Οι ΗΠΑ χρειάστηκαν περισσότερο από μία ημέρα για να καταλάβουν ότι η Χαμάς στην
πραγματικότητα δεν είχε αποδεχτεί μια πρόταση για όμηρους για εκεχειρία.
Αλλά το κείμενο της «συμφωνίας» της είναι πολύ αποκαλυπτικό.
ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΧΟΡΟΒΙΤΣ
Εκδότης των TIMES OF ISRAEL
8 Μαΐου 2024
Ο τότε ηγέτης της Χαμάς Ismail Haniyeh (L) και ο πρόσφατα απελευθερωμένος Παλαιστίνιος κρατούμενος των υπηρεσιών ασφαλείας Yahya Sinwar κυματίζουν καθώς οι υποστηρικτές γιορτάζουν την απελευθέρωση 1.027 κρατουμένων ασφαλείας σε ανταλλαγή με τον απαχθέντα στρατιώτη των IDF Gilad Shalit, στο Khan Younis, στη νότια Γάζα, στις 21 Οκτωβρίου 2011. (AFP/Said Khatib)
Το βράδυ της Τρίτης 7/5, περισσότερο από μία ημέρα αφότου η Χαμάς ισχυρίστηκε ότι ενέκρινε αυτό που ότι ήταν πρόταση των μεσολαβητών της Αιγύπτου και του Κατάρ «σχετικά
με μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός», ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάθιου Μίλερ δήλωσε τελικά δημόσια: «Δεν είναι αυτό που έκαναν [οι μεσολαβητές].
Αντιθέτως, [η Χαμάς] απάντησε με τροπολογίες ή αντιπροτάσεις. Και τώρα οι ΗΠΑ, επεξεργάζονται τις λεπτομέρειές τους».
Στην πραγματικότητα, η προσεκτική εξέταση του εγγράφου της Χαμάς, όπως εκδόθηκε (αραβικά) από την ίδια την τρομοκρατική ομάδα, δείχνει ότι όχι μόνο δεν περιέχει «τροπολογίες» ή μια εξ αποστάσεως βιώσιμη αντιπρόταση, αλλά είναι κατασκευασμένο με εμπρηστική πονηριά για να διασφαλιστεί ότι η Χαμάς θα επιβιώσει από τον πόλεμο και θα ανακτήσει τον έλεγχο ολόκληρης της Λωρίδας της Γάζας. (Αποσπάσματα από το κείμενο της Χαμάς σε αυτό το κομμάτι προέρχονται από μετάφραση από τον ιστότοπο Al Jazeera που ανήκει στο Κατάρ.)
Υπολογίζεται επίσης ότι η Χαμάς θα εξασφαλίσει περαιτέρω βασικούς, απίστευτα μακροπρόθεσμους στόχους χωρίς να χρειάζεται να εκπληρώσει την πρωταρχική ισραηλινή απαίτηση για μια συμφωνία: την απελευθέρωση όλων των ομήρων. Στην πραγματικότητα, η Χαμάς μπορεί να ακυρώσει τη συμφωνία, έχοντας επιτύχει όλους τους βασικούς στόχους της και στη συνέχεια να θέτει ορισμένους άλλους, ενώ θα συνεχίσει να κρατά σχεδόν όλους τους ομήρους.
Μεταξύ αυτών των στόχων είναι ένας από τους πιο κεντρικούς στόχους της Χαμάς από τότε που εισέβαλε στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου — βλέποντας τον κηρυγμένο πόλεμο για την καταστροφή του εβραϊκού κράτους να επεκτείνεται στη Δυτική Όχθη.
