Επιστήμονες από την Κίνα δημιούργησαν στο εργαστήριό τους λειτουργικά σπερματοζωάρια από βλαστοκύτταρα, τα οποία θα μπορούσαν μια μέρα να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία της υπογονιμότητας. Τα αποτελέσματα της μελέτης δημοσιεύτηκαν στο «Cell Stem Cell».
Τα κέντρα ελέγχου και πρόληψης νοσημάτων καθορίζουν την υπογονιμότητα ως την αδυναμία σύλληψης έπειτα από ένα έτος σεξουαλικής δραστηριότητα χωρίς προφυλάξεις.
Σε παγκόσμιο επίπεδο το 15% των ζευγαριών δεν μπορεί να τεκνοποιήσει, ενώ μία στις τρεις περιπτώσεις οφείλεται στην ανδρική υπογονιμότητα.
Στις ΗΠΑ περίπου το 6% των παντρεμένων γυναικών ηλικίας 15-44 ετών δεν καταφέρνει να συλλάβει έπειτα από προσπάθειες ενός έτους και γύρω στο 12% δυσκολεύεται είτε να μείνει έγκυος είτε να ολοκληρώσουν την εγκυμοσύνη.
Μια μελέτη που διεξήχθη το 2002 βρήκε ότι η ανδρική υπογονιμότητα οδήγησε το 7,5% των σεξουαλικά ενεργών ανδρών κάτω των 45 να ζητήσει βοήθεια κάποια στιγμή, εκ των οποίων το 14% διαγνώστηκε με προβλήματα στο σπέρμα ή τα σπερματοζωάρια.
Η ανδρική υπογονιμότητα συχνά οφείλεται στην απουσία της μείωσης. Η μείωση είναι ένας τύπος κυτταρικής διαίρεσης που συμβαίνει στα πρόδρομα σπερματοκύτταρα στους όρχεις. Χωρίς αυτή δεν μπορούν να σχηματιστούν λειτουργικά σπερματοζωάρια.
Οι επιστήμονες έχουν δημιουργήσει σπερματοκύτταρα από βλαστοκύτταρα στο παρελθόν, αλλά η λειτουργικότητά τους δεν είχε αποδειχθεί, ενώ δεν υπήρχαν τα βασικά χαρακτηριστικά της μείωσης.
Πολύ πρόσφατα μια ομάδα βιολόγων εξειδικευμένων στην αναπαραγωγή πρότεινε συγκεκριμένα κριτήρια για την απόδειξη ότι τα σημαντικά στάδια της διαδικασίας της μείωσης έχουν πραγματοποιηθεί στα σπερματοκύτταρα που δημιουργήθηκαν στο εργαστήριο.
Στα κριτήρια αυτά περιλαμβάνεται και η απόδειξη ότι το DNA έχει τον σωστό αριθμό χρωμοσωμάτων σε κάθε στάδιο της μείωσης και ότι τα χρωμοσώματα αυτά είναι οργανωμένα σωστά, με αποτέλεσμα τα σπερματοκύτταρα να μπορούν να παράγουν ζωντανούς απογόνους.
Μέχρι τώρα οι επιστήμονες είχαν δυσκολία να ολοκληρώσουν με επιτυχία όλα τα βασικά βήματα στη διαδικασία της μείωσης, γεγονός που παρέμενε μεγάλο εμπόδιο στην παραγωγή λειτουργικών σπερματοζωαρίων και ωαρίων στο εργαστήριο. Η άρση αυτού του εμποδίου αποτελεί βασικό στόχο τόσο της αναπαραγωγικής βιολογίας όσο και της αναπαραγωγικής ιατρικής.
Η ερευνητική ομάδα από την Κίνα, λοιπόν, διεξήγαγε μια διαδικασία βήμα- βήμα, στην οποία όχι μόνο μετέτρεψε τα εμβρυονικά σπερματοκύτταρα ποντικών σε λειτουργικά σπερματοζωάρια, αλλά επίσης τα εισήγαγε με έγχυση μέσα σε ωάρια, με αποτέλεσμα την παραγωγή υγιών απογόνων. Η ομάδα ξεκίνησε εκθέτοντας εμβρυονικά σπερματοκύτταρα σε ένα χημικό κοκτέιλ που τους επέτρεψε να εξελιχτούν σε πρώιμα σπερματοκύτταρα.
Στη συνέχεια τα τοποθέτησαν σε κύτταρα όρχεων μαζί με ορμόνες του φύλου, όπως η τεστοστερόνη, έτσι ώστε να αναχαραχθεί το φυσικό περιβάλλον των ιστών τους. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η διαδικασία της μείωσης ολοκληρώθηκε και παρήγαγε σπερματοκύτταρα με το σωστό DNA και αριθμό χρωμοσωμάτων. Όταν έγινε η έγχυσή τους μέσα στα ωάρια, σχηματίστηκαν έμβρυα, τα οποία μεταφερθήκαν από τους ερευνητές σε θηλυκά ποντίκια, όπου και αναπτύχθηκαν φυσιολογικά και παρήγαγαν υγιείς και γόνιμους απογόνους.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η μέθοδός τους είναι πολλά υποσχόμενη στο πεδίο της αντιμετώπισης της ανδρικής υπογονιμότητας.
Αν αποδειχθεί ασφαλής και αποτελεσματική στους ανθρώπους, θα μπορούσε να παράγει λειτουργικά σπερματοζωάρια που θα χρησιμοποιούνταν στις διάφορες τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπως είναι η ενδοκυτταροπλαματική σπερματέγχυση και η εξωσωματική γονιμοποίηση. Αυτήν τη στιγμή πολλές από αυτές τις τεχνικές δεν είναι αποτελεσματικές για κάποια ζευγάρια. Οι ερευνητές ευελπιστούν η μέθοδός τους να αυξήσει τα ποσοστά αποτελεσματικότητας.
Στη συνέχεια οι ερευνητές σχεδιάζουν να εξετάσουν τους μοριακούς μηχανισμούς που ελέγχουν τη μείωση και να δοκιμάσουν την αποτελεσματικότητα της μεθόδου σε άλλα πρωτεύοντα πριν φτάσουν στη δοκιμή σε ανθρώπους.
Ωστόσο, μέχρι να φτάσει αυτή η τεχνική να γίνει μια κλινική πραγματικότητα, θα πρέπει πρώτα να διευθετηθούν οι πιθανοί κίνδυνοι και τα ηθικά διλήμματα σχετικά με τη χρήση των εμβρυονικών κυττάρων.
Πηγή: medicalnewstoday
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ. Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
