Στα τρία «μοιράστηκε» το Νόμπελ Χημείας 2024, με τη Σουηδική Ακαδημία να το απονέμει στους επιστήμονες Ντέιβιντ Μπέικερ, Τζον Τζάμπερ και στον κυπριακής καταγωγής ερευνητή Ντέμη Χασάμπη.
Σύμφωνα με την επιτροπή που απονέμει το βραβείο, και οι τρεις ξεχώρισαν για τις εργασίες τους πάνω στη δομή των πρωτεϊνών.
Με το φετινό Νόμπελ Χημείας τιμώνται κατά το ήμισυ ο 62χρονος Αμερικανός βιοχημικός Ντέιβιντ Μπέικερ “για τον υπολογιστικό σχεδιασμό πρωτεϊνών” και κατά το άλλο ήμισυ ο Βρετανός, με καταγωγή από την Κύπρο και τη Σιγκαπούρη, Ντέμης Χασάμπης και ο Αμερικανός Τζον Μ. Τζάμπερ για τις εργασίες τους στην “πρόβλεψη πρωτεϊνικής δομής” μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε η επιτροπή.
Η ανακοίνωση της επιτροπής για το βραβείο
BREAKING NEWS
The Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award the 2024 #NobelPrize in Chemistry with one half to David Baker “for computational protein design” and the other half jointly to Demis Hassabis and John M. Jumper “for protein structure prediction.” pic.twitter.com/gYrdFFcD4TΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 9, 2024
Ο Μπέικερ “πέτυχε το σχεδόν αδύνατο επίτευγμα της δημιουργίας εντελώς νέων πρωτεϊνών”, διευκρίνισε η επιτροπή.
“Ανάμεσα σε μια μυριάδα επιστημονικών εφαρμογών, οι ερευνητές μπορούν πλέον να κατανοήσουν καλύτερα την ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά και να δημιουργήσουν εικόνες ενζύμων ικανών να διασπάσουν το πλαστικό”, πρόσθεσε.
Οι άλλοι δύο επιστήμονες, οι Ντέμης Χασάμπης και Τζον Τζάμπερ, που διευθύνουν το Deepmind της Google, “ανέπτυξαν ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης για να επιλύσουν πρόβλημα 50 ετών: την πρόβλεψη των πολύπλοκων δομών πρωτεϊνών”.
Το μοντέλο τους τεχνητής νοημοσύνης, το Alphafold, επιτρέπει την πρόβλεψη της τρισδιάστατης δομής πρωτεϊνών με βάση το αμινοξύ τους. Οι δύο επιστήμονες, που βρισκόντουσαν μεταξύ των φαβορί, έχουν ήδη τιμηθεί με το βραβείο Λάσκερ το 2023.
Η επιτροπή τόνισε ότι οι ανακαλύψεις των επιστημόνων που βραβεύθηκαν φέτος “προσφέρουν τεράστιες δυνατότητες”.
Το βραβείο αυτό, από τα πιο περίβλεπτα στον επιστημονικό κόσμο, απονέμεται από την Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών και συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (περίπου 920.000 ευρώ).
Ποιος είναι ο Ντέμης Χασάμπης
Ο Ντέμης Χασάμπης γεννήθηκε τον Ιούλιο του 1976 στο Λονδίνο, με πατέρα κυπριακής καταγωγής και μητέρα κινεζικής καταγωγής από τη Σιγκαπούρη. Θεωρείται από τους κορυφαίους ερευνητές τεχνητής νοημοσύνης, σχεδιαστής video games, επιχειρηματίας αλλά και παίκτης σκακιού. Υπήρξε ένας εκ των ιδρυτών της εταιρείας Deep Mind η οποία εξαγοράστηκε από τη Google.
Στα εφηβικά του χρόνια διετέλεσε αρχηγός στα νεανικά κλιμάκια της Αγγλίας στο σκάκι. Ολοκληρώνοντας το σχολείο εργάστηκε ως προγραμματιστής στην εταιρεία Bullfrog Productions και στη συνέχεια στις Lionhead και Elixir Studios.
Θέμα του διδακτορικού του στο Κολέγιο του Λονδίνου ήταν η γνωσιακή νευροεπιστήμη και η τεχνητή νοημοσύνη. Το 2010 ίδρυσε την εταιρεία DeepMind με τους Σέιν Λεγκ και Μουσταφά Σουλεϊμάν, με αντικείμενο την τεχνητή νοημοσύνη και τη χρήση της στην επίλυση προβλημάτων.
H εταιρεία εξαγοράστηκε το 2014 από τη Google έναντι 400 εκατ. λιρών και μεγάλο μέρος της ενσωματώθηκε στη Google Health. Μετά την εξαγορά, η DeepMind πιστώνεται τη δημιουργία του AlphaGo, του προγράμματος που νίκησε τον παγκόσμιο πρωταθλητή στο παιχνίδι στρατηγικής «Go», αλλά και η δημιουργία νευρωνικής μηχανής Turing, αλλά και το λογισμικό που οδήγησε στη μείωση της ενέργειας των συστημάτων ψύξης στους σέρβερ της Google.
Παράλληλα, η εταιρεία σύναψε συνεργασία με το Βρετανικό Σύστημα Υγείας και το Νοσοκομείο Μούρφιλντς, σε έρευνες για τη βελτίωση των ιατρικών υπηρεσιών αλλά και τον εντοπισμό οφθαλμικών παθήσεων στα πρώτα τους στάδια.