Ένα κύμα δυσοίωνων αλλαγών
Πολλά έχουν γίνει για το γεγονός ότι, ενώ το Ισραήλ έχει επανειλημμένα επιμείνει ότι δεν θα τερματίσει τον πόλεμο ως προϋπόθεση για την απελευθέρωση των ομήρων, η Χαμάς, στις αρχικές παραγράφους της δικής της απαίσιας εναλλακτικής πρότασης, διευκρινίζει ότι ένας είναι ο «στόχος»: Η συμφωνία για «επιστροφή σε μια βιώσιμη ηρεμία που οδηγεί σε μόνιμη κατάπαυση του πυρός». Αλλά σχετικά μιλώντας, αυτό είναι αναληθή: Η πρόταση που διαβίβασαν οι μεσολαβητές στη Χαμάς στα τέλη του περασμένου μήνα και η οποία περιγράφεται από τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken ως μια «εξαιρετικά γενναιόδωρη» ισραηλινή προσφορά, φέρεται να προβλέπει ένα «διακανονισμό για την αποκατάσταση βιώσιμης ηρεμίας» — πράγμα που ακούγεται σχεδόν σαν ευφημισμός για μόνιμη κατάπαυση του πυρός.
Στο έγγραφο της Χαμάς, αναφέρεται ότι το Ισραήλ πρόκειται να σταματήσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις από το πρώτο στάδιο των έξι εβδομάδων της συμφωνίας τριών σταδίων (καθένα από τα οποία έχει διάρκεια 6 εβδομάδων), κατά το οποίο θα απελευθερωθούν 33 όμηροι, και ότι ο ισραηλινός στρατός (IDF) πρέπει να «αποσυρθεί πλήρως» από τη Γάζα και ότι θα τεθεί σε ισχύ μια «μόνιμη παύση των στρατιωτικών επιχειρήσεων» πριν απελευθερωθούν άλλοι όμηροι κατά το δεύτερο στάδιο.
Διαδηλωτές διαμαρτύρονται ζητώντας την απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται από
τρομοκρατικές ομάδες στη Λωρίδα της Γάζας, κοντά στην επίσημη κατοικία του πρωθυπουργού στην
Ιερουσαλήμ, 6 Μαΐου 2024. (Yonatan Sindel/Flash90)
Λιγότερο ευρέως εκτιμάται ότι η πρόταση της Χαμάς αναφέρει ότι, σε πρώτο στάδιο, «οι εσωτερικά εκτοπισμένοι στη Γάζα θα επιστρέψουν στις περιοχές διαμονής τους» και ότι «σε όλους τους κατοίκους της Γάζας θα επιτρέπεται η ελεύθερη κυκλοφορία σε όλα τα μέρη της Λωρίδας, και ότι όλη την ισραηλινή «αεροπορία (στρατιωτική και αναγνωριστική) θα σταματά τις πτήσεις της στη Γάζα για μεγάλο μέρος κάθε μέρας.
Αυτό, σε συνδυασμό με μια απόσυρση των δυνάμεων του Ισραηλινού Στρατού, όπως προσδιορίζεται περαιτέρω για το πρώτο στάδιο, θα έχει ως αποτέλεσμα οι ένοπλοι και οι αξιωματούχοι της Χαμάς να ανακτήσουν τον έλεγχο ολόκληρης της Λωρίδας της Γάζας. Η πρόταση της Χαμάς χρησιμοποιεί τον όρο «άοπλοι» σε μία ρήτρα για να περιγράψει τους εκτοπισμένους που θα επιτραπεί να επιστρέψουν στις περιοχές διαμονής τους, αλλά τα συνοδευτικά αιτήματα και οι διατάξεις σημαίνουν ότι σύμφωνα με την πρόταση της Χαμάς, το Ισραήλ δεν θα είχε κανένα δικαίωμα και κανένα μέσο να επιβάλει οποιονδήποτε έλεγχο ή περιορισμό.
