοτε έχει προηγηθεί ένας μεγάλος δανεισμός, μία μεγάλη χεροκοπία και μία μεγάλη διάσωση.
«Για να καταλάβουμε την τάση μεγάλου δανεισμού, πρέπει να δούμε την παρουσία μεγάλων οραμάτων, που ήταν τόσο φιλοδοξα ώστε να οδηγούν σε αποτυχίες», σημείωσε ο κ. Καλύβας και συμπλήρωσε – με την επισήμανση ότι αυτό δεν συνιστά πρόβλεψη για το μέλλον – ότι «αυτό που ακολουθεί συνήθως είναι οι μεγάλες ανακάμψεις».
Οπως είπε, οι διασώσεις αυτές άλλοτε είναι πολιτικές, άλλοτε οικονομικές και άλλοτε συνδυασμός και των δύο και μέσα σε αυτό το σχήμα μπορεί να ερμηνευθεί το μνημόνιο, ενώ ένα σημαντικό χαρακτηριστικό των περιόδων διασώσεων, είναι ότι δημιουργούν τις συνθήκες για τον επόμενο κυκλο.
Κατά τον κ. Καλύβα, η πορεία της χώρας χαρακτηρίζεται από έναν ημιτελή, αρνητικό εκσυγχρονισμό, πάντα σε σχέση με την ξένη εξάρτηση. Προσέθεσε ομως ότι υπάρχει μία θετική διάσταση στην ανάγνωση αυτή και είναι το παράδειγμα μίας σχετικά πετυχημένης περίπτωσης με ταχείς ρυθμούς, με όρους μετα-αποικιακής χώρας.
Σημείωσε συμπερασματικά ότι α) όταν είσαι στο μέσον μία επίπονης και δραματικής διαδικασίας αδυνατείς να φανταστείς ότι το μέλλον σου θα είναι διαφορετικό και β) ότι η Ελλάδα πέρασε μέσα από μία επταετία πολύ βαθιάς κρίσης, που έχει παρομοιαστεί με την κρίση του ’30, όμως οι θεσμοί της δεν έχουν υποστεί την κατάρρευση, που πολλοι προέβλεπαν. Αυτό δείχνει ότι δεν είναι ψεύτικοι οι θεσμοί, αλλά ότι έχουν μία πραγματική εθνική διάσταση, έχουν ρίζες στον τόπο.
Χρειαζόμαστε ένα αφήγημα στο οποίο να καταφέρουμε να τονίζουμε τα πραγματικά επιτεύγματα, π.χ. όχι μόνο την μικρασιατική καταστροφή, αλλά και την αποκατάσταση ενός εκατομμυρίου προσφύγων, να είμαστε πιο ρεαλιστές για το τι μπορούμε να πετύχουμε, κατέληξε ο κ. Καλύβας.