▪ Ακόμη πιο σημαντική, και σε μεγάλο βαθμό παραγνωρισμένη, είναι η ριζική αναδιαμόρφωση στο έγγραφο της Χαμάς των όρων και της διαδικασίας για την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων. Πολλοί από τους συγγενείς των 128 Ισραηλινών που κρατούνται ακόμη στη Γάζα από τις 7 Οκτωβρίου, ζωντανοί και νεκροί, έχουν παρακαλέσει απελπισμένα για μια συμφωνία με οποιοδήποτε ή σχεδόν οποιοδήποτε τίμημα, συμπεριλαμβανομένου του τερματισμού του πολέμου, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση όλων των ομήρων.
▪ Ωστόσο, η πρόταση της Χαμάς είναι δομημένη με τρόπο ώστε να της επιτρέπει να απελευθερώσει πολύ λίγους από τους ομήρους με αντάλλαγμα τον τερματισμό της εκστρατείας του Ισραηλινού Στρατού στη Γάζα, την επιστροφή της Χαμάς στην εξουσία στη Γάζα και μια προγραμματισμένη αύξηση της υποστήριξης στη Χαμάς και στη Δυτική Όχθη, με αποτέλεσμα την περαιτέρω περιθωριοποίηση της Παλαιστινιακής Αρχής και μια πιθανή μεγάλη κλιμάκωση της βίας κατά του Ισραήλ εντός και από τη Δυτική Όχθη.
Η Χαμάς, σύμφωνα επαναφέρει το προηγούμενο έγγραφό της βάσει του οποίου επρόκειτο να απελευθερώσει τουλάχιστον 33 ζωντανούς ομήρους στο πρώτο στάδιο της συμφωνίας, με ρυθμό τριών ομήρων κάθε τρεις ημέρες από την πρώτη ημέρα που θα τεθεί σε ισχύ η συμφωνία. Τώρα, σύμφωνα με την πρότασή της, η Χαμάς δεν δεσμεύεται πλέον να απελευθερώσει 33 ζωντανούς ομήρους στο πρώτο στάδιο — αλλά λέει ότι οι 33 όμηροι μπορεί να είναι «ζωντανοί ή νεκροί» — ενώ το Ισραήλ είχε ζητήσει την απελευθέρωση 40 ζωντανών ομήρων στο πρώτο στάδιο.
▪ Επιπλέον, η Χαμάς θα απελευθερώσει τους τρεις πρώτους ομήρους μόνο την τρίτη ημέρα από την έναρξη ισχύος της συμφωνίας και από εκεί και μετά «θα απελευθερώνει άλλους τρεις ομήρους κάθε 7 ημέρες». Αυτό σημαίνει ότι, ενώ στην πρόταση που υποστηρίζεται από το Ισραήλ, και οι 33 όμηροι θα αποφυλακίζονταν κατά τη διάρκεια του πρώτου μήνα της συμφωνίας, το πρόγραμμα της Χαμάς σημαίνει ότι τον πρώτο μήνα θα απελευθερωθούν λιγότεροι από τους μισούς από τους 33 ομήρους.
▪ Επιπροσθέτως, η πρόταση της Χαμάς διευκρινίζει ότι οι πρώτοι όμηροι που θα απελευθερωθούν θα είναι «οι γυναίκες όσο το δυνατόν περισσότερες (άμαχες και γυναίκες στρατιώτες).
▪ Παράλληλα, η Χαμάς αυξάνει τον αριθμό των Παλαιστινίων κρατουμένων ασφαλείας που θα απελευθερωθούν από 40 σε 50, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται 30 που εκτίουν ισόβια, ενώ η ισραηλινή προσφορά καθόριζε την απελευθέρωση 20 κρατουμένων ασφαλείας που εκτίουν ισόβια, ως αντάλλαγμα για καθεμία από τις (πιστεύεται 5) ζωντανές Ισραηλινές στρατιωτίνες που κρατούνται όμηροι.
▪ Η Χαμάς αφαιρεί μια βασική ρήτρα στην υποστηριζόμενη από το Ισραήλ πρόταση, σύμφωνα με την οποία η Χαμάς θα μπορούσε να επιλέξει μόνο 20 από τους ισοβίτες κρατούμενους ασφαλείας για να απελευθερωθούν στο πρώτο στάδιο, και το Ισραήλ θα είχε το δικαίωμα να ασκήσει βέτο σε αυτές τις επιλογές. Αντίθετα, τώρα η Χαμάς αναφέρει, ότι οι Παλαιστίνιοι κρατούμενοι ασφαλείας θα απελευθερωθούν «με βάση τους καταλόγους που παρέχονται από τη Χαμάς».
Η συσσωρευμένη συνέπεια όλων αυτών των αλλαγών είναι ότι, τις πρώτες μέρες της συμφωνίας, η Χαμάς θα είναι σε θέση να εξασφαλίσει την απελευθέρωση εκατοντάδων από τους πιο επικίνδυνους και εμβληματικούς αρχηγούς τρομοκρατών και δολοφόνους, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 150 ισοβιτών και θα απελευθερώσει πολύ λίγους από τους ομήρους.
Ο απελευθερωμένος Ισραηλινός στρατιώτης Gilad Shalit (δεύτερος δεξιά), περπατά με τον
πρωθυπουργό Benjamin Netanyahu (δεύτερο αριστερά), τον τότε υπουργό Άμυνας Ehud Barak
(αριστερά) και τον πρώην αρχηγό του επιτελείου Αντιστράτηγο Benny Gantz (δεξιά), στο Τηλ.
Αεροπορική βάση Nof στο νότιο Ισραήλ, 18 Οκτωβρίου 2011. (Ariel Hermoni/Defense Ministry/Flash90)
▪ Η πρόταση της Χαμάς περιλαμβάνει επίσης μια ρήτρα που απαιτεί την απελευθέρωση, την 22η ημέρα της συμφωνίας, «όλων των κρατουμένων από τη συμφωνία Shalit που έχουν συλληφθεί εκ νέου».
Για τον Yahya Sinwar, τον αρχηγό της Χαμάς στη Γάζα, ο οποίος ήταν ο ίδιος μεταξύ των 1.027 Παλαιστινίων κρατουμένων ασφαλείας που απελευθερώθηκαν από το Ισραήλ για να εξασφαλίσουν την απελευθέρωση του απαχθέντος στρατιώτη Gilad Shalit το 2011, αυτό θα αποτελούσε ξεκάθαρα το κλείσιμο ενός συγκεκριμένου κύκλου – την απελευθέρωση πολλών τους συναδέλφους του που επέστρεψαν στην τρομοκρατία μετά την εντυπωσιακά αμφιλεγόμενη απελευθέρωσή τους πριν από 13 χρόνια, αλλά που, σε αντίθεση με αυτόν, συνελήφθησαν ξανά.
▪ Τέλος, από τη την πρόταση της Χαμάς απουσιάζει ένα ευρέως αναφερόμενο αίτημα του Ισραήλ για το δικαίωμα αρνησικυρίας στην επιστροφή κάποιων Παλαιστινίων κρατουμένων ασφαλείας στη Δυτική Όχθη, αλλά μάλλον να σταλούν στη Γάζα ή στην εξορία.
Γιατί όλα αυτά έχουν σημασία;
Η πρωτοκαθεδρία της Δυτικής Όχθης
Η απελευθέρωση δεκάδων Παλαιστινίων κρατουμένων ασφαλείας κατά τη διάρκεια της εβδομαδιαίας συμφωνίας ομήρων του Νοεμβρίου 2023, προκάλεσε σκηνές αγαλλίασης στη Δυτική Όχθη. Όπως ανέφεραν τότε οι Times of Israel, «πολλές νύχτες, δεκάδες πράσινα πανό της Χαμάς κυμάτιζαν μπροστά στις κάμερες και οι απελευθερωμένοι κρατούμενοι ασφαλείας τα φορούσαν ως κορδέλες – ακόμη και στους δρόμους της Ραμάλα, του προπύργιου της Παλαιστίνης που ελέγχεται από την Φάταχ». Και τότε, οι κρατούμενοι ασφαλείας που απελευθερώνονταν τότε ήταν γυναίκες και ανήλικοι.
Αρχείο: Ένας Παλαιστίνιος κρατούμενος ασφαλείας ντυμένος με τη σημαία της Χαμάς μεταξύ
υποστηρικτών και συγγενών του μετά την απελευθέρωσή του από τις ισραηλινές φυλακές σε
αντάλλαγμα για Ισραηλινούς ομήρους που απελευθέρωσε η Χαμάς από τη Λωρίδα της Γάζας, στη
Ραμάλα στη Δυτική Όχθη στις 26 Νοεμβρίου 2023. (Φωτογραφία Fadel SENNA / AFP)
Αντίθετα, σήμερα, με βάση τους όρους της Χαμάς τώρα, θα απελευθερωθούν δεκάδες κρατούμενοι ασφαλείας που εκτίουν μακροχρόνιες και ισόβιες ποινές – ατομικοί και μαζικοί δολοφόνοι και αρχηγοί τρομοκρατών, συμπεριλαμβανομένων του Marwan Barghouti, του δημοφιλέστερου όλων των Παλαιστινίων κρατουμένων ασφαλείας, ο οποίος εκτίει ποινή πέντε φορές ισόβια, και του Ahmad Saadat, ο οποίος εκτίει ποινή 30 ετών για την οργάνωση της δολοφονίας του υπουργού Τουρισμού Rehavam Ze’ evi το 2001 — θα έβγαιναν από τη φυλακή και θα επέστρεφαν στη Δυτική Όχθη.
Κατά την άποψη του Sinwar, η απελευθέρωσή τους, αναμένεται να εκληφθεί από τους Παλαιστίνιους της Δυτικής Όχθης ως μια εκπληκτική ταπείνωση για το Ισραήλ, ένα κατηγορητήριο κατά της Παλαιστινιακής Αρχής, που απέτυχε να τους απελευθερώσει, και μια εκπληκτική νίκη για τη Χαμάς.
Ο αρχηγός της τρομοκρατίας της Φάταχ Μαρουάν Μπαργκούτι, που καταδικάστηκε σε πέντε φορές
ισόβια για φόνο κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Ιντιφάντα, εμφανίζεται σε δικαστήριο της Ιερουσαλήμ,
στις 25 Ιανουαρίου 2012. (Flash90)
Εν μέσω αυτού που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως δικαίωση της αμείλικτης αποφασιστικότητας της Χαμάς να καταστρέψει το Ισραήλ και ως απόδειξη της επιτυχίας της τακτικής της και της στρατηγικής της προς αυτόν τον στόχο, ο Sinwar θα περίμενε εύλογα ότι η ευφορία που θα συνοδεύει απελευθέρωση των κρατούμενων ασφαλείας, θα εδραιώσει τη Χαμάς ως απαράμιλλη υπέρμαχο της παλαιστινιακής υπόθεσης, θα τροφοδοτήσει την αυξανόμενη υποστήριξη για τη Χαμάς στη Δυτική Όχθη και θα ενοποιήσει τους Παλαιστίνιους της Δυτικής Όχθης πίσω της, περιθωριοποιώντας την ήδη αποτυχημένη Παλαιστινιακή Αρχή, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή κλιμακούμενης βίας και τρομοκρατίας κατά του Ισραήλ.
Κατάργηση της συμφωνίας
Σε αυτό το πρώιμο στάδιο της δήθεν συμφωνίας τριών σταδίων, συνολικής διάρκειας 18 εβδομάδων, η Χαμάς θα είχε πολύ λίγα κίνητρα να προχωρήσει στη διαδικασία. Θα είχε πολύτιμα ελάχιστα απομεινάρια για να αποσπάσει από το Ισραήλ. Και το Ισραήλ, θα είχε πολύ λίγη έως καθόλου δυνατότητα πίεσης επί της Χαμάς.
Θα ήταν στο χέρι της Χαμάς να υπολογίσει πόσο μακριά θα προχωρήσει η συμφωνία πριν την ακυρώσει — με τα δηλωμένα «διασυνδεδεμένα» στάδια της πρότασής της να της παρέχουν πολλές ευκαιρίες να το κάνει. Η Χαμάς θα μπορούσε να υπολογίσει την κατάλληλη στιγμή για να σταματήσει την απελευθέρωση ομήρων, και να το κάνει με τρόπο σχεδιασμένο για να ξεγελάσει όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους να πιστεύουν ότι ήταν οι Ισραηλινοί ένοχοι για την απόρριψή — όπως έκανε με επιτυχία τη νύχτα της Δευτέρας 6/5, όταν ισχυριζόταν ψευδώς ότι αποδέχτηκε μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.
Και η Χαμάς θα το έκανε γνωρίζοντας ότι οι ΗΠΑ θέλουν να σταματήσει ο πόλεμος. Η κυβέρνηση Μπάιντεν αγανακτεί δημόσια εδώ και μήνες με τον υψηλό αριθμό νεκρών αμάχων στη Γάζα και προσπαθεί απελπισμένα να εξασφαλίσει και να διατηρήσει μια κατάπαυση του πυρός εν μέσω προεκλογικής εκστρατείας και με τις τεράστιες εντάσεις εντός και εκτός των πανεπιστημιουπόλεων. Παρακρατώντας ήδη όπλα από το Ισραήλ για να αποτρέψει τον Ισραηλινό Στρατό από το να αντιμετωπίσει τη Χαμάς στο τελευταίο εναπομείναν προπύργιο της στη Ράφα, έχοντας βαθιά δυσπιστία απέναντι στον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον ακροδεξιό συνασπισμό του, η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα είναι εξαιρετικά απρόθυμη να παράσχει διπλωματική υποστήριξη και όπλα για επανέναρξη ισραηλινής στρατιωτικής εκστρατείας.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν (αριστερά) με τον πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου στο Τελ
Αβίβ στις 18 Οκτωβρίου 2023. (Haim Zach/GPO)
Συνοψίζοντας
Σύμφωνα με τους όρους που έχει θέσει η Χαμάς αναμένει να επιβιώσει, να επανεξοπλιστεί και να επανακτήσει τον πλήρη έλεγχο στη Γάζα και να εδραιώσει την πρωτοκαθεδρία στη Δυτική Όχθη. Το Ισραήλ θα δεχθεί επίθεση σε πολλαπλά μέτωπα. Το φιλόδοξο αμερικανικό όραμα για ένα Ισραήλ ενσωματωμένο στην περιοχή, σε ειρήνη με τη Σαουδική Αραβία, με μια μεταρρυθμισμένη Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ) που θα κυβερνά στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, θα καταρρεύσει. Οι περισσότεροι από τους ομήρους θα εξακολουθήσουν να κρατούνται στη Γάζα, χωρίς προοπτική απελευθέρωσης. Και το Ισραήλ θα είναι πιο διχασμένο και ευάλωτο από ποτέ.
Το βράδυ της Δευτέρας 6/5, αμέσως μετά την φαινομενική αποδοχή από το γραφείο του γενικού αρχηγού της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγιε, ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Χοσεΐν Αμίρ Αμπντολαχιάν είπε ότι μίλησε με τον Χανίγιε, ο οποίος τον είχε διαβεβαιώσει ότι «η μπάλα είναι στο γήπεδο του Ισραήλ. Εμείς είμαστε ειλικρινείς στις προθέσεις μας».
Πράγματι, η πρόταση της Χαμάς δεν αφήνει καμία αμφιβολία για τις προθέσεις της. Δεν έχετε παρά να τη διαβάσετε.
